مردم ناچار به واردات چمدانی دارو می شوند

هنوز تامین برخی از داروها به سختی انجام می شود و برخی از مردم که از توانایی مالی بهتری برخوردار هستند واردات چمدانی را برای دریافت داروهای تک نسخه ای انتخاب کرده اند.

هرچند از اوج بحران دارو کاسته شده است و دیگر داروهایی همچون آنتی بیوتیک های کودکان و شربت های تب بر مثل استامینوفن و بروفن نایاب نیستند و بالاخره با مراجعه به چند داروخانه می توان این داروها را یافت اما کافیست هشتگ کمبود دارو را در فضای مجازی جستجو کنید تا ببینید همچنان تامین برخی از داروهای بیماران اس ام آی، انکولوژی، دیابت و غیره با چالش هایی همراه است.

کمبودهایی که برخی از مردم را به این فکر انداخته که نیاز عزیزانشان را از طریق واردات چمدانی برطرف کنند؛ داروهایی که معلوم نیست در چه شرایطی به کشور می آیند اما نمی توان جلوی آن را گرفت چون آخرین امید خانواده بیماران است. البته برخی هم در این بین فقط به خاطر کمبود دارو نه و بخاطر بهره مندی از برندی خاص اقدام به واردات چمدانی داروها می کنند. با این حال ضروری است سازمان غذا و دارو به موضوع واردات داروهای تک نسخه ای به صورت جدی ورود کند و چالش هایی که باعث می شود یک داروی انکولوژی طی حداقل ۲ تا ۳ ماه برای مریضی که فقط حداکثر یک هفته مهلت دریافت دارو را دارد برطرف کنند و این زمان را به کمتر از دو تا یک هفته کاهش دهد.

کمبود دارو در نتیجه اهمال کاری مجلس

کسری امین لو، کارشناس صنعت دارو در خصوص واردات چمدانی برخی از داروهای بیماران شیمی درمانی و دیابتی می گوید: واردات چمدانی دارو موضوع جدیدی نیست و در گذشته هم شاهد آن بودیم. اما در خصوص داروی انسولین تا همین چند وقت پیش کمبودها برطرف شده بود و مدتی است که دوباره چالش زا شده است. با این حال اینکه برخی می خواهند داروهایشان را از طریق واردات، آن هم چمدانی تامین کنند بخاطر این است که نسخه های وارداتی در بازار کمیاب هستند و شاید برخی ترجیح دهند فقط همان دارو را مصرف کنند اما نوع ایرانی خیلی از داروها در بازار موجود است. بنابراین اینطور نیست که بگوییم دارو نیست و مردم دچار بحران شده اند.

وی در خصوص کمبودهای دارویی فعلی بازار دارو اضافه می کند: هنوز کمبود دارویی داریم و یکسری از کمبودها متعلق به داروهای حیاتی است و برخی هم متعلق به داروهای برند است که داروی عمومی آن را در بازار داریم اما داروی برند در بازار موجود نیست. اما در خصوص کمبود سرم بارها این را گفته ام که در کشور کمبود سرم نداریم، اتفاقا افزایش تولید هم در این حوزه داشته ایم اما تجویز سرم منطقی نیست.

امین لو ادامه می دهد: سرم فقط برای افرادی است که سطح هوشیاری مناسبی ندارند و در حالت اورژانسی هستند یا قدرت بلع ندارند و نمی توانند مایعات مصرف کنند و یا حتی امکان تجویز دارو به شیوه ای غیر از سرم وجود ندارد باید تجویز شود؛ یعنی در هیچ کجای دنیا نمی بینید که این حجم از سرم به خاطر گلودرد، ضعف و بیحالی و غیره تزریق سرم داشته باشند. اما در خصوص داروهای انکولوژی کمبود وجود دارد. همچنین در مورد بیماران اس ام ای، تالاسمی، دیابتی کمبودهایی در حوزه داروها وجود دارد.

این کارشناس صنعت دارو تاکید می کند: این کمبودهای دارویی با توجه به اینکه بیش از ۱۰ سال است که تحریم هستیم، مشکلات ارزی وجود دارد و هر سال قدرت تامین بودجه سیستم درمانی سخت تر می شود به وجود آمده است. برای مثال امسال ارز مرجع برای دارو و کلیه اقلام از ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی به حدود ۲۹ هزار تومان ارز نیمایی تبدیل و چندین برابر شد. بنابراین مالیات و ارزش افزوده شرکت ها افزایش یافت. از این رو تلاش زیادی برای کاهش مالیات و ارزش افزوده شد تا مجلس نیز با آن موافقت کند.

