سفره‌های آب زیرزمینی استان سالانه ۶۰ سانتیمتر افت پیدا می‌کند. کاهش کیفیت آب به دنبال برداشت بی رویه آب

سفره‌های آب زیرزمینی استان سالانه ۶۰ سانتیمتر افت پیدا می‌کند. کاهش کیفیت آب به دنبال برداشت بی رویه آب

مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب شرب شرکت آب منطقه‌ای استان کرمان: سفره‌های آب زیرزمینی استان سالانه ۶۰ سانتیمتر افت پیدا می‌کند، فرونشست زمین و کاهش کیفیت آب از مهمترین تبعات برداشت بی رویه آب است

گزارش / ایرنا

مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب شرب شرکت آب منطقه‌ای استان کرمان با اشاره به پایش مستمر منابع آب زیرزمینی استان به لحاظ کمی گفت: سفره‌های آب زیرزمینی در این استان سالانه ۶۰ سانتیمتر افت پیدا می‌کند که هم بر کیفیت و هم بر میزان برداشت آب تاثیر بسیار منفی دارد.

محسن اسدی اظهار داشت: افت منابع آب زیرزمینی در تمامی دشت‌های استان کرمان قابل توجه و بیشترین میزان افت آب‌های زیرزمینی در شهرستان اُرزوئیه اتفاق افتاده است.

به گفته او سالانه حدود ۶ میلیارد مترمکعب برداشت آب از سفره‌های آب زیرزمینی در سطح استان انجام می‌شود و کسری مخزن منابع آب زیر زمینی استان سالانه حدود یک میلیارد متر مکعب است.

اسدی تاکید کرد: ۶۶۰ چاه مشاهده‌ای در سطح استان کرمان داریم که هر ماه با بررسی و رصد، میزان افت آب در دشت‌های استان اندازه گیری و پایش می‌شود.

مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب شرب شرکت آب منطقه ای استان کرمان اظهار داشت: فرونشست زمین و کاهش کیفیت آب از مهمترین تبعات برداشت بی رویه آب است و حتما باید برداشت آب به سمت متعادل شدن برود تا ما شاهد افزایش کیفیت آب هم باشیم.

آبی که در شمال و جنوب استان شور می‌شود

او با بیان اینکه کیفیت منابع آبی استان به لحاظ شوری و املاح نمکی کاهش پیدا کرده است تصریح کرد: هرچه برداشت‌ها از منابع زیرزمینی بیشتر شود آب به سمت شورتر شدن می‌رود که این مساله در شمال استان کمی حادتر است اما در جنوب استان نیز شور شدن منابع آبی را شاهد هستیم.

اسدی بیان کرد: در بخش‌های آب شرب، کشاورزی و صنعت هرچه میزان برداشت‌ها کمتر شود و تغذیه آبخوان‌ها افزایش یابد، به بالا رفتن کیفیت آب منابع زیرزمینی کمک می‌کند.

۵۸۰ ایستگاه پایش کیفی آب در کرمان 

مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب شرب شرکت آب منطقه ای استان کرمان افزود: ۵۸۰ ایستگاه و مرکز پایش در استان کرمان او تصریح کرد: در بحث آب شرب شهروندان با تصفیه‌ای که انجام می‌گیرد کیفیت آب مصرفی بهبود پیدا می‌کند اما در بخش صنعت و کشاورزی با توجه به حجم مصرفی بالا بردن کیفیت آب مشکل است.

تنش آبی و خشکسالی از جمله اولویت دارترین مشکل در پهناورترین استان کشور محسوب می‌شود و خیلی وقت است که همه می‌دانند دشت‌های استان کرمان حالشان اصلا خوش نیست.

گرچه تلاش‌ها برای انتقال آب خلیج فارس برای تامین آب آشامیدنی برخی شهرهای کرمان جریان دارد اما این وضعیت رو به وخامت در حالی است که روزگاری نه چندان دور در استان کویری و نیمه خشک کرمان زلال ترین و گواراترین آب‌های زیر زمینی از چشمه‌ها و قنات‌ها بیرون می‌آمد و ضمن آنکه کام خشک مردم این دیار را سیراب می‌کرد، باکیفیت ترین محصولات کشاورزی نیز با همین آب روانه بازارهای کشور و دنیا می‌شد.

ولی در کنار کاهش نزولات آسمانی، چاه‌های عمیق مجاز و غیرمجاز تا دل ۴۰۰ متری زمین شیره حیات زمین را چنان مکیده‌اند که حاصل آن فرو رفتن منابع آبی زیرزمینی، شوری و تلخی آب موجود است که دیگر نه می‌توان آن را نوشید و نه پای گیاهان و درختان ریخت.

