مقبره «میرحیدر» در خطر نابودی

مقبره «میرحیدر» در خطر نابودی

*مقبرۀ تاریخی «میرحیدر مهنی» اسفندقه جیرفت در آستانۀ ویرانی و نیازمند مرمت است

*معاون اداره کل میراث فرهنگی استان: اعتبارات تعیین شده برای مرمت بناهای تاریخی جوابگوی نیاز همۀ بناهای ثبت ملی شده استان نیست

ایران با تمدن کهنی که تاریخ این کشور را ساخته است در دنیا کم نظیر است ،  این تمدن یکی از دلایلی است که این کشور را مقصد و سوژه علاقمندان تمدن‌های بشری کرده است ، تمدنی که می تواند مایه مباهات تک تک اهالی این سرزمین شود،      ارزش این تمدن های چند هزار ساله بر کسی پوشیده نیست و تمدن شهرستان جیرفت، نگینی است بر این انگشتر، شهرستانی که هر ساله گروه های متعددی از باستان شناسان را حیران عظمت  تاریخ خود می کند و هر چه در این خاک کشف می شود، رنگی از تمدنی  7 هزار ساله دارد که در دل تاریخ ریشه دوانیده است و  بی شک یک ثروت است اگر قدر بیند.بسیاری از  کارشناسان باستان شناسان  معتقد هستند که تمدن جیرفت از تمدن بین النهرین قدیمی تر است اگر این گزاره درست باشد می توان ادعا کرد تمدن جیرفت کهن ترین تمدن دنیا است یکی از نشانه‌های این تمدن آثار و بناهایی است که از دل تاریخ  جا مانده اند و اکنون میراثی هستند که  اگر به درستی دیده نشده و رسیدگی نشوند  خیلی زود به تاریخ می پیوندند، یکی از این ها،  مقبره تاریخی میرحیدر مهنی اسفندقه جیرفت است، این بنا در سال 1381 جزو آثار ملی ثبت شده شناخته شده است . یکی از عرفای دوره صفوی همراه خاندانش پس از نبرد بین عثمانیان و صفویان از خاوران در ترکمنستان مهاجرت کرده و در این بخشی از ایران ساکن می‌شوند و بعد از فوت، مقبره این عارف در این نقطه ساخته می شود و تعدادی از خانواده و نزدیکان این عارف هم در همین محل دفن شدند. این بنای خاص نقشه‌ای هشت ضلعی دارد و دارای گنبد و چهار ورودی به سمت چهار جهت اصلی است و ایوان‌های داخلی و گنبد با تزئینات هندسی و ستاره های رنگی تزئین شده اند، تزئینات رنگی بنا شامل رنگ قرمز در ایوان‌های داخلی و رنگ قرمز و سبز در گنبد است و درهای ورودی با تزیینات مشبک مزین شده اند  اما این رنگ ها و مشبک کاری ها به مرور زمان از بین رفته و یا در آستانه ی نابودی هستند. این بنا به شهادت اهالی منطقه به شدت نیازمند  بازسازی و مرمت است و حتی می توان گفت در یک قدمی نابودی است .

 مقبره میر حیدر فراموش شده است

حیدری یکی از اهالی بخش اسفندقه به تسنیم گفته است: «حیف چنین بنای تاریخی با این قدمت این گونه در حال نابودی باشد.»وی با اشاره به اینکه اصلا به این بنا توجهی نمی‌شود بیان کرد: «اگر مهمانی از خارج استان داشته باشیم و بگوییم این یک بنای تاریخی است؛ باورشان نمی‌شود و می‌گویند که این یک مخروبه است.» زهرا شمس‌الدینی نیز همین نظر را داشته و گفت: «اگر این بنای تاریخی در شهری دیگر بود الان بزرگ‌ترین درآمد میراث فرهنگی حساب می‌شد اما اینجا مسوولان توجه نمی کنند حتی جاده منتهی به مقبره میر حیدر مهنی هم خراب شده و به ‌ خاطر وجود درخت و علفزار شدن محوطه نمی‌شود وارد این مقبره شد».  ظاهرا محوطه این بنا و مسیر دسترسی به آن هم بی شباهت به وضعیت خود بنا  نیست و انگار گرد فراموشی بر این مقبره تاریخی پاشیده اند که دیده  نمی شود.

