هشدار درباره نامتوازنی آموزشی و پژوهشی در استان کرمان؛سرانه دانشجویی در شمال استان، ۲.۷ برابر مناطق جنوبی است

در جلسه کارگروه آموزش، پژوهش، فناوری و نوآوری استان کرمان که پنجم مهرماه برگزار شد، اسدی، مدیر مرکز آموزش و پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان، با ارائه آماری از وضعیت توزیع امکانات آموزشی و پژوهشی، نسبت به پیامدهای این عدم توازن هشدار داد. او با اشاره به تفاوت چشمگیر در سرانه دانشجویی میان مناطق شمالی و جنوبی استان گفت: «سرانه دانشجویی در شمال استان که شامل ۱۲ شهرستان است، ۲.۷ برابر مناطق جنوبی است. این در حالی‌ست که ۱۳ شهرستان دیگر با ۲۰ درصد جمعیت، کمتر از ۳ درصد دانشجویان را در خود جای داده‌اند.» اسدی همچنین به ضعف در پذیرش دانشجوی کاردانی در مناطق محروم اشاره کرد و افزود: «این موضوع مانع تربیت تکنسین و نیروی ماهر شده است؛ در حالی‌که طبق برنامه هفتم توسعه، سهم آموزش‌های مهارتی باید به ۴۰ درصد برسد، اما اکنون تنها ۱۶ درصد است.» او با انتقاد از سهم ناچیز پژوهش در اقتصاد استان گفت: «تنها ۰.۲ درصد از تولید ناخالص داخلی استان صرف فعالیت‌های پژوهشی می‌شود؛ رقمی که نشان‌دهنده کم‌توجهی به این بخش است.»
*رشد چشمگیر اما نامتوازن شرکت‌های دانش‌بنیان
اسدی با اشاره به رشد ۱۲۵ درصدی شرکت‌های دانش‌بنیان در استان طی سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۴، گفت: «این رشد در مقایسه با میانگین ۵۳ درصدی کشور، کرمان را در رتبه نخست قرار داده است.» با این حال، او از تمرکز ۸۹ درصد این شرکت‌ها در دو شهرستان کرمان و رفسنجان انتقاد کرد و خواستار توزیع متوازن فرصت‌های نوآوری و اشتغال دانش‌بنیان شد. به گفته او، از ۲۵ شهرستان استان، تنها ۸ شهرستان میزبان شرکت‌های دانش‌بنیان هستند؛ به‌طوری‌که ۸۶ شرکت در کرمان و ۲۹ شرکت در رفسنجان مستقرند.
*پارادوکس توسعه کمی و کیفی در زیست‌بوم نوآوری
خطیبی، معاون شهرداری کرمان نیز در این جلسه با اشاره به وضعیت شرکت‌های دانش‌بنیان گفت: «ما با یک پارادوکس جدی روبه‌رو هستیم؛ از یک سو توسعه کمی می‌تواند آسیب‌زا باشد، اما از سوی دیگر هیچ راهی جز توسعه کمی در شرایط فعلی وجود ندارد.» او تأکید کرد که حرکت از شرکت‌های فناور به سمت دانش‌بنیان، ساده‌ترین گام در مسیر بهره‌مندی از امتیازات ملی است و افزود: «اگر قرار باشد برای استان چشم‌اندازی ترسیم کنیم، ناچاریم توسعه کمی را دنبال کنیم.» خطیبی همچنین از عدم حضور برخی فعالان شاخص در جلسات تصمیم‌گیری انتقاد کرد و گفت: «آسیب‌شناسی واقعی بدون مشارکت شرکت‌های موفق امکان‌پذیر نیست.»
*نیروی انسانی و فرهنگ کسب‌وکار؛ حلقه مفقوده اکوسیستم دانش‌بنیان
حسین نظام‌آبادی، رئیس دانشگاه شهید باهنر کرمان نیز با تأکید بر نقش منابع انسانی در توسعه اقتصاد دانش‌بنیان گفت: «رفسنجان با برخورداری از دانشگاه توانمند، پس از مرکز استان بیشترین دانشجوی دکتری را دارد و همین ظرفیت علمی، بستری برای شکل‌گیری شرکت‌های دانش‌بنیان فراهم کرده است.» او با اشاره به ضعف مهارت‌های نرم و فرهنگ کسب‌وکار در جامعه، خواستار اختصاص بخشی از بودجه‌ها به ترویج این فرهنگ در میان دانشجویان شد و افزود: «برای ایجاد اقتصاد دانش‌بنیان، علاوه بر دانش، نیاز به فرهنگ کسب‌وکار داریم که در جامعه ما بسیار ضعیف است.» نظام‌آبادی همچنین از فشارهای اقتصادی، نوسانات ارزی و هزینه‌های بالای نیروی متخصص به‌عنوان چالش‌های جدی شرکت‌های نوپا یاد کرد و گفت: «امروز یک دانشجوی ترم چهار یا پنج رشته برنامه‌نویسی ساعتی ۲۰۰ هزار تومان دریافت می‌کند؛ چنین هزینه‌هایی برای شرکت‌های نوپا غیرقابل‌تحمل است.»
*تأکید استاندار کرمان بر هم‌افزایی و حمایت مالی از پژوهش‌های کاربردی
در ادامه جلسه، محمدعلی طالبی، استاندار کرمان با تأکید بر ضرورت هم‌افزایی عناصر زیست‌بوم نوآوری، خواستار مشارکت فعال فرمانداران و مدیران شهرستان‌ها در توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان شد. او گفت: «نباید تصور شود که ایجاد این شرکت‌ها دستوری است؛ بلکه باید ذهن فرمانداران درگیر موضوع شود تا ظرفیت‌های محلی را شناسایی کرده و زمینه‌ساز تحولات مثبت باشند.» طالبی با انتقاد از عدم هماهنگی برخی عناصر در زیست‌بوم نوآوری افزود: «اگر یک عنصر ساز مخالف بزند، قابل تحمل نیست. همه باید نقش هم‌افزا داشته باشند.» او همچنین با اشاره به حوزه پژوهش گفت: «عناوین پژوهشی باید بلافاصله پس از تأیید وارد مرحله اجرا شوند. پژوهشی که فایده عملی نداشته باشد، بی‌فایده است.» او اعلام کرد که استانداری حدود ۲۸۰ میلیارد تومان به حوزه پژوهش اختصاص داده و تأکید کرد: «برای تأمین منابع مالی پژوهش‌های کاربردی محدودیتی وجود ندارد.»
طالبی در پایان با قدردانی از شهرداری کرمان بابت ورود جدی به حوزه اقتصاد دانش‌بنیان، خواستار تکرار تجربه موفق آموزش و پرورش در ارائه پروژه‌های مشخص و عقد تفاهم‌نامه در سایر بخش‌ها شد.