چالش‌های جنگلبانان برای حفاظت از منابع طبیعی
در پی انتشار تصاویری از حمله بی‌رحمانه قاچاقچیان چوب در منطقه جنگلی چمستان شهرستان نور فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی کشور گفت: در حال حاضر با کمبود نیروهای حفاظتی روبه‌رو هستیم این در حالیست که ۷۰ درصد آنان نیروهای شرکتی هستند چون به عنوان ضابط تلقی نمی‌شوند، نمی‌توان اسلحه و تجهیزات بازدارنده در اختیار آن‌ها قرار داد.
به گزارش ایسنا، در پی انتشار تصاویری از حمله بی‌رحمانه قاچاقچیان چوب در منطقه جنگلی چمستان شهرستان نور در فضای مجازی که نشان می‌دهد قاچاقچیان حرفه‌ای با دو دستگاه خودروی نیسان با سلاح سرد و قمه و تهدید جانی نگهبان از ایست و بازرسی جنگلبانی چمستان در استان مازندران عبور می‌کنند، موضوع در دستور کار پلیس و دستگاه قضایی قرار گرفت اما پس از مدتی رئیس کل دادگستری مازندران از دستگیری متهمان که با سلاح سرد اقدام به تهدید نگهبان منابع طبیعی کرده بودند، خبر داد. در حالی جنگلبانان منطقه با کمترین تجهیزات با قاچاقچیان مواجه شدند و در برخورد با آنان احتیاط زیادی به خرج دادند که آنان با کمبودهای مختلف دست و پنجه نرم می‌کنند. اگر نگهبان ایست بازرسی تجهیزات مناسبی در اختیار داشت و ابهامات قانونی وجود نداشت، می‌توانست در برابر قاچاقچیان ایستادگی کند.
کمبود نیروهای رسمی برای سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور
سرهنگ رضا اکبری – فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی کشور – در گفت و گو با ایسنا درباره کمبود تجهیزات و جنگلبانان توضیح داد: براساس استانداردهای بین‌المللی به ازای هر ۱۰۰۰ هکتار جنگل، هر۵۰۰۰ هکتار مرتع و هر ۱۰ هزار هکتار بیابان باید یک نیروی حفاظتی وجود داشته باشد.
وی افزود: ایران ۱۶۴ میلیون هکتار مساحت دارد که از این مقدار ۱۳۵ میلیون هکتار اراضی ملی و عرصه‌های منابع طبیعی، ۱۴.۵ میلیون هکتار عرصه‌های جنگلی و ۸۵ میلیون هکتار مراتع هستند. به عبارتی ۸۲ درصد از مساحت کشور اراضی ملی و عرصه‌های منابع طبیعی هستند که مدیریت و حفاظت آن بر عهده یگان حفاظت منابع طبیعی کشور است. در چنین وضعیتی براساس استانداردهای جهانی به منظور رسیدن به یک وضعیت مطلوب برای عرصه‌های جنگلی نیازمند ۱۴ هزار و ۵۰۰ نفر نیروی حفاظتی هستیم.
اکبری به ارائه آماری از تعداد نیروی انسانی موجود و شرایط مطلوب باتوجه به استانداردهای جهانی پرداخت و اظهار کرد: با توجه به این مساحت از اراضی ملی و عرصه‌های منابع طبیعی به ۳۲ هزار نیرو نیاز داریم اما در حال حاضر تنها ۵۰۶۶ نفر نیرو داریم که از این تعداد حدود ۳۶۰۰ نفر نیروی شرکتی و مابقی نیروی رسمی هستند. به عبارتی حدود ۷۰ درصد نیروهای سازمان شرکتی هستند و فاصله بسیار زیادی با تعداد نیروی پیش‌بینی شده براساس استانداردهای جهانی داریم.
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی کشور درباره نیروهای رسمی این یگان افزود: این افراد به‌صورت رسمی یا پیمانی از سازمان منابع طبیعی حقوق دریافت می‌کنند. تعهد کاری و انگیزه بیشتری نسبت به نیروهای شرکتی دارند چراکه ۳۰ سال خدمت دارند و از سال گذشته نیز برای تمامی نیروهای رسمی کارت ضابطیت دریافت کرده‌ایم همچنین برای دریافت تجهیزات نیز مشکلی ندارند و در اختیار بسیاری از این افراد که از فیلتر حراست عبور می‌کنند، می‌توانیم سلاح و ابزار بازدارنده مانند شوکر، افشانه و باتوم قرار دهیم.
وی به مشکلات نیروهای شرکتی سازمان منابع طبیعی اشاره کرد و گفت: در رابطه با ضابطین قضایی و آموزش این نیروها مشکل داریم. سازمان منابع طبیعی به‌صورت مستقیم با افراد در ارتباط نیست و با شرکت‌ها قرارداد دارد. به همین دلیل امکان تغییر نیرو از جانب شرکت یا تغییر شرکت از جانب سازمان به علت تخلفات انجام شده از سوی شرکت وجود دارد.
چالش‌های جنگلبان شرکتی برای حفاظت از جنگل‌ها
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی کشور ادامه داد: نیروهای شرکتی انگیزه لازم را ندارند و از طرفی چون به عنوان ضابط تلقی نمی‌شوند، نمی‌توان اسلحه و تجهیزات بازدارنده در اختیار آن‌ها قرار داد.
