اجرای الگوی کشت تا چند برابر درآمد کشاورزان را افزایش می‌دهد؟. تغییر الگوی کشت بدون مشوق نمی‌شود

گزارش | باشگاه

کشاورزان به تنهایی نمی‌توانند الگوی کشت را اجرا کنند و در صورت عدم کشت، دولت باید هزینه آن را پرداخت کند تا کشاورزان با استفاده از آب محدود اقدام به کشت محصولات آب‌بر نکنند.

علی رغم آنکه الگوی کشت موضوعی است که سابقه ۵۰ ساله در کشور دارد و با سختی‌هایی در اجرا مواجه بوده است اما براساس قانون، دولت سیزدهم پای ابلاغ این طرح ایستاد و همواره در صدد رفع موانع اجرای این مصوبه در کشور است.

بنابر آمار بخش کشاورزی ایران با ۴.۴ میلیون بهره بردار مستقیم، سالانه حدود ۱۲۰ میلیون تن محصولات کشاورزی تولید می کند که به همین دلیل اجرای الگوی کشت یکی از ابزارهای مهم در برنامه ریزی و ساماندهی بازار بخش کشاورزی محسوب می شود.

آقای ساداتی نژاد وزیر جهاد کشاورزی در این خصوص گفت: با توجه به شرایط اقلیمی کشور، راهی به غیر از اجرای الگوی کشت برای استمرار کشاورزی نداریم، همانگونه که این موضوع در دنیا اجرا می شود، در کشور ماهم باید اجرا شود، هرچند کار سخت و پیچیده ای است.

ساداتی نژاد می گوید: در سال ۱۴۰۲ برای اولین بار یارانه الگوی کشت خواهیم داشت و برای این منظور یک ردیف بودجه مستقل در نظر خواهیم گرفت چرا که اجرای مصوبه الگوی کشت در ارتقای درآمد کشاورزان و پایداری تولید نقش بسزایی دارد.

چندی پیش قربانی معاون اسبق برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارت جهاد گفته بود با اجرای الگوی کشت حدود ۲.۹ درصد درآمد کشاورزان افزایش می یابد. همچنین ۲.۲ میلیارد دلار صرفه جویی ارزی و ۳ میلیارد متر مکعب صرفه جویی آب خواهیم داشت.

*اجرای الگوی کشت راهی برای پایداری تولید و درآمد کشاورزان

آقای قاسم پیشه‌ور رئیس نظام‌ صنفی کشاورزی با بیان اینکه الگوی کشت یک فرآیند است، گفت: اگر کشاورزان در یک مقطع الگوی کشت را رعایت نکنند، در یک پروسه شغل و کار خود را از دست می دهند چرا که مشتری برای محصول‌شان نیست‌.

به گفته او، کشاورزی در بحث الگوی کشت، فرامنطقه‌ای و فرادولتی است از این رو همه نهادها باید پای کار بیایند تا کشاورزان الگوی کشت را رعایت کنند. پیشه‌ور با بیان اینکه در همه استان ها، استاندار مسئول اجرای الگوی کشت است، گفت: کشاورزان به تنهایی نمی‌توانند الگوی کشت را اجرا کنند و در صورت عدم کشت، دولت باید هزینه آن را پرداخت کند تا کشاورزان با استفاده از آب محدود اقدام به کشت محصولات آب‌بر نکنند. به عنوان مثال کشاورز در یک‌هکتار کشت هندوانه ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان عایدی دارد، درحالیکه برای گندم ۲۰ تا ۳۰ میلیون تومان است؛ بنابراین تولیدکنندگان به دنبال منفعت خود هستند.

رئیس نظام صنفی کشاورزی ادامه داد: با اجرای الگوی کشت، مبلغی تحت عنوان عدم کشت محصولات آب بر باید پرداخت شود که تا این‌تاریخ اتفاقی نیفتاده است. او گفت: اجرای الگوی کشت در پایداری تولید و درآمد کشاورزان و همچنین جلوگیری از فرار روستاییان تاثیر بسزایی دارد.

با توجه به نیاز و اقلیم الگوی کشت، کشاورزان از صدسال پیش ، الگوی کشت را اجرا می‌کردند، حال مسئولان وزارت جهاد به عنوان متولی امر در نظر دارند که الگوی کشت را در جهت تأمین نیاز کشور و بدون لطمه به آب و خاک اجرا کنند.

تولید محصولات غیرضرور با اجرای الگوی کشت کاهش می یابد

آقای عطااله هاشمی عضو شورای هماهنگی تشکل های بخش کشاورزی گفت: طی سال‌های گذشته فراهم‌ نبودن الزامات، علت اصلی اجرایی نشدن مصوبه الگوی کشت بوده است اما امسال تمام قوا دست به دست هم دادند تا مصوبه الگوی کشت اجرا شود.

