کاهش حجم سرمایه‌گذاری خارجی به یک پنجم. افغانستان سرلیست سرمایه‌گذاری در ایران

کاهش حجم سرمایه‌گذاری خارجی به یک پنجم. افغانستان سرلیست سرمایه‌گذاری در ایران

گزارش / دنیای اقتصاد

سرمایه‌گذاری خارجی در بخش صنعت، معدن و تجارت آب رفت. جدیدترین آمار منتشرشده از سوی وزارت صمت نشان ‌می‌دهد حجم سرمایه‌گذاری مصوب خارجی در نیمه نخست امسال نزدیک به یک‌پنجم نیمه اول سال گذشته رسیده است. شاهد این اعداد، حجم سرمایه‌گذاری کشورهای سرلیست آمار است. افغانستان که در نیمه نخست سال گذشته با وارد کردن ۲۰۸میلیون دلار سرمایه، سومین کشور سرمایه‌گذار در ایران بود، امسال با حجم سرمایه ۸/ ۱۴۹میلیون دلاری، در رأس کشورهای سرمایه‌گذار قرار گرفته است. در نیمه اول سال قبل، غنا با حجم سرمایه یک‌میلیارد و ۶۸۰میلیون دلاری، کشور نخست سرمایه‌گذار در ایران بوده است. اگرچه افغانستان در ۶ماه سال گذشته مانند امسال، در تعداد پروژه‌ها، کشور اول بوده، اما کاهش چشمگیر حجم کل سرمایه‌گذاری خارجی، این کشور را به نخستین کشور سرمایه‌گذار در ایران تبدیل کرده است. با این حال تجارت ایران با این کشور همسایه از زمان حضور طالبان در رأس قدرت، روند کاهشی را طی کرده؛ به‌گونه‌ای‌که افغانستان از ابتدای امسال از جمع ۵کشور نخست مقصد صادراتی ایران حذف شده است.

 این کاهش فزاینده سرمایه‌گذاری خارجی در تعداد معادل 5/ 7 درصد و در حجم نیز معادل 7/ 82 درصد بوده است. همچنین پنج کشوری که بیشترین حجم سرمایه‌گذاری در ایران را داشته‌اند، به ترتیب افغانستان، چین، ترکیه، هند و امارات بوده‌اند. نکته قابل‌توجه این گزارش، حضور افغانستان در سرلیست سرمایه‌گذاران خارجی در ایران از نظر حجم است.

 این اتفاق در حالی رخ داده که کشور افغانستان در سال جاری از پنج مقصد صادراتی ایران حذف شده است و کارشناسان در توضیح این رویداد، تصریح کرده بودند دلیل اصلی عقب‌گرد ایران در بازار افغانستان، سیاست‌های طالبان است که موجب کاهش قدرت خرید مردم افغانستان و در نتیجه، کاهش واردات و خروج سرمایه از این کشور شده است. اما آنچه در این گزارش جالب است، حجم سرمایه‌گذاری افغانستان است. اگرچه افغان‌ها در شش‌ماهه سال گذشته، حجم سرمایه‌گذاری بیشتری در ایران انجام دادند، اما در آن دوره در پله سوم ایستاده بودند. حال با توجه به کاهش چشمگیر سرمایه‌گذاری خارجی مصوب در نیمه نخست امسال، این کشور با حجم سرمایه کمتر، در راس کشورهای واردکننده پول به ایران قرار گرفته است. در شش‌ماهه اول سال گذشته اولین سرمایه‌گذار خارجی در ایران، غنا با حجم سرمایه 1680 میلیون دلار بود؛ اما در شش‌ماهه ابتدایی سال جاری، افغانستان توانسته با مبلغ 8/ 149 میلیون دلار به این جایگاه دست یابد. در نیمه نخست سال گذشته، افغانستان با 208 میلیون دلار سرمایه، سومین کشور سرمایه‌گذار در ایران بود. 