وی اضافه می کند: بنابراین با اینکه مجلس نسبت به بازار دارو اعتراض می کند و حتی پای استیضاح وزیر را هم وسط می کشد اصلی ترین مشکلی که طی این یکسال اخیر باعث مشکلات شده همین مخالفت های مجلس در مورد واقعی شدن قیمت، تخصیص ارز و کاهش مالیات بر ارزش افزوده به یک درصد و غیره است. کاهش مالیات بر ارزش افزوده ای که بعد از هشت ماه بلاتکلیفی بالاخره اجرایی شد. تصمیمی که باید از سوی مجلس سریع تر گرفته می شود اما تاخیر در آن حتی باعث از دست رفتن حجم زیادی دارو و ماده موثره دارو در گمرک شد.

ضرورت کاهش زمان واردات داروهای تک نسخه ای

امین لو با اشاره به وقفه چند ماهه بین تولید و توزیع دارو بیان می کند: الان که می گوییم با چالش دارویی مواجه شدیم نتیجه سیاست گذاری های چندین سال اخیر است. حتی در این باره سندیکای داروهای انسانی نیز به رئیس جمهور نامه زدند و گفتند اگر شرایط با این وضع ادامه یابد نمی توانیم دارو را تامین کنیم و همین اتفاق هم افتاد. به طور کلی قیمت گذاری دستوری و تهدید و غیره باعث شده این شرایط را داشته باشیم. بنابراین به جای اینکه تمام انگشت های اتهام به سمت سازمان غذا و دارو نشانه رود اول مجلس و سازمان های نظارتی باید تغییری در روند سیاست هایشان داشته باشد؛ ‌ چرا که آن ها به صورت دستوری اجازه افزایش قیمت منطقی ندادند و مشکلات دارویی را ایجاد کردند.

وی اضافه می کند: در مورد بیماران خاص همچون انکولوژی و ام اس و غیره چون دارو وارد می کنیم علاوه بر یارانه یک یارانه دیگر برای قیمت دارو تخصیص داده می شود. برای مثال قیمت جهانی یکی از انواع داروهای انکولوژی حدود ۶۰ میلیون تومان است که وقتی به ایران وارد می شود به قیمت ۶ و ۷ میلیون می رسد و در نهایت با بیمه برای بیمار حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان هزینه در بر دارد. این هزینه هنگفتی است که دولت پرداخت می کند و خیلی خوب است. اما از طرفی بیمار برای دریافت داروهای تک نسخه ای یک پروسه دو سه ماهه نیاز دارد که خیلی زیاد است.

این کارشناس صنعت دارو می افزاید: وقتی دارو نیست و بیمار به سازمان غذا و دارو درخواست می دهند، موضوع به شورا و کمیسیون ماده ۹ می رود که در نهایت موافقت می شود بودجه آن تخصیص یابد و با ثبت سفارش و واردات یک پروسه سه ماهه نیاز است. این درحالی است که یک مریض ممکن است نیاز داشته باشد همین هفته دارو را دریافت کند. بنابراین بیمار به اجبار کسی را پیدا می کند تا از خارج دارو را وارد کند یا از طریق بازار آزاد دارو تامین می کند که معلوم نیست دارو تقلبی یا تاریخ گذشته باشد.

این فعال بازار دارو ادامه می دهد: بنابراین در خصوص داروهای تک نسخه ای نیاز است که سازمان غذا و دارو به نحوی تصمیم گیری کند که به جای سه ماه طی یک هفته ای دارو تامین شود. البته پروسه سختی است که بخواهیم از یک کشوری همچون آلمان دارو سفارش دهیم و حمل نقل و ترخیص آن زمان بر است اما به هر حال بازده سه ماهه برای بیمار زیاد است.

امین لو تاکید می کند: الان بر روی داروهای چمدانی هم گمرک خیلی سخت گیری می کند. البته این موضوع اقدام بدی نیست چون مجرای ورود دارو داخل چمدان نیست. اما چاره ای هم نیست و وقتی کسی دسترسی به دارو ندارد ناچار به این کار می شود که سختگیری زیادی می شود. حتی موردی بود یک ماه پیش دارویی را از دبی سفارش دادم که به گمرک آمد و خیلی سختگیری کردند و بالاخره توانستیم دارو را ترخیص کنیم. دارویی که برای نوزاد چند روزه بود که نیاز داشت به سرعت دریافت کند.

وی در پایان در خصوص روند تولید و واردات دارو بیان می کند: با اجرای طرح دارویار تولید و واردات دارو بهبود یافته است. این صنعت در حال ورشکستگی بود که دارویار آن را نجات داد و امیدواریم تمامی مسئولان از این طرح با زحمت های دکتر دارایی رئیس سابق سازمان غذا و دارو انجام شد حمایت کنند که ادامه دار باشد.

