دراولین همایش ملی جازموریان مطرح شد: از تدوین سند مدیریت آبخیز جازموریان تا نیاز همکاری استانی برای مدیریت تالاب

دراولین همایش ملی جازموریان مطرح شد: از تدوین سند مدیریت آبخیز جازموریان تا نیاز همکاری استانی برای مدیریت تالاب
مرکز تحقیقات کشاورزی جنوب کرمان همایش ملی برای معرفی چالش‌ها و فرصت‌های تالاب جازموریان برگزار کرد
مرکز تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی جنوب کرمان با دغدغه حفظ و احیای تالاب مهم جازموریان اقدام به برگزاری اولین همایش ملی جازموریان کرد تا با برگزاری این برنامه به معرفی چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی تالاب بپردازد.
در این همایش مسئولان کشوری و استانی از جمله رئیس مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، معاون پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری و مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست به همراه مدیرکل محیط‌زیست استان کرمان، فرمانداران شهرستان‌های جنوبی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان و رئیس مرکز تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی جنوب کرمان به‌عنوان برگزارکننده و رئیس این برنامه حضور داشتند.
برنامه در دو بخش برگزار شد. بخش اول مهمانان و مدعوین کشوری، استانی و شهرستانی به ایراد سخنرانی پرداختند و در بخش دوم پژوهشگران و محققانی از سراسر کشور که در بازه زمانی اعلام شده مقالات خود را به این جشنواره ارسال کرده بودند مورد ارزیابی قرار گرفتند و به‌صورت نمایشی ۲۰ نفر از آنها مقاله خود در جمع حضار ارائه داند.
*جازموریان بیش از هر زمانی توجه می‌خواهد
رئیس مرکز تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی جنوب کرمان به‌عنوان میزبان و اولین سخنران مراسم در صحبت‌های با اعلام خیرمقدم به حضار به توضیح اهداف برگزاری همایش پرداخت و گفت: اهداف این همایش گفتمان‌سازی و جریان‌سازی در حوزه اکوسیستم جازموریان است.
احمد آیین با بیان اینکه جازموریان در بسیاری از موارد مغفول مانده است ادامه داد: باید بدون غوغاسالاری و حاشیه با کار علمی و کارشناسی، چالش‌های حوزه جازموریان را مطرح و فرصت‌های این اکوسیستم را معرفی کنیم.
آیین با عنوان اینکه جازموریان شناسنامه و هویت جنوب و شرق کرمان است، اظهار داشت: این تالاب امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند توجه و برنامه است و افزایش گردوغبار در زمستان دلیلی بر این ضرورت است.
او با عنوان اینکه برنامه‌های حوزه تالاب جازموریان باید تداوم داشته باشد و متعاقب آن نشست‌های تخصصی بررسی همایش و آسیب‌شناسی برگزار می‌شود، گفت: این همایش با دو رویکرد برگزار شد، رویکرد اول ارائه پژوهش‌ها و مقالات در حوزه‌های مختلف با معرفی فرصت‌ها و چالش‌های حوزه تالاب جازموریان بود و رویکرد دوم این همایش برگزاری نشست تخصصی و مدیریتی در شهرستان قلعه گنج برنامه‌ریزی شده که متأسفانه به دلیل عدم حضور مسئولان ذی‌ربط این نشست انجام نمی‌گیرد.
آیین با ذکر این مطلب که ما می‌خواهیم پس می‌توانیم و باید که جازموریان را حفظ و احیا کنیم، شعار برگزارکنندگان همایش است، گفت: معیشت مردم جنوب کرمان در گروه حفظ و احیای این تالاب است.
احمد احمدپور رئیس سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان از ضرورت نگاه علمی به مشکلات حوزه کشاورزی و محیط‌زیست صحبت کرد و بیان داشت: تغییر اقلیم یک واقعیت است و خشکسالی را نمی‌توان بحران نامید چرا که از بحران گذشته و به یک واقعیت تبدیل شده و باید آن را بپذیریم و سازگاری با آن را پیشه کنیم.
احمدپور راه برون‌رفت از چالش‌ها را فقط نگاه علمی و دانش فنی ذکر کرد و گفت: یکی از چالش‌های پیش روی ما تغییر اقلیم است و همین اخیراً در مسئله تأخیر ورود محصول سیب‌زمینی جنوب کرمان به بازار در اثر سرمای هوا متوجه این موضوع شدیم که تغییرات اقلیمی در منطقه تا چه اندازه می‌تواند معادلات بازار را در کشور به هم زند.