به گفته او، با فراهم شدن الزامات و قیمت گذاری مناسب محصولات کشاورزی، منافع کشاورزان تامین می شود چرا که تولیدکننده می‌داند با چه قیمتی محصول تولید کند و از طرفی بازار فروش مشخص است.

هاشمی با بیان اینکه درآمد کشاورزان با اجرای الگوی کشت افزایش می یابد، گفت: کمیسیون‌های مختلف اعلام هماهنگی کردند که پای کار هستند چراکه اجرایی شدن این طرح بازده خوبی خواهد داشت.

عضو شورای هماهنگی تشکل های بخش کشاورزی می‌گوید: در الگوی کشت موضوع اصلی این است که چه محصولاتی با چه مقداری تولید شود. براین اساس به گونه ای باید برنامه ریزی شود که ۳ تا ۵ برابر تولید فعلی در محصولات اساسی افزایش و تولید محصولات غیرضرور کاهش یابد.

او ادامه داد: درآمد کشاورزان به تنظیم‌بازار و مکانیزم‌عرضه و تقاضا بستگی دارد و موضوعی نیست که بتوان آن را تایید یا رد کرد. چنانچه برنامه ریزی مناسبی صورت گیرد و دخالت دولت در امر بازار کاهش یابد، بی تردید درآمد کشاورزان ۲ تا ۳ برابر افزایش می یابد.

کشت گندم در تناوب با محصولاتی همچون دانه‌های روغنی، حبوبات و نباتات علوفه‌ای به کاهش آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز در مزارع کمک می‌کند و در نهایت منجر به پایداری تولید می‌شود.

افزایش چندبرابری درآمد کشاورزان با پرداخت مشوق الگوی کشت شدنی است

آقای جلال محمود زاده نایب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس گفت: یکی از نتایج الگوی کشت این است که در کشور محصولاتی تولید شود که نیاز بازار تامین شود تا در زمان تولید، قیمت کاهش پیدا نکند.

به گفته او، اگر الگوی کشت را رعایت نکنیم، در برخی سال ها محصولات زیاد و برخی سال ها کمتر کشت می شود که در صورت ازدیاد کشت، نظام عرضه و تقاضا برهم می ریزد و قیمت به شدت کاهش می یابد.

محمود‌زاده صرفه جویی در عوامل تولید همچون آب را از مزایای اجرای الگوی کشت دانست و گفت: در برخی استان‌ها که بارندگی کمتری داریم، سفره آب‌های زیرزمینی تقلیل می یابد و در مقابل باید محصولاتی که آب کمتری می‌خواهد کشت شود تا درآمد کشاورزان با قبل تفاوتی نداشته باشد.

نایب رئیس دوم کمیسیون کشاورزی مجلس، حفاظت خاک از لحاظ بیماری و آفات در اراضی کشاورزی و صرفه جویی در مصرف آب را از نتایج مثبت الگوی کشت اعلام کرد.

به گفته او، وزارت جهاد امکانات و مشوق‌هایی در اختیار ندارد که کشاورزان را نسبت به اجرای الگوی کشت راضی کند، درحالیکه به منظور اجرای این‌مصوبه، ثمره جایگزینی کشت برای کشاورز باید توضیح داده شود.

محمودزاده ادامه داد: آموزش نحوه کشت، سم پاشی آبیاری، زمینه معرفی، نحوه بهره برداری و تولید محصول باید به بهره برداران از مرحله کشت تا برداشت داده شود و از سوی دیگر تسهیلات و نهاده ارزان قیمت و ماشین آلات مورد نیاز داده شود تا کشاورزان به کشت رضایت دهند.

نایب رئیس کمیسیون کشاورزی با بیان اینکه زیرساخت‌های الگوی کشت در وزارت جهاد فراهم‌ نیست، گفت: با توجه به عدم‌حمایت‌های لازم، کشاورزان به سراغ کشت محصولاتی رفتند که در گذشته کشت می شد درحالیکه با اجرای الگوی کشت و اعمال حمایت‌های لازم، درآمد کشاورزان نسبت به قبل چند برابر افزایش می یابد، اما این‌امر منوط به آن است که کشت های جایگزین شناخته شده باشد و در مراکز تحقیقات کشاورزی روی آن کار شده باشد.

اجرای الگوی کشت یکی از طرح‌های بزرگی است که بعد از گذشت ۵۰ سال، امسال در ۱۵ محصول اساسی اجرا شده و در سال‌های آتی هم وزارت جهاد در نظر دارد که در دیگر محصولات اجرا کند، اما بهره وری و تطبیق با اقتصاد خانوار کشاورز  در بحث اصلاح الگوی کشت حائز اهمیت است تا همانند گذشته، کشاورزان به کشت محصولات آب بر که منجر به هدررفت منابع زیرزمینی می شود، نپردازند.