مسئولان سازمان غذا و دارو مشورت پذیر نیستند

حسن کربکندی، عضو داروساز هیئت مدیره نظام پزشکی اصفهان در خصوص وضعیت فعلی بازار دارو به بازار می گوید: کمبود هایی که در خصوص آنتی بیوتیک های کودکان و شربت های تب بر مثل استامینوفن و بروفن وجود داشت که اکنون شرایط بهتر شده اما هنوز به وضعیت قبل برنگشته ایم. البته در مورد سرم هنوز همانند چند هفته گذشته کمبود وجود دارد. اما به طور کلی داروهای مورد نیاز مردم هرچند با کمبود هایی همراه است اما مثل دو هفته گذشته نایاب نیست.

وی در خصوص واردات چمدانی دارو که این روزها پر رنگ شده است می افزاید: واردات چمدانی دارو بیشتر مختص به افرادی است که یک برند خاص دارو را می خواهند. به خصوص که برندهای مطرح غربی وارد نمی شود و جای خود را به نمونه های دیگر داده اند. بنابراین اقوام این افراد نسبت به واردات چمدانی اقدام می کنند. البته این موضوع در مورد درصد قابل توجهی از مردم صدق نمی کند و تعداد کمی از این طریق داروهایشان را تامین می کنند.

کربکندی در خصوص ملزوماتی که مسئولان باید در نظر بگیرند تا بازار دارویی کشور بهبود یابد ادامه می دهد: یکی از ملزوماتی که باید مورد توجه قرار بگیرد جلوگیری از قیمت گذاری دستوری دارو است. قیمت گذاری دارو باید واقعی شود و با در نظر گرفتن نظر کارخانه های داروسازی انجام شود. همچنین یکی از مسائل مهم در حوزه دارو این است که افرادی که امروز بر کرسی مدیریت سازمان غذا و دارو نشسته اند چندان به امور دارو اشراف ندارند. از طرفی به نظر می رسد آن ها نسبت به مشورت با نخبگان صنعت دارو هم کوتاهی می کنند.

عضو داروساز هیئت مدیره نظام پزشکی اصفهان تاکید می کند: درحال حاضر دو بازوی مشورتی خوب برای مسئولان در کشور داریم که داروسازان خبره و مطلع از بازار دارو هستند که حتی در گذشته نیز سمت داشته اند. یکی از بازوها انجمن داروسازان و دیگری همکاران داروساز در سازمان نظام پزشکی هستند. کسانی که در این دو بخش حضور دارند می توانند بازوهای مشورتی در سیاست گذاری های حوزه دارو باشند. این درحالی است که در وزارت بهداشت خیلی از تصمیمات مهم را بدون مشورت می گیرند.

وی اضافه می کند: اگر مسئولان نسبت به دریافت مشورت از افراد آگاه اقدام کنند به طور قطع شاهد نتایج بهتری در این حوزه خواهیم بود. برای مثال چندی پیش یک مصاحبه از آقای سید حیدر محمدی رئیس سازمان غذا و دارو خواندم که خود نشان دهنده کم اطلاعی او از بازار دارو است؛ چرا که در آن مصاحبه گفته شده بود علت کمبود آنتی بیوتیک ها تجویز غلط پزشک ها است. این درحالی است که این تجویز متعلق به یک برهه زمانی خاص نیست که می خواهند کمبودها را با این موضوع پوشش دهند.

کربکندی بیان می کند: محمدی رئیس سازمان غذا و دارو غیر از طرح دارویار که جنبه های مثبتی هم دارد، طرح دیگری هم در خصوص آیین نامه داروخانه ها اجرایی کرد که داروسازان در انجمن داروسازان و نظام پزشکی با آن مخالفت داشتند اما به صورت دستوری اجرایی شد. حالا همین فرد به عنوان رئیس سازمان غذا و دارو انتخاب شده است که نه علاقه ای به مشورت دارد و نه تجربه مثبتی در حوزه دارو در پرونده خود دارد.

وی می افزاید: یکی از چالش های امروز در صنعت دارو این است که شنیده می شود وزارت بهداشت به صورت مجمع الجزایر اداره می شود و یک نهادی اعمال نظر غیر تخصصی می کند و مابقی مجبور به اطاعت می شوند که نتایج خوبی ندارد. در مجموع برای اینکه بازار دارو بهبود یابد اول باید قیمت گذاری دارو اصلاح شود و قیمت دارو واقعی باشد که حتی به نظر می رسد با این اتفاق نیاز چندانی به واردات دارو هم نداشته باشیم. همچنین مسئولان باید مشورت پذیر باشند و از افراد با تجربه تر در حوزه دارو استفاده کنند.