برداشت سالانه بیش از ۶ میلیارد مترمکعب آب از سفره‌های زیرزمینی استان کرمان ۶۰ درصد بیش از استانداردهای جهانی اعلام شده و این درحالی است که نزدیک به ۹۰ درصد آب موجود در کرمان صرف کشاورزی، ۲ درصد آن صرف بخش صنعت و مابقی صرف شرب می‌شود.  

برابر آمارها ۱۹ شهر در کرمان دارای تنش آبی هستند، بحران کم آبی در ۲ شهر کرمان و زرند شدیدتر گزارش شده و این درحالی است که تقریبا ۱۰۰ درصد آبرسانی به روستاهای استان نیز از منابع زیرزمینی تامین می‌شود.

نظام علمی و هدفمند تامین آب

۷۱۷ روستای بالا ی۲۰ خانوار استان کرمان نیز هنوز به شبکه آبرسانی دسترسی ندارند و این حال آشفته و نابسامان که آتیه مناسبی را پیش رو ندارد در حالی است که برخی کارشناسان معتقدند طی سال‌های اخیر در خصوص تدوین نظام علمی برای تغذیه منابع زیرزمینی یا حتی تامین آب مورد نیاز راه را در همه جاها درست نرفته‌ایم.

کارشناس رسمی و محقق تامین آب کرمانی معتقد است که در صورت تمرکز علمی بر این موضوع و اجرای صحیح پروژه‌های کنترل آب، ضمن اینکه سفره‌های زیرزمینی ما تغذیه می‌شوند، آب با دبی مناسب نیز برای بهره برداران تامین و از خسارت‌های سیل جلوگیری می‌شود. حسن اشرف‌گنجویی چندی پیش در گفت وگو با خبرنگار ایرنا که بشدت منتقد رویکرد حفر چاه برای تامین آب و کنار زدن قنات ( ایجاد یا ترمیم و لایروبی) است که طی سال‌های اخیر در دستور کار وزارت نیرو بوده تاکید کرد: نظام علمی و هدفمند تصمیم گیری برای جانمایی، مطالعه و احداث کارشناسی طرح‌های آبخیزداری و مدیریت کنترل و پخش سیلاب‌ها – حداقل در استان کرمان مورد مطالعه اینجانب- وجود نداشته و ندارد، تا در جاهایی که نیاز به احداث طرح باشد به شکل اصولی و علمی بهره برداری و از احداث طرح در نقاط نامناسب نیز پرهیز شود.

او اظهار داشت: براساس سال‌ها تحقیق و مطالعه میدانی می‌گویم که سراسر استان کرمان، در دره به دره و منطقه به منطقه آن، شرایطی داریم که به طور خدادادی و طبیعی می‌توانیم با احداث سدهای خاکی زیر ۳۰ متر برای ذخیره سازی سیلاب‌ها و جلوگیری از خسارت آنها و نیز احداث طرح‌های پخش سیلاب ایجاد کنیم. این کارشناس رسمی آب افزود: سیلاب‌ها که نعمت الهی هستند می‌توانند به فرصت برای ایجاد اشتغال، توسعه کشاورزی، افزایش آبدهی قنوات و تغذیه سفره‌های زیرزمینی تامین آب تبدیل شوند. او معتقد است با همان الگوهایی که نیاکان ما در این سرزمین قنات را احداث می‌کردند، می‌توان قنات جدید ایجاد کرد و در بسیاری از نقاط نیز قنات‌ها قابل احیا هستند که در صورت رفع موانع پیش روی این اقدامات، مشکل تامین آب در بسیاری از نقاط قابل حل شدن است. این کارشناس با انتقاد از تکیه صرف به رویکرد حفر چاه طی دهه‌های اخیر برای تامین آب که تبعات آن دامنگیر کشور هم شده می‌گوید: متولیان آب استان از استان فاقد شناخت کافی و کامل علمی هستند و مشکلات موجود در کشور نیز دلیل و استناد این سخن و وضعیت است. اینکه بیاییم فقط روش چاه زنی را وسیله‌ای برای تامین آب به کار گیریم، یعنی بیگانگی و بی اطلاعی نسبت به طبیعت، خراب کردن طبیعت، به استقبال فرونشست و فروچاله رفتن که در سطح شهر و استان مظاهر آن را در نقاط مختلف می‌بینیم.