از برنامه اشتغالزایی جلوتریم

اسماعیلی‌، مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان کرمان: 

از برنامه اشتغالزایی جلوتریم

مرضیه قاضی‌زاده | کاغذ وطن

گزارش 

کرمان شاخ غول اشتغال را شکسته. این گزاره‌ای است که با استناد به آمار ۴۵هزار و ۶۰۰شغل ایجاد شده در ۱۰ ماه ابتدای سال عنوان می‌شود که گویا ۴هزار شغل‌اش هم بیش از میزان تعهد شده بوده است. این آمار اما از دو جهت مورد تردید است. اول؛ رشد بیش از ۱۵۰درصدی تعهد اشتغال در بخش کشاورزی در سالی که بخشی غالبی از محصول به  واسطه خشکسالی و سرما رفت. دوم؛ رشد قریب به ۲۰۰درصدی تحقق اشتغال در بخش اداره‌های تعاون،‌ کار و رفاه اجتماعی و فنی و حرفه‌ای در سالی که کل اشتغال ایجاد شده در پارک علم و فناوری ۱۵۰شغل بوده و یا منطقه ویژه اقتصادی رفسنجان حتی به یک پنجم میزان تعهدش نرسیده است. رضا اسماعیلی، مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان کرمان در گفت‌وگو با «کاغذ وطن» علت آمار بالای این اداره‌اش را به اشتغال بالای ثبت شده در کاریابی‌ها ربط می‌دهد. پاسخ او به عنوان دبیر کارگروه اشتغال و کارآفرینی به اشتغال خارج از برنامه در بخش کشاورزی نیز، جایگزین شدن کشاورزان  بازنشسته با نیروهای جدید است. او که معتقد است تمامی این آمار به جز سامانه رصد در مجموعه استانداری، فرمانداری، سازمان مدیریت و برنامه ریزی و اداره کار رصد شده است در پاسخ به پایداری این شغل‌ها می‌گوید:«هیچ اشتغالی به جز اشتغال بخش دولتی پایدار نیست.» 

*آقای اسماعیلی پور، چه طور وقتی مناطق ویژه اقتصادی در تحقق اشتغالشان مانده‌اند و یا کل ظرفیت اشتغال ایجاد شده در پارک علم و فناوری ۱۵۰ نفر بوده است،  اداره کل تعاون کار و رفاه اجتماعی در سال جاری هزار و ۱۲۱ نفر  از آمار اشتغال تعهد داده شده جلو زده و درصد تحقق‌ اشتغالش به ۲۲۳درصد رسیده است؟

ابتدای سال که برنامه اشتغال را از دستگاه‌های متولی خواستیم، آن‌ها براساس ظرفیت‌هایی که هر یک داشتند، آمارشان را اعلام کردند؛ به عنوان مثال سازمان صنعت، معدن و تجارت عدد ۸هزار نفر را اعلام کرد و ما هم حدود هزار نفر اشتغال را بر اساس ظرفیت و اعتباری که داشتیم اعلام کردیم. ما به عنوان دبیر کارگروه اشتغال و کارآفرینی اعلام کردیم که این تعداد شغل در استان ایجاد شود و یکی از ظرفیت‌هایی که ما در اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی داریم از محل اشتغالی است که کاریابی‌ها ایجاد می‌کنند و این عدد، عدد قابل توجهی است.

*یعنی ۲هزار شغلی که امسال از سمت دستگاه شما اعلام شده، مبتنی بر آمار اشتغال کاریابی‌هاست؟

آمار کاریابی ما بالاتر از این است، فقط ۲هزار نفر نبوده است اما ما یک تعدادی را به دلیل ملاحظاتی ثبت نکردیم تا آمار واقعی‌تر باشد.در واقع ما سعی می‌کنیم آن عددهایی که اشتغال پایدارتری دارند، ثبت کنیم. ببینید یک درصدی ای این آمار هم مربوط به دو بخش تعاونی و اشتغال مشاغل خانگی است و مجموع این سه بخش آمار ما را نسبت به سال گذشته و سایر دستگاه‌ها بالاتر برده است.البته دقت و همت بچه‌ها که  سعی کردند  تمام اطلاعاتی که دارند را وارد کنند و از طرفی دیگر کار تخصصی این اداره در بحث‌های اشتغال منجر به این آمار بیشتر شده است.