اکبری با اشاره به تعامل سازمان منابع طبیعی کشور با دولت و مجلس در راستای تامین نیروی انسانی گفت: ما پیگیر این موضوع هستیم و طی هفته گذشته نیز موضوع نیاز به ۳۲ هزار جنگلبان را عنوان کرده‌ایم. انتظار نداریم در یک بازه زمانی کوتاه این مشکل برطرف شود اما در پنج سال آینده توقع تامین نیروها را داریم. با تامین نیروی انسانی می‌توانیم به بهترین وجه از منابع طبیعی کشور که سرمایه‌های ملی، راهبردی و دارای اهمیت استراتژیک هستند، حفاظت کنیم چراکه این منابع تنها متعلق به نسل کنونی نیستند و نسل‌های آینده نیز باید از آن بهره‌مند شوند.
وی خاطرنشان کرد: در مجموع وضعیت نیروی انسانی سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور از جهت کیفی و کمی در وضعیت مطلوبی قرار ندارد.
جنگلبانان و قانون حمایت بیمه‌ای و قضایی از آن‌ها
اکبری قانون حمایت بیمه‌ای و قضایی از محیط‌بانان و جنگلبانان را قانون بسیار خوبی دانست و توضیح داد: سازمان منابع طبیعی حدود ۱۶۰۰ جنگلبان رسمی دارد. آنان مسلح هستند و حین انجام ماموریت در صورتی که مسئولیت‌های مدنی و کیفری شامل حالشان شود، حمایت‌های بیمه‌ای و قضایی از طریق سازمان و دستگاه قضایی به کمک آنان می‌آید این در حالیست که مشکل اصلی در جهت استفاده نیروهای شرکتی از سلاح است چراکه آنان اجازه حمل سلاح ندارند.
وی ادامه داد: نیروهای رسمی حین انجام وظیفه اگر با قاچاقچی درگیر شوند که منجر به فوت، نقص عضو قاچاقچی و صدور حکم پرداخت جریمه از طریق محاکم قضایی شود، سازمان از اعتبار تامین شده برای دیه، جریمه و … را متقبل می‌شود. در واقع از محل اعتبار سازمان پشتیبانی لازم صورت می‌گیرد. فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی کشور با اشاره به حمله قاچاقچی به نگهبان ایست بازرسی در چمستان اظهارکرد: نگهبان ایست بازرسی و کنترل محمولات جنگلی، نیروی شرکتی سازمان است که تجهیزات لازم به‌ویژه اسلحه در اختیار نداشت چرا که ما اجازه نداریم سلاح در اختیار آنان قرار دهیم، در غیر این صورت کنترل و حفاظت بسیار بهتر انجام می‌شد و چنین اتفاقی رخ نمی‌داد. وی افزود: با وجود پوشاندن پلاک خودرو و چهره‌شان پس از سه روز قاچاقچیان دستگیر و خودروها براساس دستور قضایی توقیف شدند. اکبری با بیان اینکه قانون حمایت قضایی و بیمه‌ای برای نیروهای شرکتی مصداقی ندارد و مشکل اصلی سازمان منابع طبیعی کشور در همین موارد است گفت: اگر ما بتوانیم نیروهای شرکتی را تبدیل وضعیت کنیم یا مجوز جذب نیروی سازمانی را داشته باشیم قطعا مشکلی در زمینه حفاظت از عرصه‌های منابع طبیعی کشور نداریم چراکه علاوه بر ۳۰ سال خدمت می‌توانیم آموزش‌های لازم مانند دفاع شخصی، تیراندازی، موارد قانون بکارگیری سلاح و … را به آن‌ها ارائه دهیم. فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی کشور با اشاره به میزان کارآیی نیروهای شرکتی اظهارکرد: با وجود آنکه آنان نقش موثری در حفاظت از ۱۳۵ میلیون هکتار عرصه منابع طبیعی و ۱۱۰۰ بلوک دارند و این کار آسانی نیست ولی به علت ممنوعیت در تحویل اسلحه به آنان، حفاظت از عرصه‌های طبیعی کیفیت لازم را ندارد.
وی ادامه داد: نیروهای رسمی سازمان مانند سایر نیروهای مسلح که طبق قانون به‌کارگیری سلاح تیراندازی می‌کنند، در مواقع ضروری تحت پوشش و حمایت قضایی و بیمه‌ای می‌توانند از سلاح خود استفاده کنند.
آماری از شهدای جنگلبان
اکبری به تعداد شهدای جنگلبان کشور از سال ۸۴ تاکنون اشاره کرد و گفت: در حال حاضر ۱۳ یگان حفاظتی برای سازمان‌های اجرایی در کشور وجود دارد که یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری کشور از سال ۸۴ به عنوان یکی از اولین یگان‌های حفاظتی در کشور تشکیل شده است. از همان سال ۲۳ شهید و جان‌نثار و ۵۰۰ جانباز و ایثارگر در این سازمان در راه حفاظت از عرصه‌های منابع طبیعی کشور داشته‌ایم. آخرین مورد مربوط به تیرماه امسال است که یک جنگلبان در استان خراسان رضوی جان خود را از دست داد.
وی درباره القاب ۲۳ نفر شهید و جان‌نثار توضیح داد: از نگاه یگان حفاظتی و سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور هر ۲۳ نفر این افراد در راه پاسداری از انفال و عرصه‌های منابع طبیعی جان خود را از دست دادند و شهید شدند اما مشکلات بسیاری در راستای شهید محسوب شدن این افراد براساس دستورالعمل‌های موجود داریم. به همین دلیل تنها دو نفر از این تعداد شهید محسوب شده‌اند و مابقی جان‌نثار هستند البته به همراه اداره امور ایثارگران پیگیر احتساب ۲۱ نفر دیگر در رده شهدا هستیم.
1823 | ۰۳/۰۹/۰۳
1822 | ۰۳/۰۹/۰۱
1821 | ۰۳/۰۸/۳۰