سیلاب ظرفیتی بزرگ، اما نهفته

استان کرمان در معرض سیلاب 

سیلاب ظرفیتی بزرگ، اما نهفته

وقتی در خانه‌ات نشسته باشی و به یکباره سیلاب را جلوی در خانه ببینی ،فرصت کوتاهی برای فرار تو و خانواده بیشتر باقی نمی ماند،در مدت اندکی سیل همه چیز را می‌شوید و می‌برد.

حال و روزت را هر کسی نمی تواند درک کند،به قول معروف “دلسوخته اندوه دل سوختگان داند.”

این حال و روز برخی از مردم در گوشه گوشه کشور است که هر ساله در برخی استان‌ها تکرار و تکرار می‌شود و البته علت آن هم مشخص است،سیلاب همین چند هفته پیش بود که در اوج گرمای چِله تابستان در چند شهرستان استان کرمان دوباره سیلاب جاری شد.

کرمانی‌ها در این موقع از فصل سال به هیچ وجه انتظار باران نداشتند،اما آسمان غرشی می‌کند و نتیجه آن سیلاب و گِل ولای برای مردمی است که باقی می‌ماند.

باران‌هایی که مردم در زمستان هر روز با نگاه به آسمان منتظر آن بودند اما خبری از آن نبود که نبود، حالا هم که می‌بارد چیزی جز خسارت بر جای نمی‌گذارد.

استان کرمان در معرض سیلاب

اینکه استان ما از جانب سیلاب همواره تهدید می‌شود،روح الامینی کارشناس آن را تایید می‌کند و می‌گوید:ذات سرزمین ما کویری است و خصوصیت آن به نحوی است که با اندکی بارش سیلاب تشکیل و سپس سیل جاری می‌شود.

او ضمن یادآوری سیل‌های چند دهه گذشته در استان می‌گوید:اگر بخواهیم حجم خسارات آن‌ها را برآورد کنیم، آنقدر زیاد است که با آن می‌توان چند شهر جدید احداث کرد.

این کارشناس اضافه می‌کند: فقط در شهرستان کوچکی مثل فَهرج فروردین امسال حدود ۱۳۰میلیارد تومان خسارت داشتیم که ضرر بسیاری به مردم و کشاورزان وارد شد و این خسارت در برخی جاها بیشتر هم گزارش شد و آن طور که گفته‌اند حدود ۸۰۰ میلیارد تومان خسارت سیل فروردین امسال بوده است.

جبران نشدن خسارات مردم

سال گذشته در بخش شهداد و گلباف سیل خسارات بسیاری به مردم وارد کرده و کشاورزی آن‌ها که معیشت‌شان به آن وابسته بود از بین رفته بود.

گِل ولای تا یک متری و در برخی جاها تا یک و نیم‌متر همه جا را پُر‌کرده و جای نفس کشیدن برای کِشت مردم نگذاشته بود .

چند ماه بعد از سیل، وضعیت همان بود، “همان آش و همان کاسه”

رُباب خانم ساکن بخش شهداد می‌گفت: حتی یک بیل از باغ من را کسی کنار نزد تا بتوانم دوباره کشاورزی خودم را رونق دهم.

تمام دار‌و‌ندار ما وابسته به کاشت سیر است که همه آن به زیر گل‌و‌لای رفت و مدفون شد.

اما در بسیاری دیگر از مناطق هم کِشت مردم را سیلاب در خود مدفون کرد و البته خبری از جبران خسارت نشد.

آقای موسوی استاد دانشگاه و پژوهشگر می‌گوید:‌از دست دادن سرمایه‌های خُرد مردم و جبران نشدن آن‌ها تبعات بسیاری برای جامعه دارد.

او می‌گوید:وقتی مردم کشاورزی خودشان را از دست بدهند و در کنار آن ماشین و خانه‌شان نیز آسیب ببیند، توان جبران آن را نمی‌توانند داشته باشند و باید اقدامات لازم و فوری برای آنها صورت بگیرد.

این پژوهشگر اجتماعی اضافه می‌کند:تحقیقات میدانی نشان می‌دهد ،کشاورزی که۱۰۰میلیون تومان خسارت دیده و چیزی هم در اَنبان ندارد ،چگونه با کمک جبرانی ۳ تا ۴ میلیون تومانی می‌تواند روی پایش بایستد و جبران خسارت خود کند.

این پول کفاف یک ماه زندگی او را هم نمی دهد و حتی رغبتی برای تلاش و کار مجدد ندارد.

او برای تولید و به کار گرفتن چند نفر دیگر بدون منت کسی زحمت خودش را کشیده و با وجود کمبودها و گرانی‌های هزینه‌های تولید، پای آن ایستاده و توقع دارد در مواقع بحرانی کسی به دادش برسد و نباید او را رها کرد.

