فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، در نشست گفتوگو محور با دانشجویان دانشگاه شهید باهنر کرمان که روز دوشنبه ۱۷ آذرماه برگزار شد، علل ساختاری و تاریخی تورم در کشور را تشریح و «شوخی گرفتن علوم اجتماعی» بهویژه اقتصاد و مدیریت را یکی از ریشههای اساسی این پدیده دانست.
*تورم؛ نتیجه انباشت خطاهای سیاستگذاری
در ابتدای نشست، مهاجرانی با اشاره به تجربههای سیاستگذاری گذشته گفت: «اگر میپرسید چرا تورم وجود دارد باید بدانیم در طی سالیان دراز علوم اجتماعی مانند اقتصاد و مدیریت را شوخی گرفتیم و با تأکید بر ثابت نگهداشتن قیمت انرژی تورم را افزایش دادیم.» او افزود که بسیاری از تصمیمهای نادرست گذشته ــ از تثبیت مصنوعی قیمتها تا سرمایهگذاری ناکافی ــ امروز به شکل «انباشتی از مسائل» خود را نشان میدهد.
مهاجرانی در پاسخ به پرسش دانشجویان درباره دلایل پایداری تورم و راههای کنترل آن، به نقش سیاستهای قیمتگذاری در بخش انرژی اشاره کرد و تأکید نمود: «فکر کردیم اگر قیمت را ثابت نگه داریم به معیشت مردم کمک میکند، فارغ از اینکه با انباشتی از سازمانها مواجه شدیم که به هیچ عنوان بازدهی مالی ندارند و تورمی که ناشی از کسر بودجه است حاصل شد.» او همچنین پرسید: «به نظر شما مدیران نمیخواهند تورم را کم کنند؟ قطعا که میخواهند»، اما توضیح داد که مشکلات کنونی محصول انباشتی از تصمیمگیریهای غیراصولی است.
*ناترازی انرژی؛ محصول دههها بیتوجهی
سخنگوی دولت با اشاره به موضوع ناترازیهای انرژی و زیرساختی، کسری برق و سرمایهگذاری ناکافی را از دیگر عوامل بروز تنگنای اقتصادی دانست: «کسری ۳۰ هزار مگاواتی برق در کشور نتیجه سالها سرمایهگذاری ناکافی در حوزه انرژی است.» او همچنین به کاهش شدید ذخایر آبی در برخی مناطق اشاره کرد و گفت: «در ششمین سال متوالی خشکسالی به سر میبریم و در برخی مناطق کشور ذخیره سدها به کمتر از سه درصد رسیده است.» مهاجرانی افزود که بیتوجهی به مدیریت آب و جایگزینی قنات با چاههای عمیق از جمله دلایلی است که امروز با فرونشست زمین و بحران آب مواجه شدهایم.
در بخش دیگری از سخنانش، مهاجرانی به ناکافی بودن مزیتگذاری قیمتی برای انرژیهای نو اشاره کرد و تصریح نمود: «علم اقتصاد میگوید اگر میخواهید کالایی بفروشید باید برای آن مزیت ایجاد کنید؛ اما ما برای انرژیهای نو مزیت ایجاد نکردیم.» او توضیح داد که مصرف برخی حاملهای پاک مانند سیانجی تنها یکچهارم ظرفیت است چون مزیت قیمتی ندارد و در مقابل، دولت تلاش میکند با راهاندازی نیروگاههای خورشیدی و سیاستگذاریهای مرتبط سهم انرژیهای تجدیدپذیر را افزایش دهد: «تاکنون سهم انرژیهای خورشیدی به ۳.۵ برابر افزایش یافته ولی حتما کفایت نمیکند و باید بیش از این فعالیت کنیم.»
مهاجرانی مسئله قاچاق سوخت را نیز پیامد تثبیت قیمتها خواند و گفت: «وقتی قیمتها بهطور مصنوعی تثبیت شود، نه تولیدکننده سود میبرد و نه مصرفکننده و زمینه فساد و قاچاق گستردهتر میشود.» او تأکید کرد که این پدیده نتیجه «مجموعهای از موضوعات انباشته» است و رفع آن نیازمند اصلاحات ساختاری در نظام قیمتگذاری و نظارت است.