* شعار ندهیم و عمل کنیم
از دیگر سخنرانان همایش ملی جازموریان علی علیزاده رئیس مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور بود.
علی علیزاده علی‌آبادی با اشاره به چالش‌های حوزه تالاب جازموریان گفت: دلیل مشکلات پیش‌آمده در بحث علمی و پژوهشی نیست چرا که سال‌هاست در مؤسسه تحقیقات آموزش و کشاورزی ایران اعضای هیئت‌علمی آن در استان و در جنوب استان روی جازموریان متمرکز شدند و طرح‌های تحقیقاتی مهمی دراین‌رابطه انجام دادند تا جایی که تهیه فلور جازموریان به طور کامل انجام‌گرفته است.
علیزاده با بیان اینکه در نتیجه تحقیقات این مرکز پیشنهاداتی برای کاهش و تثبیت گردوغبار در منطقه ارائه شده است، ادامه داد: امروز گردوغبار در جیرفت به‌قدری بود که احتمال تعطیلی در این شهرستان وجود داشت، این نشان از آن دارد که گردوغبار علامت یک مریضی و اخلال است و به نظر من این مریضی نشان از ضعف در هوشمندی حکمرانی در منطقه است.
رئیس مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع با عنوان اینکه هوشمندی حکمرانی بسیار ضعیف بوده است، گفت: این هوشمندی مانند هوشی نیست که به دلیل نبود آن فرد تبرئه شود؛ بلکه نشان از آن دارد که ما نسبت به موضوع حساسیت پیدا نکردیم.
او افزود: اگر نتیجه این همایش چند مقاله باشد و چیز دیگری عایدمان نشود به این دلیل است که شعار می‌دهیم، اما درد ما جازموریان نیست.
رئیس مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور بیان کرد: در این همایش باید مدیران استان، منطقه و شهرستان صحبت کنند و برون‌رفت از چالش‌های جازموریان را از ما مطالبه کنند.
* حوضه آبخیز مریض است
معاون پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری دیگر مهمان این همایش بود که به روند بیابان‌زایی و خشک‌شدن جازموریان اشاره و بیان کرد: روند بیابان‌زایی و خشکیدن تالاب جازموریان به علت مریض بودن حوضه آبریز جازموریان است و این نتیجه اقدامات اشتباه ما در این حوضه آبخیز است.
پرویز گرشاسبی این همایش را گام اولیه و ذکر کرد و افزود: در گام بعدی باید راهکار ارائه و برای مدیریت حوضه آبخیز جازموریان و تهیه سندی با مشارکت همه ذی‌نفعان دولتی و غیردولتی تنظیم شود و راهکارها مورد بررسی و تصویب قرار گیرد.
او اظهار داشت: وقتی آب نداریم یا محدودیت آب ایجاد می‌شود باید برای کشاورزی و فعالیت‌های دیگر بر روی معیشت جایگزین کار کنیم.
گرشاسبی ادامه داد: بر روی محصولات کم آب بر کار شود یا اگر آب وجود ندارد به‌جای کشاورزی فعالیت دیگری انجام گیرد.
معاون پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری با بیان اینکه برای تدوین سند مدیریت آبخیز حوضه جازموریان به کمک جازموریان می‌آییم گفت این سند یک مطالعه صرف نیست؛ بلکه یک میثاق و برنامه راهی است که به تشکیل سازمان مدیریت حوزه آبخیز در سطح ملی و استانی بینجامد. این مقام مسئول توضیح داد: باید در این راه از تجربه چین و دیگر کشورها که تجربه حفظ و احیا تالاب‌ها و دریاچه‌ها و کار مشارکتی دولتی و مردمی را دارند و توانستند ۴۸ درصد منابع آبی رودخانه‌ای ازدست‌رفته را بازیابی کنند استفاده کرد.
گرشاسبی اضافه کرد: اگر هم نتوانیم منابع آبی را بازیابی کنیم و تهدیدهای گردوغبار وجود داشته باشد، می‌توانیم از آن فرصت ایجاد کنیم.
او تأکید کرد: که موضوع جازموریان باید یک مطالبه عمومی باشد و اگر دولتی عوض شد مطالبات مردم این موضوع را پیش ببرد.
طهماسبی: جازموریان کانون دایمی گردوغبار
از دیگر شرکت‌کنندگان در این همایش مشاور سازمان محیط‌زیست و دبیر ستاد ملی سیاست‌گذاری و هماهنگی مدیریت منابع با پدیده گردوغبار بود.