لرزان بودن ساختار زیربنایی

اینکه هر سال در گوشه گوشه استان دهها پُل که با هزینه‌های بالا ساخته شده تخریب شود، نشان از نقص در سازُکار و بدنه کارشناسی دارد .

از سال گذشته تاکنون صدها کیلومتر راه استان تخریب و دچار مشکل شده که فقط ۳۰۰ کیلومتر آن به گفته رئیسی معاون راهداری اداره‌ کل جنوب کرمان در جنوب کرمان بوده است.

او می گوید: ورود روان آب‌ها و سیلاب تاکنون تخریب آب نماها ، ده‌ها پُل ،راه‌های کوهستانی و جاده‌ها بر‌جای گذاشته است .

البته این خسارات در شبکه‌های ارتباطی ،آب و برق نیز کم نبوده و برای اصلاح و ترمیم آن هر ساله هزینه‌های بسیاری می‌شود و حتی سال گذشته برای اتصال شبکه برق منطقه سیل زده گلباف ۵ نفر از کارمندان اداره برق جان خودشان را از دست می‌دهند.

در کنار آنها باید به انبوه خسارت‌ها به خانه‌ها، چاه و قنات آب ، دام و احشام ،بندها و سیل بندهای خاکی – ملاتی هم اشاره کرد که هزینه‌های بسیاری برای استان بر جای گذاشته و می‌گذارد و از همه مهمتر این که یازده نفر از مردم استان فقط در چند ماهه امسال در این حوادث جان خودشان را از دست دادند.

آبخیزداری موثر اما کمرنگ

حجم بالای آبی که به علت بارش‌ها شکل می‌گیرد به سیلاب و سیل تبدیل می‌شود و در مسیر خود همه چیز را می‌بلعد و کام مردم را تلخ می‌کند.

بارش‌هایی که موانع و استحکامات آبخیزداری استان سد راه آنها نیست و نهایتاً در کویر سوزان تبخیر می‌شوند.

آبخیزداری مهمترین اقدام و راه حل برای کاهش خسارات سیلاب و روان آب‌ها و نهایتاً تغذیه سفره آبی است .

مدیرکل منابع طبیعی استان می‌گوید:سیلاب در۱۰سال گذشته خسارات هنگفتی در استان داشته و از۱۰میلیون هکتار حوزه آبخیزداری استان در حدود ۳ میلیون و ۲۰۰هزار هکتار، کار اجرایی انجام شده است.

از رجبی‌زاده درباره میزان حجم بارش‌های سال زراعی گذشته و مهار آنها گفت:سال گذشته ۱۸.۶ میلیارد متر‌مکعب حجم بارش‌ها بود که با همه کارها و اقدامات صورت گرفته حدود ۴۷۰میلیون مترمکعب آن مدیریت شده و مابقی از دست رفته است.

او نبود اعتبار را علت اجرا نشدن و کُندی کار می‌داند و اضافه می‌کند: برای مهار ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون متر‌مکعب از این آب‌های جاری و استفاده از آنها اعتباری حدود بالای ۵ هزار میلیارد تومان می‌خواهد که در شرایط موجود امکان آن نیست .

ارزش نعمت بارش‌ها

در همین چند ماهه امسال حدود ۱۲۰۰ تا ۱۳۰۰ میلیارد تومان ارزش کاهش علوفه در استان کرمان برآورد شده که علت آن نبود آب است.

کاهش علوفه دامداری استان را به شدت تحت تاثیر و دامداران را در تنگنا قرار داده است.

رضا نیکزادی مدیر کل امور‌عشایری استان ،کاهش علوفه را ۷۰ درصد در استان برآورد کرده و می‌گوید:گرانی افسارگسیخته علوفه ،هزینه دامداران را بسیار بالا برده و حیات دامداری مورد تهدید جدی قرار گرفته است .

در این راستا برخی دامداران، دام‌های خود را که سرمایه آنها هم هست به فروش گذاشته و حتی تلفاتی هم به علت نبود علوفه داشته‌اند.

همه این عوامل ناشی از افزایش ۲۰۰ درصدی علوفه و بی‌آبی گفته شده است .

در این شرایط کارشناسان می‌گویند:هزینه‌های بسیاری که سیلاب برای استان دارد،همه ساله چیزی حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیارد تومان خسارت برآورد می‌شود .

حال اگرهزینه‌های صرف خسارات سیل را با کمک و همکاری مردم ، صرف کنترل و هدایت روان آب‌ها شود ( آبخیزداری) با جذب ۳۰ درصد این آبها که نعمت خدادادی است و مفت هم به دست ما می‌رسد،هم از خسارات انبوه جلوگیری می‌شود وهم استان کرمان صادر کننده بزرگ علوفه و دام خواهد شد

البته این به یک همت و به کارگرفتن افرادی کاربَلد،جهادی و پای کار می‌طلبد که بتوانند ازاین ظرفیت برای رفع یک مشکل و تبدیل آن به فرصت اقدامی جدی انجام دهند