مسابقه مالیاتی در کرمان را متوقف کنید

«کاغذ وطن» میزان مالیات دریافتی از استان کرمان در قیاس با هفت استان دیگر را بررسی می‌کند

مسابقه مالیاتی در کرمان را متوقف کنید

مهدی طبیب‌زاده رییس اتاق بازرگانی: گفته می‌شود که 97 درصد مالیات اخذ شده در استان مربوط به بنگاه‌‌‌های بزرگ است اما اگر آمار اداره کل امور مالیاتی را بگیرید خواهید دید که بیش از 63 الی 64 درصد نیست. در این شرایط رکود اقتصادی هر نوع تغییر در درآمد مالیاتی به ضرر شرکت‌‌های کوچک و متوسط خواهد بود و بحران را شدیدتر خواهد کرد.

گزارش مرضیه قاضی‌زاده

کاغذوطن

تناسبی بین مالیات و تولید وجود ندارد. کرمان، ۳.۱درصد از تولید ناخالص داخلی کشور را دارد اما سهم این استان ۵.۲درصد از مالیات کشور است. از آن سمت خوزستان با ۱۴.۸از تولید سهمش از مجموع مالیات ۵.۲درصد است، درست اندازه کرمان! یا حتی استان فارس با سهم ۴.۷درصدی، تولیدکنندگان ۲.۳درصد از کل مالیات کشور را می‌پردازند.

این  توزیع جغرافیایی نامتوازن درآمدهای مالیاتی منجر شده تا تولیدکنندگان استان‌هایی چون کرمان و اصفهان در فشار بیشتری باشند و در مقابل استان‌‌هایی چون فارس و خوزستان در وضعیت بهتری قرار گیرند. 

«کاغذ وطن» در این گزارش سعی کرده تا به قیاس رتبه استان‌ها در تولید ناخالص داخلی و میزان مالیات در ۸ استان کرمان، خوزستان، اصفهان، خراسان رضوی، فارس ،آذربایجان شرقی، هرمزگان و سیستان و بلوچستان بپردازد.

استان                                سهم از تولید ناخالص داخلی درصد از کل مالیات

خوزستان                                                  14.8 5.2

اصفهان                                                5.8 7.2

خراسان رضوی                                         4.9 3.4

فارس                                                  4.7 2.3

آذربایجان شرقی                                       3.5 2.5

هرمزگان                                                 2 3.5

سیستان و بلوچستان                              1.4 0.5

کرمان                                                   3.1 5.2

 تولید ناخالص داخلی مهم‌ترین متغیری است که در تجزیه و تحلیل‌ها و ارزیابی‌های اقتصاد کلان از آن استفاده می‌شود و در ایران برابر با کل ارزش ریالی محصولات نهایی تولیدشده توسط واحدهای اقتصادی مقیم کشور در دوره زمانی معین (سالانه یا فصلی) است.

براساس جدول شماره (۱)  با وجودی که استانی همچون خوزستان سهم 14.8درصدی در تولید ناخالص داخلی ایران دارد، سهم این استان از مالیات 5.2درصد بوده، وضعیتی که در مورد استان‌هایی همچون خراسان رضوی، فارس، آذربایجان شرقی و سیستان و بلوچستان هم صدق می‌کند. از میان این 7 استان مورد بررسی استان‌های کرمان، هرمزگان و اصفهان به میزان بیشتر از سهم‌شان در تولید مالیات پرداخته‌اند. 

ارتقای جایگاه استان در مالیات ستانی

براساس گزارش مرکز آمار ایران، تا سال ۹۸از کل درآمد مالیاتی دولت 80 درصد آن مربوط به هشت استان کشور است که تهران با حدود 53 درصد در رتبه اول، اصفهان با 6.3 درصد در رتبه دوم، خوزستان با 5.6 درصد در رتبه سوم، مرکزی با 3.6 درصد در رتبه چهارم، هرمزگان با 3.5 درصد در رتبه پنجم، خراسان‌رضوی با 2.9 درصد در رتبه ششم، بوشهر با 2.8 درصد در رتبه هفتم و کرمان با 2.7 درصد در رتبه هشتم قرار داشتند. سهم استان کرمان از کل مالیات  پرداختی از 2.7درصد به 5.2درصد در سال ۱۴۰۱ رسیده. 