علی‌محمد طهماسبی در ادامه همایش به‌عنوان اینکه جازموریان نیم‌میلیون تن ذره گردوغبار جابه‌جا می‌کند، گفت: جازموریان ۷۱۹ هزار تن در سال ذرات زیر ۲۰ میکرون تولید می‌کند و ما آن را به کانون دائمی گردوغبار تبدیل کرده‌ایم درحالی‌که سال ۹۸ این‌گونه نبوده است.
طهماسبی ادامه داد: در ۱۵ سال گذشته یک میلیون و ۳۲ هزار هکتار به پهنه‌های غبار خیز کشور اضافه کرده‌ایم و از سال ۱۳۹۸ سطح فرسایش بادی ۳۵ میلیون هکتار شده است.
او با استناد به ماده دو قانون تالاب‌ها، تصریح کرد: «طبق قانون، بعد از آب شرب، تأمین حقابه محیط‌زیست ضروری است.»
محمدعلی طهماسبی با اشاره به انجام مطالعات تعیین حق محیط زیستی تالاب، اظهار داشت: «حالا باید این حق آب تأمین شود. این نیز مانند تأمین آب شرب و کشاورزی و صنعت است و بلکه بیشتر از آن‌ها اهمیت دارد؛ چرا که امنیت غذایی ما در گرو امنیت اکولوژیکی است. اگر نتوان زندگی کرد که نتایج آن مشخص است.»
این مقام مسئول خطاب به مسئولان استان‌های سیستان و بلوچستان و کرمان، تشکیل کارگروهی برای مدیریت تالاب را ضروری دانست و افزود: «به نظر می‌رسد باید کارگروهی برای مدیریت تالاب ضروری است و با نگاه به تجربه دریاچه ارومیه که سه یا چهار استان با هم برای احیای آن همکاری می‌کنند و البته در ارومیه مردم و مسئولان در کنار هم موضوع احیای دریاچه ارومیه را مطالبه‌گری کردند و این مطالبه از حاکمیت صورت می‌گرفت، عمل کنیم.»
محمدعلی طهماسبی با اشاره به مطالعات انجام شده در سال ۱۳۸۰، گفت: «در سال ۱۳۸۰ وقتی نقشه کانون‌های غبار ریز کشور تهیه می‌شد، نشان داد که شدیدترین کانون‌های غبار ریز کشور در اطراف شهرستان کهنوج قرار دارند.»
اولین همایش ملی جازموریان به همت مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی جنوب کرمان در محورهای مختلفی چون اقلیم و منابع آب، بیابان‌زایی و تخریب سرزمین، فرسایش بادی و گردوغبار، کشاورزی پایدار، محیط‌زیست جازموریان، گردشگری و صنایع‌دستی، مرتع‌داری و مدیریت دام، پتانسیل‌های اکوسیستم جازموریان، مدیریت جامع حوضه آبخیز جازموریان، مسائل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، کاربرد هوش مصنوعی در منابع طبیعی و اکوسیستم جازموریان برگزار شد.
دبیر علمی همایش با اشاره به اینکه حدود دو سال پیش با حضور دکتر خیام نکویی بخش تحقیقات منابع طبیعی مرکز راه‌اندازی شد کفت: راه‌اندازی این بخش سرآغازی برای توجه هر چه بیشتر به احیای اکوسیستم جازموریان شد. اکوسیستمی که بیشتر تولیدات دامی و کشاورزی منطقه ما به وابسته است.
اسماعیل مقبلی در رابطه روند بخش دوم همایش می‌گوید: در طی فراخوان این همایش ۱۸۳ مقاله به دبیرخانه ارسال و از این تعداد ۱۴۳ مقاله به تصویب کارگروه راهبردی و تخصصی همایش رسید.
مقبلی با ابراز امیدواری از اینکه با فراهم‌آوری محتوای مناسب بتوانیم موجب تولید گفتمان درباره اهمیت تالاب جازموریان شویم، توضیح داد: از تعداد ۱۶۳ مقاله پذیرفته شده ۱۴۳ مقاله در قالب اعلان چاپ شده است و در بخش دوم همایش ۲۰ مقاله از پژوهشگران به‌صورت شفاهی برای حضار ارائه شد.
در حاشیه این مراسم مقالاتی که در قالب پوستر به چاپ رسیده بودند به نمایش گذاشته شد و دستاوردهای زنان روستایی، عشایری و تولیدات بومی و محلی منطقه نیز در غرفه‌هایی مجزا به نمایش درآمد.