*به جز اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی، درصد تحقق اشتغال در سازمان فنی و حرفه‌ای نیز ۱۹۰درصد بوده است. شما به عنوان دبیر کارگروه اشتغال و کارآفرینی چه تحلیلی از این آمار داشتید؟ این آمار بر چه اساسی ابلاغ شده و پایداری شغل‌ها به چه میزان است؟

ببینید ملاک فنی و حرفه‌ای برای اشتغال آموزش نیست، بلکه ملاک ما آموزشگاه‌های آزادی بوده که ایجاد شده است. در واقع ملاک ما تعداد آموزشگاه‌های آزاد و مربی‌هایی است  که در آنجا هستند. البته ما لیست‌ها را هم داریم و حاضر هستیم اگر بخواهید این‌ها را یک به یک چک کنید.

*خارج از سطح اشتغال محقق شده در دستگاه فنی و حرفه‌ای و اداره کل تعاون و کار رفاه اجتماعی، میزان تحقق اشتغال در بخش کشاورزی نیز بهت برانگیز بود. چطور در سالی که ما خشکسالی داشتیم و اساس برنامه دولتی‌ها بر  سوق دادن  اشتغال بخش کشاورزی به سمت صنعت بوده،‌ آمار این بخش بیش از ۵۰درصد از برنامه پیشی گرفته است؟

نزدیک به ۳۴درصد از مجموع اشتغال استان در بحث کشاورزی است. عرضم این است که وقتی ما می‌بینیم کشاورزی سهم زیادی در اشتغال استان دارد، قطعا تعداد اشتغالی هم که می‌تواند ایجاد کند، ظرفیت بالایی است. مضاف بر اینکه در بحث کشاورزی یک تعداد نیرو بازنشست می‌شوند و وقتی که بازنشست می‌شوند و از چرخه اشتغال خارج می‌شوند باید جایگزین این افراد کسانی مشغول شوند. ببینید ما سال گذشته در استان کرمان بیش از ۱۰ هزار نفر بازنشسته در سازمان تامین اجتماعی داشتیم، حالا در کنار این‌ها بیمه عشایر روستایی و سایر بیمه‌ها را هم داریم که بازنشسته شدند و این افراد باید جایگزین داشته باشند.وقتی سهم ۳۴درصد را در نظر بگیرید،‌ با جایگزینی بازنشستگان قطعا این اعداد اشتغال در بخش کشاورزی اعداد بزرگی نیست. 

* شما مدعی هستید که این درصد بالای تحقق اشتغال خارج از برنامه در بخش کشاورزی ناشی از جایگزینی نیروهای بازنشسته بوده است؟

بله قسمتی این طور است و قسمتی به دلیل سهم اشتغال بالای بخش کشاورزی خصوصا در مناطق جنوبی است که مسبب این امر بوده است. 

اما باید توجه داشته باشید که بیشترین اشتغالی که در استان کرمان صورت گرفته  مربوط به صمت‌های شمال و جنوب است چرا که رویکرد ما تغییر دادن سهم اشتغال بخش کشاورزی است. به هر حال باید سهم اشتغال بخش کشاورزی را کاهش داده و سهم اشتغال بخش صنعت و خدمات را افزایش دهیم تا به تعادل ملی برسیم.

