معلمان غیرانتفاعی، بی‌نصیب از شهریه‌های نجومی

معلمان غیرانتفاعی، بی‌نصیب از شهریه‌های نجومی

رئیس سازمان مدارس غیرانتفاعی وزارت آموزش‌وپرورش: امسال میزان افزایش شهریه مدارس را به‌صورت درصدی اعلام نکردیم، بلکه شهریه هر مدرسه متناسب با عملکردش افزایش پیدا کرده است

شهریه مدارس غیردولتی از طریق سامانه مشارکت‌ها به نشانی https://mosharekatha.ir برای تمام اولیا قابل مشاهده است. احمد محمودزاده،رئیس سازمان مدارس غیرانتفاعی وزارت آموزش‌وپرورش می‌گوید که امسال میزان افزایش شهریه مدارس را به‌صورت درصدی اعلام نکردیم، بلکه شهریه هر مدرسه متناسب با عملکردش افزایش پیدا کرده است. به‌طوری که در هفته‌های پیش از سوی این مسئول اعلام شد امسال کمترین شهریه مصوب ثابت چهار میلیون تومان و بیشترین شهریه ۳۵میلیون تومان خواهد بود. این در حالی است که پیگیری های میدانی شهروند نشان می‌دهد که تعداد قابل توجهی از مدارس غیرانتفاعی مبالغ بسیار بالاتر از این رقم که بعضا به 45 تا 50 میلیون تومان هم می رسد برای شهریه سال تحصیلی آتی منظور کردند.

سامانه مشارکت‌ها، سامانه‌ای است متعلق به سازمان مدارس و مراکز غیردولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی که معلم‌ها و مسئولان مدارس غیرانتفاعی باید عملکرد سال تحصیلی خود را در آن وارد کنند؛از کیفیت آموزش‌ها گرفته تا سابقه و مهارت معلم‌ها در آموزش و میزان حقوق دریافتی معلمان. عملکردی که برای اولیای دانش‌آموزان قابل مشاهده است. گویی آنها از پشت دیوارهای شیشه‌ای مدرسه، همه چیز را می‌بینند.

 مدرسه‌های غیرانتفاعی پول بسیار زیادی از دانش‌آموزان می‌گیرند،ولی معلوم نیست دقیقا چه تمایزی نسبت به مدارس دولتی دارند. در این میان اما همین سامانه باعث گلایه معلم‌های غیرانتفاعی شده مبنی بر اینکه برخی از مدارس در وارد کردن اطلاعات درست کوتاهی می‌کنند.

معلم 3میلیون می‌گیرد، ولی دریافتی‌اش در سامانه 6میلیون وارد شده است

یک معلم دبستانی غیرانتفاعی در پردیس تهران هم در این‌باره به «شهروند» می‌گوید:«هر سال تحصیلی که به پایان می‌رسد، مدیران مدرسه غیرانتفاعی باید میزان دریافتی معلم‌هایشان را در این سامانه وارد کنند تا رتبه‌بندی مدرسه صورت بگیرد و براساس آن شهریه مصوب از سوی آموزش‌وپرورش برای سال آینده تعیین می‌شود. اما ما در عمل می‌بینیم حقوقی که مدیر برای معلم مدرسه غیرانتفاعی رد می‌کند، آن رقمی نیست که به معلمش می‌دهد. مثلا معلم دریافتی‌اش سه‌میلیون است، اما مدیر در سامانه میزان دریافتی معلم را 6میلیون وارد می‌کند تا بر همین اساس امتیاز عملکردی مدرسه ارتقا پیدا کند و مجوزی برای افزایش شهریه مصوب برای سال آینده مدرسه‌اش شود.»

در بعضی از قراردادها شفاهی گفته می‌شود 8میلیون دریافتی معلم است، اما مدیر مدرسه می‌گوید من این پول را ندارم که ماهیانه به معلم بدهم. معلم با علم به این موضوع، قرارداد را امضا و شروع به کار می‌کند. در واقع یک کار غیر.رسمی اتفاق می‌افتد.

او می‌گوید معلم غیرانتفاعی مجبور است این اطلاعات را تایید کند و اگر این کار را نکند سابقه یک‌ساله شغلی‌اش از طرف مدرسه از سامانه حذف می‌شود.

