فعالان حوزه میراث‌فرهنگی احداث جاده در حریم قلعه تاریخی کهنوج را تهدیدی برای این بنا اعلام کردند؛ اما میراث‌فرهنگی آن را نگران‌کننده نمی‌داند. قلعه تاریخی کهنوج از لیست آثار ملی جامانده

فعالان حوزه میراث‌فرهنگی احداث جاده در حریم قلعه تاریخی کهنوج را تهدیدی برای این بنا اعلام کردند؛ اما میراث‌فرهنگی آن را نگران‌کننده نمی‌داند. قلعه تاریخی کهنوج از لیست آثار ملی جامانده
گزارش | کاغذ‌وطن
مسئول نمایندگی میراث فرهنگی کهنوج: قلعه تاریخی کهنوج علیرغم چیزی که فکر می‌کردیم ثبت ملی نشده، شهرداری پای‌کار است که این اثر تاریخی مرمت شود.
سمیه خدیشی- جنوب کرمان به‌واسطه بیشینه تاریخی، آثار باستانی و تاریخی بسیاری دارد و در اکثر شهرهای این منطقه آثاری از وجود قلعه‌های حاکمان وقت دیده می‌شود. تا جایی که بعضاً اسم محل و آبادی‌ها نیز از روی نام همین قلعه‌ها گذاشته شده است. از جمله این قلعه‌ها می‌توان به قلعه سموران، قلعه سلیمان و قلعه منوجان و قلعه ضرغام کهنوج اشاره کرد.
قلعه تاریخی ضرغام یا سعید خان رودباری، بنای تاریخی که در دل این شهر واقع شده و همچون دیگر آثار در این سبک از خشت و گل است و مانند همه قلعه‌ها بر بلندای تپه‌ای بنا شده و از راه دور خودنمایی می‌کند.
هفته گذشته به نقل از خبرگزاری ایرنا خبری مبنی بر تعرض شهرداری به‌ دلیل احداث جاده به محدوده این قلعه منتشر شد. دراین‌رابطه با موسی ابراهیمی، مسئول نمایندگی میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کهنوج گفتگو کردیم.

*قلعه در مستثنیات قرار گرفته است
این مقام مسئول با اشاره به اینکه این قلعه در قسمت مستثنیات واقع شده، اظهار داشت: این قلعه در زمانی که واحد میراث فرهنگی نبوده است ساخت و سازهایی در حریم قلعه صورت گرفته است و بعد از استقرار دفتر میراث فرهنگی طی مکاتباتی از ادامه ساخت و سازها جلوگیری به عمل آمد.
موسی ابراهیمی با بیان اینکه جاده‌ای از سمت میدان شهید شهسواری که به سمت گلزار شهدا و خانه‌های فرهنگیان می‌رود که شهرداری طی نامه‌ای اعلام کرد که قصد دارد این جاده را تسطیح و جدول گذاری کند و مانیز نامه را به اداره کل ارسال کردیم.
*انعقاد تفاهم نامه با شهرداری
مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کهنوج افزود: طی نشست‌هایی که با شهرداری داشتیم قرار بر این شد که با انعقاد تفاهم نامه‌ایکه با شهرداری بسته می‌شود، در حفظ حریم و مرمت قلعه به میراث فرهنگی کمک کند.
او بیان داشت: چندین سال قبل روی حریم قلعه یک منبع آب ساخته شد و ما بعد از اینکه متوجه شدیم اجازه استفاده از منبع آب را ندادیم و به همکاری شهرداری و اداره کل میراث فرهنگی در صدد هستیم که این مکان منبع آب را تغییر کاربری بدهیم و در جهت استفاده به عنوان موزه یا کاربری دیگر از این محل هستیم.
ابراهیمی توضیح داد: متاسفانه متوجه شدیم علیرغم چیزی که فکر میکردیم و می شنیدیم این اثر هنوز ثبت ملی نشده است و در حال حاضر با کمک شهرداری پیگیر مرمت و حفظ این اثر هستیم.