دو فرضیه در خصوص تفاوت مالیاتی استان‌‌ها 

به‌نظر می‌رسد تفاوت‌های فاحش سهم استان‌ها در تولید ناخالص داخلی و سهم آنها از درآمدهای مالیاتی کل کشور می‌تواند دو دلیل اصلی داشته باشد؛ اول اینکه در مورد خوزستان سهم پایین استان‌ها در درآمدهای مالیاتی ممکن است به‌دلیل حجم بالای وجود شرکت‌های دولتی، صنایع پتروشیمی و صنایع وابسته به مشتقات نفت و گاز باشد که یا به‌واسطه دولتی‌بودن شرکت معاف از مالیات هستند یا به‌واسطه واقع‌شدن در مناطق آزاد معافیت مالیاتی دارند. همچنین در اغلب استان‌های کشور به‌ویژه در استان‌هایی که بخش کشاورزی سهم بالایی در تولید ناخالص داخلی دارد، به‌واسطه معافیت بخش کشاورزی از پرداخت مالیات، سهم این استان‌ها در درآمدهای مالیاتی ناچیز است.

فرضیه دوم در این بحث اما برخورد متفاوت ادارات مالیاتی هر استان با تولیدکنندگان هر بخش است. به طوریکه به گفته جعفری رودری، رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان در جلسه روز پنج‌شنبه دوم دیماه ۱۴۰۰ مجمع نمایندگان با استاندار، با وجودی که سهم بخش‌های اقتصادی فارس و کرمان تقریبا مشابه هم است با این حال مالیات اخذ شده از کرمان بیشتر از فارس بوده است. 

به گفته او اقتصاد استان فارس ۳۰درصد از کرمان بزرگتر است اما بررسی شواهد مالیاتی گویای  این نکته است که سهم این استان از مالیات به نسبت از کرمان کمتر است. به نوعی که میزان مالیات پیش‌بینی شده در استان  فارس در سال 1401 رقم 9 هزار و 941 میلیارد تومان بوده و استان کرمان 22 هزار و 783 میلیارد تومان که رقمی بیش از دو برابر استان فارس است. این تفاوت فاحش نه تنها در سال 1401 بلکه در سال 1400هم به همین نحو بوده است. به طوری که میزان مالیات استان فارس در سال 1400 بالغ بر 5 هزار و 900 میلیارد تومان بوده و رقم در نظر گرفته شده برای استان کرمان 9 هزار و 951 میلیارد تومان بوده است. 

رشد ۱۲۹درصدی درآمد مالیاتی 

به طور کلی میزان مالیات پیش بینی شده استان کرمان در سال بعد حدود ۱۲۹درصد رشد داشته است. موضوعی که غضنفرآبادی نماینده شرق استان کرمان به ضرر استان خوانده بود.او معتقد است که افزایش ۱۲۹درصدی مالیات ستانی غلط است و نباید با سرمایه‌گذار در استان سر جنگ داشت. از دیدگاه این نماینده استان این افزایش مالیات از دو جهت به ضرر استان تمام خواهد شد. اول فشار مضاعفی است که بر تولیدکننده وارد می‌شود و دوم انتظار هر ساله مازاد مالیاتی در استان .

مهدی طبیب زاده، رئیس اتاق بازرگانی کرمان نیز به عنوان منتقد اصلی افزایش مالیات از این موضوع به عنوان یک اشتباه فاحش یاد می‌کند.  او به «کاغذ وطن» می‌گوید:«گفته می‌شود که 97 درصد مالیات اخذ شده در استان مربوط به بنگاه‌‌‌های بزرگ است اما اگر آمار اداره کل امور مالیاتی را بگیرید خواهید دید که بیش از 63 الی 64 درصد نیست. در این شرایط رکود اقتصادی هر نوع تغییر در درآمد مالیاتی به ضرر شرکت‌‌های کوچک و متوسط خواهد بود و بحران را شدیدتر خواهد کرد.»

طبیب زاده با بیان اینکه در سال گذشته درصد بالایی از واحدهای کوچک و متوسط ما از میزان اشتغال‌شان کم شد، اضافه می‌کند:«به گواه آمارهای ارائه شده از سمت سازمان مدیریت وبرنامه ریزی در سال گذشته بالغ بر 30 هزار شغل از دست رفته که بخش غالبی از آن ها نیز در بخش بنگاههای کوچک و متوسط بوده است.»