سامانه مشارکت‌ها تشکیل شده تا عملکرد مدرسه شفاف باشد، از حقوق معلم دفاع شود و در عین حال خانواده‌ها بدانند میزان پولی که هزینه تحصیل فرزندشان می‌کنند، صرف چه کارهایی شده است. وقتی مدارس غیرانتفاعی هر سال میزان دریافتی‌شان را به مقدار قابل توجهی بالا می‌برند، طبیعی است که باید دریافتی آموزگاری که بار اصلی آموزش به دانش‌آموز را به دوش می‌کشد هم بیشتر شود، اما در عمل گویا اتفاق دیگری در حال وقوع است.«مدرسه  هر سال گران‌تر می‌شود، اما جیب معلم خالی‌تر.»  این معلم گلایه می‌کند: «اگر سامانه نظارتی طراحی شده تا از حقوق معلم دفاع کند، باید سازوکاری فراهم شود که مدرسه نتواند قرارداد رقم پایین با معلم غیرانتفاعی ببندد، اما متاسفانه دست معلم به جایی بند نیست.»

تفاوت میزان دریافتی معلم با رقمی که ثبت می‌شود، به توافق غیررسمی او با مدرسه برمی‌گردد

 نظارت داریم، ولی نه به صورت کشوری و گسترده، چون عملا نمی‌توان عملکرد 250 هزار معلم، دو میلیون دانش‌آموز و چندین مدرسه و مرکز آموزشی غیردولتی را مورد نظارت قرار داد.

احمد محمودزاده، رئیس سازمان مدارس و مراکز غیرانتفاعی آموزش‌وپرورش درباره سامانه‌ای که برای شفافیت عملکرد مدارس غیرانتفاعی راه‌اندازی شده است، می‌گوید: «اینکه گفته می‌شود رقم قراردادی که وارد می‌شود با آنچه معلم دریافت می‌کند، متفاوت است صرفا به سامانه مرتبط نیست. این فرآیند در برخی از مدارس غیرانتفاعی مرسوم است؛ برای مثال من معلم با موسسه یا مدرسه به توافق می‌رسم که حقوقم بر اساس موارد متعددی از جمله سابقه کار و مدرک تحصیلی، یک رقم قابل قبول باشد. این توافق به امضای معلم و  موسس یا مدیر مدرسه می‌رسد.»

معلم‌های غیرانتفاعی معمولا فرصت استخدام در نظام آموزشی ندارند؛ در طول سال‌های خدمت افزایش سن پیدا می‌کنند و شانس استخدام را از دست می‌دهند. به علاوه قراردادهای این گروه از آموزگاران معمولا موقت و هشت ماهه است و بیمه کارگران فصلی برایشان منظور می‌شود.

محمودزاده توضیح می‌دهد: «در بعضی از قراردادها شفاهی گفته می‌شود هشت‌میلیون دریافتی معلم است، اما مدیر مدرسه می‌گوید من این پول را ندارم که ماهیانه به معلم بدهم. معلم با علم به این موضوع، قرارداد را امضا و شروع به کار می‌کند. در واقع یک کار غیررسمی اتفاق می‌افتد، اینجا معلم نباید از ابتدا براساس این توافق وارد کار شود که می‌شود و اگر قبول نکند موسسه می‌گوید مشکلی نیست شما نیا. در اکثر موارد معلم این توافق غیررسمی را قبول می‌کند و می‌گوید بهتر از هیچی است. در مقابل هم البته بسیاری از مدارس خوب غیرانتفاعی هستند که رقمی بیشتر از میزان توافق قرارداد به معلم می‌دهند؛ به عنوان اضافه کار یا پاداش.»

