فرصت سوزی در روزهای پربارش

فرصت سوزی در روزهای پربارش

اگر روان آب‌ها مهار نشوند از روزهای پربارش بهاری، چیزی به‌جز حسرت برای کشاورزان روستاهای باب دراز و نمچ، باقی نمی‌ماند.

میان خبرهای بد اما حال آسمان خوب است. می‌گویند ترسالی آمده. کاش این خبر تکذیب نشود. کشاورز جماعت به همین دل بسته است. چشم به آسمان دارد و دلش به مراتع سبز خوش است. انگار قرار است گره مشکلات به دست تقدیرگر عالم باز شود. گره کوری که سال‌هاست به دست هیچ مدیری در هیچ دولتی باز نشده است. کم آبی بحران خاورمیانه است. در جنوب کرمان اما آفریقایی به پا کرده خشکسالی. اقتصاد هفت شهرستان جنوبی در گرو آب است. باران که می‌بارد اشک کشاورز از سر شوق جاری می‌شود. اشک مهمان همیشگی گونه‌های اهالی آب و خاک است. روزی از سر شادی و زمانی به سبب ناملایمات. اهالی روستای باب دراز و نمچ از توابع ساردوییه درخواست ذخیره بیشتر آب رود فصلی این روستا را برای گذر از خشکسالی  تابستان دارند .حدود یک ماه دیگر تا تابستان فاصله است ،تابستان در جنوب با خشکسالی توام است. هشدار داده شده که مصرف آب به دلیل شیوع کرونا بالا رفته است از طرفی حجم بارش های فصلی نیز  بیش از گذشته است.

اما آیا این چیزی را تغییر می دهد ؟

ضرورت طرح‌های استفاده بهینه از سیلاب و روان آب‌ها 

تهیه و اجرای طرح‌های استفاده بهینه از سیلاب و روان آب‌ها به ویژه در مناطقی که با خشکسالی روبرو هستند ضروری است. سالانه بخش اعظمی از  این روان آب ها در کشور هدر می‌رود و بخش کمی مهار می‌شود. بارش ها و سیلاب های اخیر در مقابل خشکسالی هایی که در تابستان گریبان مردمان جنوب را می فشارد نشان می‌دهد،که  باید بیش از گذشته به فکر جمع آوری و استفاده بهینه از  این ظرفیت برای  مواقع  رویارویی با خشکسالی باشیم. روان آب های سطحی منابع آبی مهمی هستند ،استفاده از آن ضروری به شمار می‌رود. اهالی روستای باب دراز و نمچ در شهر ساردوئیه نیز از این  قاعده مستثنا نیستند. این روستا از نعمت یک رود فصلی پرآب برخوردار است ، که به دلیل بارش‌های فصل پاییز و زمستان حجم این رود  چند برابر می‌شود. به گفته اهالی این روستا با وجود این حجم زیاد آب، مانند دیگر مناطق  شهرستان ساردوییه این حجم آب در تابستان به  داد مردمان این منطقه نمی رسد  و‌ در طول سه ماهه این فصل با خشکسالی دست و پنجه نرم می‌کنند. دهیار روستای باب دراز در گفتگو با کاغذوطن اینگونه گفت: رودی که از میان روستا می گذرد حجم آب زیادی دارد،این حجم آب به اندازه ای است که توانایی ظرفیت آبرسانی به کل شهر ساردوییه  را دارد، اما متاسفانه در خصوص مهار بخشی از  آب این رود هیچ کاری صورت نگرفته است. و در تابستان  مانند بقیه روستا های ساردوییه  اهالی این روستا درد و رنج خشکسالی را بر گرده می‌کشند.