این مقام مسوول با بیان اینکه ما در جهت حفظ این اثر تلاش می‌کنیم ابراز خشنودی کرد که در جهت مرمت و حفظ اثر شهرداری و فرمانداری شهر پای کار هستند و طبق هماهنگی با مسئولان استانی میراث به زودی با حضور در کهنوج با شهرداری تفاهم نامه‌ای منعقد می‌شود.
*احداث جاده دسترسی آسان
مسئول نمایندگی میراث فرهنگی کهنوج افزود: این قلعه نماد فرهنگ و هویت ملی مردم است و از طرفی قرار گرفتن شهدای گمنام در کنار این قلعه می توان جاده دسترسی که از مرکز شهر به سمت قلعه و مزار شهدای گمنام می‌رسد و علاوه بر اینکه بار ترافیکی شهر تاثیر می‌گذارد راه دسترسی به قلعه آسان‌تر می‌شود و جاده‌ای که مورد بحث است به این جاده وصل می‌شود.
* تخصیص اعتبار برای مرمت قلعه کهنوج
فرماندار کهنوج نیز در گفتگو با کاغذ وطن از تخصیص۱۰ میلیارد ریال در جهت حفظ و مرمت قلعه تاریخی خبرداد و گفت: برای حفظ این اثر تاریخی بودجه ای را تخصیص داده‌ایم و به زودی با همکاری شهرداری این شهر اتفاقات خوبی رقم می‌خورد.

آن طور که ایرنا نقل کرده است، اوایل دهه ۶۰ هم برای ساخت منبع آب بخشی از این قلعه تخریب می‌شود اما حالا اهالی کهنوج که این میراث بجا مانده در تاریخ را دوست می دارند نگران هستند بخش دیگری از این قلعه در نتیجه فعالیت‌های عمرانی شهرداری تخریب نشود.
*میراث‌فرهنگی به موضوع قلعه ورود می‌کند
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کرمان در این رابطه، گفت: سند قلعه به نام خانواده ضرغام است و بدون هماهنگی میراث فرهنگی، گفت و گویی با شهرداری کرده‌اند که در اختیار شهرداری بگذارند.
سعید شاهرخی افزود: میراث فرهنگی ورود می‌کند و اگر این قلعه در اختیار شهرداری هم گذاشته شده، مانع نمی‌شویم اما شهرداری نمی‌تواند خارج از ضوابط حمایتی از این مکان هر کاری انجام دهد.
او ادامه داد: با وزارت میراث صحبت کردیم که مقرر شد نمایندگانی از وزارت میراث فرهنگی برای بررسی موضوع از نزدیک به کهنوج بیایند.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کرمان زمان مشخصی برای این سفر ارائه نکرد اما درباره وجود منبع آب در این قلعه اظهارداشت: این منبع از سال‌های گذشته وجود داشته است و اگر تیم کارشناسی میراث حضور پیدا کند همه موارد از جمله نیاز به مرمت، بازسازی یا رفع موانع مزاحم را مورد بررسی قرار می‌دهد.
قلعه ضرغام یا سعیدخان رودباری مانند بیشماری از قلعه‌های تاریخی در جنوب کرمان مورد بی‌توجهی قرار گرفته در حالی که می توانست با نگاه به حفظ این آثار مرمت و بازسازی به یکی از جاذبه‌های گردشگری این منطقه محروم تبدیل شود.
در تاریخ در مورد قلعه ضرغام کهنوج آمده است که، فیروز فرمانفرما که یکی از شاهزادگان زمان قاجار و حاکم کرمان بود، زمانی به منطقه رودبار، که در آن زمان شامل شهرهای فاریاب، قلعه گنج، رودبار جنوب و منوجان می‌شد، سفر کرده بود و سفرنامه‌ای از خود به جای گذاشته و درباره کهنوج و این قلعه چنین نوشته است: «کهنوج قصبه و ضابط نشین رودبار است، قلعه‌ی بسیار سختی دارد که در ابتدای کهنوج و در ورودی کوه سنگی واقع است که از قلعه بمپور مرتفع ‌تر است و به عینه شبیه دوشان تپه ولی ارتفاع این قلعه اندکی از او کمتر و طول کوه و قلعه اینجا به آن اندازه نیست».
اکنون این قلعه خراب و ویران و چاهش را که آب داشته است پر کرده‌اند، که جای بسی تأسف است. باعث خرابی قلعه گفته‌اند: در سالی که سعید خان مشهور به بلوچ که ضابط رودبار بود. امیر توپخانه حکم به خرابی قلعه کرده بود. (البته آقاخان محلاتی حاکم کرمان که بر علیه محمد شاه قاجار طغیان کرده بود و سعید خان رودباری به او قول همکاری و مساعدت داده بود او به قلعه کهنوج پناه آورد و قوای دولتی قلعه کهنوج را محاصره و حبیب الله خان امیر توپخانه، این قلعه را به توپ بست که سبب ویرانی آن شد. این حادثه در سال ۱۲۵۷ اتفاق افتاد).