 نظارت داریم، ولی نه در حد گسترده 

سامانه مشارکت‌ها به گفته محمودزاده برای معلمان، مدیران و اولیای دانش‌آموز قابل دسترس است، اما آیا نظارت ریز دقیق بر محتوایی که در آن ثبت می‌شود، وجود دارد؟ رئیس سازمان مدارس غیرانتفاعی می‌گوید: «نظارت داریم، ولی نه به صورت کشوری و گسترده. با این حال، در این سامانه فرآیندی تعریف شده تا اولیا در صوتی که اعتراضی دارند، آن را ثبت کنند و به همین نسبت معلم و موسس مدرسه هم می‌تواند اعتراض خود را نسبت به هر فرآیندی در آن به ثبت برساند. اعتراض‌ها دیده و به آنها رسیدگی می‌شود. چون نمی‌توانیم از همه این افراد تک‌به‌تک بپرسیم و اطلاعات بگیریم.» هر سال تحصیلی که به پایان می‌رسد، مدیران مدرسه غیرانتفاعی باید میزان دریافتی معلم‌هایشان را در این سامانه وارد کنند تا رتبه‌بندی مدرسه صورت بگیرد و  براساس آن شهریه مصوب از سوی آموزش‌وپرورش برای سال آینده تعیین می‌شود. اما ما در عمل می‌بینیم حقوقی که مدیر برای معلم مدرسه غیرانتفاعی رد می‌کند، آن رقمی نیست که به معلمش می‌دهد.

قانون درباره وضعیت استخدامی معلم‌های غیرانتفاعی چه می‌گوید؟

زهرا علی‌اکبری، کارشناس آموزش‌وپرورش است که درباره مشکلات صنفی معلم‌های غیرانتفاعی به متن قانون رجوع می‌کند: «کارکنان مدارس غیرانتفاعی نیروی غیررسمی و قراردادی محسوب می‌شوند که البته باید از منظر نظام آموزش‌وپرورش گزینش شوند. در متن قانون به‌صراحت عنوان شده است که این کارکنان مدارس غیردولتی پوشش بیمه‌ای ندارند و از مزایای قانونی تامین اجتماعی هم استفاده‌ای نمی‌کنند. به علاوه ماده 25 قانون تاسیس مدارس و مراکز غیرانتفاعی می‌گوید کارکنان تمام وقت فاقد پوشش بیمه‌ای مراکز غیردولتی از مزایای قانون تامین اجتماعی برخوردار می‌شود. کارکنان پاره‌وقت فاقد پوشش بیمه‌ای نسبت به ساعت‌های کارشان مشمول حمایت‌های مقرر در این ماده می‌شوند.» معلم‌های مدارس غیردولتی باتجربه هستند و آموزش‌های ضمن خدمت را گذرانده و گزینش‌های مورد نظر را هم طی کرده‌اند، طبیعی است که انتظار و مطالبه به حقی داشته باشند وقتی آموزش‌وپرورش صحبت از کمبود نیروی انسانی آموزگار می‌کند، سراغ این معلم‌های باتجربه بیاید.

«با این حال، این معلم‌ها مشمول حمایت‌های مقرر در ماده قانونی هستند.» به گفته علی‌اکبری مواد دیگر این قانون می‌گوید تعیین حقوق و مزایای کارکنان رسمی غیرموظف و غیررسمی این مدارس باید به موجب قانون کار و ضوابط آن باشد. به بیان دیگر آموزش‌وپرورش نباید به این معلم‌ها از عرف ضوابط کار میزان کمتری حقوق بدهد. اما به‌طور کلی امنیت شغلی و اقتصادی از دغدغه‌های مهم معلم‌های مدارس غیرانتفاعی است. این کارشناس وزارت آموزش‌وپرورش درباره وضعیت معلم‌های مدارس غیرانتفاعی به «شهروند» می‌گوید: «این معلم‌ها معمولا فرصت استخدام در نظام آموزشی را ندارند؛ در طول سال‌های خدمت افزایش سن پیدا می‌کنند و شانس استخدام را از دست می‌دهند. به علاوه قراردادهای این گروه از آموزگاران معمولا موقت و هشت ماهه است و بیمه کارگران فصلی برایشان منظور می‌شود.» 

لزوم شفاف‌سازی در ثبت دریافتی معلم‌ها در سامانه مشارکت‌ها

تنها کاری که می‌توان برای این همکاران انجام داد همان شفاف‌سازی عملکرد حقوقی‌شان در سامانه‌هاست که باید به‌صورت جدی از سوی سازمان مراکز و مدارس غیردولتی پیگیری شود تا در این قسمت حق‌شان پایمال نشود. معلم با علم و آگاهی نسبت به مبلغ حقوقش وارد مدارس غیرانتفاعی می‌شود و حالا نباید در ثبت عملکرد مدرسه برای ارزشیابی و تعیین شهریه، میزان حقوق معلم بیشتر از آنچه که هست، وارد شود.»