*طبق آمار ارائه شده در این کارگروه شهر کرمان که به نوعی مهاجر پذیر است و همواره درصد اشتغال بالاتری داشته و جزو پنج شهرستان آخر در زمینه تحقق اشتغال قرار گرفته است، علت این امر چیست؟

خوب به نوعی ما ظرفیت اشتغال  کرمان  را بالا دیدیم . کرمان، سیرجان و رفسنجان سه شهرستانی هستند که مهاجرپذیر هستند و الباقی شهرستان‌های استان، مهاجر فرست هستند. ابتدای سال سهم اشتغال کرمان براساس اعلام دستگاه‌ها یک مقدار بالاتر دیده شده که البته درست هم بود. چون سهم جمعیتی و تعداد بیکاران کرمان هم بیشتر بود. به هر حال برای تحقق این آمار لازم  بود بیشتر کار می‌شد که این موضوع پیگیری می‌شود تا دستگاه‌هایی که قول دادند و دستگاه‌هایی که  متولی این امر هستند، پای کار بیایند  و این آمار اشتغال را محقق کنند.

*به طور خاص کدام ادارات به تعهداتشان در میزان اشتغال عمل نکردند؟

اصلی ترین دستگاه  آموزش و پرورش است که در شهرستان کرمان نزدیک ۲هزارنفر تعهد شغل داده است و تاکنون حدود ۵۰۰نفرشغل ایجاد کرده و الباقی مانده است. اگر این موضوع به تحقق صد درصدی برسد شهرستان کرمان هم به سطح سایر شهرستان‌ها می رسد؛ بدین معنی که درصد تحقق اشتغالش بالای صد درصد خواهد رسید.

*آقای اسماعیلی پور صحت سنجی این آمار بر عهده کدام دستگاه است؟

علاوه بر اینکه در سامانه رصد کد ملی، آدرس، تلفن و غیره را می‌خواهد.  ما باز از دستگاه‌هایی که ایجاد اشتغال کردند و خصوصا دستگاه‌هایی که موثرتر بودند مثل کمیته امداد، صمت، بهزیستی و سایر دستگاه‌ها، اسامی این افراد را خواستیم و خیلی از این دستگاه‌ها طی یک سی دی این اسامی را به ما داده‌اند و این‌ها چک شده و یک راستی آزمایی صورت گرفته است. مضاف بر اینکه ما در جلساتی که با فرمانداری‌ها داشتیم تاکید کردیم که راستی ازمایی ر ا انجام دهند. در کنار این موضوع سازمان مدیریت وبرنامه‌ریزی هم در این امر کمک کننده است و دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری هم در این حوزه همکاری می‌کند که راستی آزمایی انجام شود.

*شما چه نمره‌ای به این صحت سنجی اشتغال می‌دهید؟ به نظر شما چقدر از این شغل‌هایی ایجاد شده پایداری دارند؟

در بحث اشتغال ریزش و رویش داریم. ببینید ما هیچ اشتغالی را نمی‌توانیم بگوییم پایدار است،‌ مگر اشتغال‌ دولتی. البته همان اشتغال‌های دولتی هم ممکن است یک نفر بعد از مشغول به کار شدن به دلایل مختلف از کار اخراج شود.

به هر حال پایداری شغل برای ما خیلی مهم است. در خصوص نمره به صحت سنجی نیز باید بگویم که ملاکی که از جهاتی قابل رصد است و سنجشی برای ماست بحث بیمه شدگان تامین اجتماعی است.

من هنوز آمار بیمه شدگان تامین اجتماعی امسال را ندارم اما سال گذشته براساس اطلاعات ما بیش از ۴۰هزار شغل در سامانه رصد ثبت شده که در سازمان تامین اجتماعی که یکی از ملاک‌های ماست بیش از ۲۳هزار نفر به جمع بیمه شدگان اضافه شدند.  یعنی با اینکه ما ریزش اشتغال داشتیم باز در انتهای سال ما افزایش اشتغال در سازمان‌های تامین اجتماعی داشتیم. این امر نشان می‌دهد ما کاری که سال گذشته در برنامه اشتغال کردیم درست بوده است. برای امسال ما هنوز آمار هشت ماه تامین اجتماعی را نگرفتیم اما قطعا افزایش اشتغال داشتیم و باید در کنار تامین اجتماعی بیمه شده‌های جدید عشایر، صندوق بازنشستگی کشوری، نیروی انتظامی و صندوق‌های دادگستری هم رصد کرد.