مردم روستا باب دراز، آب آشامیدنی ندارند 

عبداله سرمایه افزود :مردم این  روستا از نعمت آب آشامیدنی برخوردار نیستند ،تقاضای ما از مسوولان مربوطه مانند  آب منطقه‌ای، منابع طبیعی و جهاد کشاورزی این است،فکری به حال مردمان این منطقه کنند با لایروبی سیل بند قبلی در جهت افزایش حجم آب ذخیره شده و یا احداث سیل بند دیگر بر روی همین رود آب بیشتری در اختیار مردم برای گذراندن فصل سخت تابستان قرارگیرد . معاونت آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی جنوب کرمان در خصوص امکان لایروبی سیل بند به عنوان درخواست مردم باب دراز و نمچ گفت: لایروبی سیل بندهای احداث شده ، هزینه زیادی نیاز دارد و در این خصوص نیز هیچگونه اعتباری در نظر گرفته نشده است. البته این مورد از وظایف منابع طبیعی نیست . محمدرضا شاهرخی بیان داشت: موقعیت منطقه روستایی  باب دراز و نمچ  از لحاظ جغرافیایی اجازه نمی دهد تا سیل بند جدید احداث کنیم اما  در روستای  آخورک که بالادست این روستا قرار دارد، احداث سازه رسوب گیر  در حال  بررسی توسط کارشناسان منابع طبیعی است.شاهرخی بیان داشت: سیل بند در جهت کنترل رسوب، کنترل سیلاب و  تقویت آب های زیرزمینی احداث می شود که در بعضی از این سیل بندها هر سه هدف دنبال شده و  در بعضی از پروژه ها مانند سیل بند های احداث شده در بالای سد جیرفت ،فقط  با هدف کنترل رسوب ساخته می شوند تا بتوان از حداکثر ظرفیت سد بهره برد .معاونت آبخیزداری منابع طبیعی جنوب کرمان با اشاره به این که در مناطق پرشیب سیل بند ها زودتر رسوب می گیرند گفت: داخل رسوبات پشت سیل بند ،خلل و فرج  موجود باعث ذخیره آب می‌شود که حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد ظرفیت رسوبات را  آب تشکیل داده و اهالی منطقه می‌توانند از این آب برداشت کنند  و یا اینکه این آب در جهت تقویت سفره‌های زیرزمینی استفاده می شود.

احداث سیل بند جهت مهار آب و تغذیه سفره‌های زیرزمینی

مدیرامور آب شهرستان جیرفت  نیز به نقش مهم  و حیاتی سیل بندها اشاره کرد و گفت سیل بندهای احداثی جهت‌مهار آب و تغذیه سفره های زیرزمینی احداث می شوند.حمید آذربیگ تاکید کرد: اهالی روستاهای همجوار سیل بند در صورت داشتن حق آبه می توانند مجوز پمپاژ آب بگیرند.وی اظهار داشت: نگهداری و لایروبی سیل بندها از وظایف منابع طبیعی است و ناگفته نماند که لایروبی این سیل بند ها در مناطق کوهستانی تقریبا غیر ممکن است  .مدیر امور  آب  شهرستان جیرفت یادآور شد : کشاورزان در جهت استفاده حداکثری از روان آبهای سطحی با مجوز از امور آب منطقه‌ای و نظارت و کمک جهاد کشاورزی به احداث استخر اقدام کنند و در طول تابستان از آب جمع آوری شده در این استخرها جهت مصارف کشاورزی استفاده کنند.به نظر می رسد  مهار روان آب های سطحی  به دلیل حجم زیاد آنها در شرایط کم آبی کشور  امری ضروری و مهم است و در این راستا نمی توان نقش منابع طبیعی در مهار و کنترل این روان آب‌ها در جهت تقویت سفره های زیرزمینی نادیده گرفت ، و ناگفته نماند طبق اظهار نظر  کارشناس منابع طبیعی  که در حوزه ساردوییه فقط ۳۰درصد ظرفیت کارهای مطالعاتی انجام شده به مرحله اجرا رسیده است و  این خبر از طولانی بودن  راه می دهد .