سخنگوی دولت در بخشهایی از صحبتهایش بر لزوم برنامهریزی بلندمدت برای پروژههای زیرساختی تأکید کرد و هشدار داد که اگر در زمینه پروژههای زیرساختی به درستی برنامهریزی نشود «حتماً با مشکل مواجه خواهیم شد». او در مورد صنعت نفت و گاز نیز گفت: «اگر در زمینه فشارافزایی نفت و گاز سرمایهگذاری نکنیم حتماً دچار افت تولید خواهیم شد.» همچنین با اشاره به پدیده گازهای مشعل در مناطق جنوبی، این موضوع را «هدررفت منابع ملی» خواند و خواستار تلاش برای مهار و بهرهوری از این منابع شد.
*بحران آب؛ نتیجه جایگزینی چاهها بهجای قنات
مهاجرانی با اشاره به سوءمدیریت منابع آب گفت: «هزاران سال در همین اقلیم زندگی کردیم و پیشینیان ما قنات ساختند، اما ما چاههای نیمهعمیق و عمیق را جایگزین کردیم و اکنون با فرونشست زمین دستوپنجه نرم میکنیم.»
مهاجرانی به بُعد اجتماعی مسائل اقتصادی ــ بهویژه در حوزه کشاورزی و آب ــ اشاره و تأکید کرد که راهکارها نباید صرفاً دستوری باشد: «برای مثال بسیاری از استانهای ما برنج میکارند. آب را از زمین بیرون میکشند و زمین دچار فرونشست میشود؛ نمیتوان با یک دستور گفت دیگر برنج نکارید؛ تمامی این موضوعات پیوست اجتماعی دارند.» او بر ضرورت اقناعی و طراحی مسیرهای جایگزین برای کشاورزان تأکید کرد و گفت که متخصصان آب سالها درباره بحران هشدار داده بودند.
*آموزش؛ از تبعیض دانشگاهی تا مهارتهای زندگی
بخش دیگری از این نشست به موضوعات آموزشی اختصاص داشت. مهاجرانی در پاسخ به گلایه دانشجویان درباره تبعیض میان دانشگاهها گفت: «این گلایه کاملاً درست است و قابل دفاع نیست. حتماً باید بین دانشگاههای همرده عدالت برقرار شود و این موضوع را پیگیری خواهم کرد.»
در ادامه، مهاجرانی به موضوعات آموزشی و اجتماعی پرداخت؛ از جمله به ضرورت ارتقای کیفیت آموزش و آموزش مهارتهای زندگی اشاره کرد و گفت که دولت دو پروژه کلان در حوزه بهبود فضا و کیفیت آموزش در دستور دارد. او همچنین درباره مشارکت زنان در مناصب مدیریتی اشاره کرد که «دولت چهاردهم توانسته تعدادی از اولینها را داشته باشد» اما تصریح کرد که «سهم دادهشده هنوز قابل قبول نیست و تا رسیدن به میزان قابل قبول، فاصله وجود دارد.»
سخنگو در پایان گفتوگو از نقش مطالبهگری دانشجویان دفاع کرد و این نوع نشستها را «فرصتی برای مسئولان تا واضحتر با مطالبات جامعه روبهرو شوند» خواند و اعلام آمادگی کرد که با گروهی از تشکلهای سیاسی، فرهنگی و علمی در دفتر سخنگو نشستهایی را پیگیری کند.
نکتهای که در سخنان مهاجرانی بارها تکرار شد، تاکید بر ضرورت بازبینی ساختارهای اقتصادی و مدیریتی و ترک «نگاههای غیرعلمی» به مسائل پیچیده اقتصادی و زیستمحیطی بود؛ پیامی که میتواند مسیر سیاستگذاریهای آتی دولت را جهت دهد و نشان میدهد در کنار اقدامات کوتاهمدت، اصلاحات بنیادین در نحوه قیمتگذاری، سرمایهگذاری و مدیریت منابع نیازمند توجه جدی است.
2080 | ۰۴/۰۹/۲۳
2079 | ۰۴/۰۹/۲۲
2078 | ۰۴/۰۹/۱۹