محمد سالاری رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری جیرفت در گفتگویی با تسنیم از وضعیت بنا گفت است: «مقبره میرحیدر مهنی اسفندقه فعلا نیازی به مرمت ندارد و قبلا سقف و درب‌های آن بازسازی شده است.اگر جاده مسیر جیرفت به رابر در این بخش بازسازی شود باعث جذب گردشگر به این مکان تاریخی می‌شود و آن وقت می ‌توان این بنا را مرمت کرد.»

  وجود گردشگر هیچ ربطی به مرمت اثر تاریخی ندارد

 با مهندس شفیعی معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری، گردشگری و صنایع دستی استان درباره این موضوع که آیا نبود گردشگر و جاده مناسب بهانه ی خوبی برای عدم مرمت است،  به گفتگو نشستیم .  مهندس شفیعی  به کاغذ وطن گفت : «اصلا این موضوع مطرح شده که به دلیل بدی دسترسی و یا نبود گردشگر می توان مرمت اثر ثبت شده ای را انجام نداد، درست نیست. هر اثر ملی ای که به ثبت رسیده  باشد، مکانش فرق نمی کند اگر نیاز  به بازسازی و مرمت داشته باشد باید انجام شود.» معاون اداره میراث فرهنگی استان اضافه کرد: «اما ما در وضعیتی هستیم که همه ی ادارات دولتی به آن مبتلا هستند و آن  هم کاهش اعتبارات عمرانی است ، این کاهش اعتبارات عمرانی باعث می شود که ما یک سری اولویت بندی داشته باشیم.» وی ادامه داد: « توزیع تملک اعتبارات استانی در حوزه  کمیته‌های برنامه ریزی شهرستان ها است  که در هر شهرستان برگزار می شود وآنجا اعتبارات توزیع می شود  و قاعدتا ما از اعتبار مرمتی شهرستان جیرفت باید برای  مرمت  این بنا استفاده کنیم ، در سال های اخیر  2 فاز مرمتی  در این شهرستان انجام شده است.» معاون میراث ضمن تاکید بر این نکته که مرمت‌ها براساس اعتباری است که تخصیص داده می‌شود، گفت:  «ما در یک استانی زندگی می کنیم که بسیار آثار ملی غنی است  و رسیدگی  به این  آثار  اعتبار قابل توجهی را می طلبد که ما شاید یک صدم آن اعتبار مورد نیاز را هم در اختیار نداشته باشیم.»  شفیعی گفت: « باید کمیته برنامه ریزی شهرستان  تشخیص دهد چه میزان نیاز به اعتبار دارد و اعلام کند و اگر امکان اختصاص اعتبار وجود داشته باشد، اعتبار تخصیص داده می شود و ما اجازه  جابجایی اعتبار در شهرستان های مختلف را نداریم. امکان دارد  به برخی شهرستان‌ها سال‌های اخیر در کمیته اعتبارات شهرستان‌ها، اعتباری تخصیص داده نشده باشد و اگر اعتباری هم وجود داشته است آن هم اعتبار کمی بوده است و بر اساس تورمی هم که وجود دارد این اعتبارات پاسخگوی همه بناهای ما نیست.» معاون میراث فرهنگی استان تاکید کرد: «اما برای اینکه متوجه شویم که وضعیت این بنا در چه حدی است باید بررسی کارشناسی  شود ممکن است چند بنا دیگر در شهرستان جیرفت باشد که وضعیتشان از آن بدتر بوده و در اولویت مرمت و بازسازی باشند که بررسی می شود.»