 سرمایه‌گذاری خارجی مصوب

در شش‌ماهه اول سال 1400، تعداد کل سرمایه‌گذاری خارجی مصوب، 79 پروژه بود و حجم سرمایه‌گذاری در این تعداد پروژه نیز مبلغ 2215 میلیون دلار بوده است. این در حالی است که این رقم در شش‌ماهه نخست سال 1400 به 73 پروژه با هزینه 4/ 382 میلیون دلار رسیده است. مقایسه آمارهای مذکور نشان می‌دهد تعداد پروژه‌های مصوب با کاهش 5/ 7 درصد و حجم سرمایه‌‌گذاری با کاهش قابل‌توجه 7/ 82 درصدی روبه‌رو بوده است.همچنین سرمایه‌گذاری‌های خارجی برای 52 پروژه که در حال طی مراحل اجرایی هستند، در شش‌ماهه اول سال 1400 معادل 2033 میلیون دلار بوده است؛ حال آنکه تعداد این پروژه‌ها در شش‌ماهه اول امسال 39 عدد بوده که سرمایه‌گذاری خارجی مصوب آن نیز 8/ 285 میلیون دلار برآورد شده است.از سوی دیگر، تعداد پروژه‌های «در حال بهره‌برداری» با سرمایه‌گذاری خارجی مصوب در نیمه نخست سال گذشته 27 عدد بوده‌اند و 182 میلیون دلار هزینه داشته‌اند. این در حالی است که همین اعداد و ارقام در شش‌ماهه اول سال 1401 به 34 پروژه با هزینه 6/ 96 میلیون دلار رسیده است. سرمایه‌گذاران در شش‌ماهه ابتدایی سال جاری، 65 پروژه در بخش صنعت، 5 پروژه در بخش معدن و همچنین 3 پروژه در تجارت داشته‌اند. به عبارت دیگر درصد مشارکت سرمایه‌گذاران خارجی به ترتیب در بخش صنعت معادل 89 درصد، در بخش معدن معادل 7 درصد و بالاخره در بخش تجارت معادل 4 درصد بوده است.

 کشورهای خارجی با بیشترین تعداد پروژه

پنج کشوری که بیشترین تعداد پروژه در ایران را دارند، به ترتیب شامل کشورهای افغانستان، امارات، ترکیه، عراق و چین هستند. البته این آمار تفاوت‌هایی با مدت مشابه در سال گذشته دارند. برای مثال کشور افغانستان در شش‌ماهه نخستین سال 1401، با 30 پروژه بیشترین تعداد سرمایه‌گذاری در ایران را انجام داده است. این کشور در سال گذشته نیز اولین کشور از منظر تعداد پروژه در ایران بود، با این تفاوت که تعداد پروژه‌های افغانستان سال گذشته در ایران 29 پروژه بوده که این تعداد در شش‌ماهه ابتدایی سال جاری به 30 پروژه رسیده است. همچنین کشور آلمان در شش‌ماهه ابتدایی سال 1400، پنجمین سرمایه‌گذار خارجی در ایران از نظر تعداد پروژه‌‌ها بود؛ اما در سال جاری، این کشور در لیست سرمایه‌گذاران خارجی در ایران قرار نگرفته است.

  به‌جز کشور افغانستان که به آن اشاره شد، کشورهای دیگر از حجم پروژه‌های خود در ایران کاسته‌اند. به طوری که در سال گذشته ترکیه و چین با 8 پروژه در این جمع حضور داشتند اما میزان سرمایه‌گذاری آنان در سال جاری به 6 و 5 پروژه فرو کاسته شده است.

 امارات در شش‌ماهه ابتدایی سال جاری در 9 پروژه داخل ایران سرمایه‌گذاری کرده است و رتبه دوم تعداد پروژه‌های خارجی در دست این کشور است. سومین کشوری که بیشترین تعداد پروژه در داخل ایران را در دست داشته، کشور ترکیه است. ترکیه در شش‌ماهه اول امسال، با 6 پروژه، سومین کشور سرمایه‌گذار در ایران است. رتبه چهارم تعداد سرمایه‌گذاری در کشور نیز مربوط به عراق بوده و این کشور در 6 پروژه داخلی شرکت کرده است. در نهایت، رتبه پنجم تعداد سرمایه‌گذاری خارجی ایران در دست کشور چین است. این کشور با 5 پروژه توانسته تبدیل به پنجمین سرمایه‌گذار خارجی در ایران شود.

در شش‌ماهه اول سال 1400، تعداد کل سرمایه‌گذاری خارجی مصوب، 79 پروژه بود و حجم سرمایه‌گذاری در این تعداد پروژه نیز مبلغ 2215 میلیون دلار بوده است. این در حالی است که این رقم در شش‌ماهه نخست سال 1400 به 73 پروژه با هزینه 4/ 382 میلیون دلار رسیده است. مقایسه آمارهای مذکور نشان می‌دهد تعداد پروژه‌های مصوب با کاهش 5/ 7 درصد و حجم سرمایه‌‌گذاری با کاهش قابل‌توجه 7/ 82 درصدی روبه‌رو بوده است.