احتمال افزایش قیمت بتن تا یک میلیون و دویست

اولین واکنش بازار کرمان  به عرضه سیمان در بورس

احتمال افزایش قیمت بتن تا یک میلیون و دویست

از شنبه 16 مرداد دو کارخانه سیمان ماهان و ممتازان به عنوان لیدرهای بازار سیمان  تمام عرضه خود را معطوف به بورس کالا کردند. عرضه بدین شکل است تا سقف 50 تن برای سیمان ممتازان و 100 تن برای سیمان کرمان. علی رغم وعده‌های کنترل قیمت سیمان با عرضه آن در بورس  این موضوع  زنگ خطری شده برای تعطیلی کارخانه‌های بتن آماده و خواب دوباره صنعت ساختمان. عاملان فروش سیمان با نرخ مصوب از روز پنج شنبه عرضه خود را متوقف کردند.  حسین جلال پور، عضو هیات مدیره فروشندگان مصالح  ساختمانی  و یکی از عاملان فروش سیمان به «کاغذ وطن» می‌گوید: «تا روز پنج شنبه سیمان را با قیمت 28 هزار و 800 تومان می فروختیم اما از صبح شنبه 16 مرداد سیمان تماما از طریق بورس ارائه می شود که ما هنوز موفق به گرفتن کد بورسی نشده ایم.» با توقف عرضه سیمان در بازار،سیمان گران است و کمیاب. بنا به گفته فعالان بازار سیمانی که تا روز پنج شنبه به صورت صفی و با هر کد ملی صرفا 5 کیسه فروخته می شده، حالا اما تهیه سیمان از این هم سخت تر شده. جلال پور مدعی است که از صبح امروز خرید سیمان صرفا معطوف به بورس شده.

ابلاغیه‌ای برای عرضه صد درصدی سیمان به بورس نداشتیم

محسن یزدان پناه، معاون بازرسی و نظارت سازمان صمت اما می‌گوید هیچ ابلاغیه به آن‌ها داده نشده است. او به «کاغذ وطن» می‌گوید: « این تصمیم که عرضه سیمان تماما از طریق بورس باشد از سمت نهادهای بالادست  ست و صرفا به ما ابلاغ می‌شود که برای  نظارت چگونه وارد عمل شویم، اما هنوز هیچ ابلاغیه  و تصمیمی در این خصوص صورت نگرفته و ما در حال مکاتبه هستیم.»

افزایش 12 درصدی قیمت سیمان در بورس

این از هم گسیختگی دومینویی شکل داده که در وهله اول دامن  بتن سازان را گرفته است . محمد حسین انجم شعاع، رئیس انجمن همگن بتن آماده استان کرمان که پیش از این سیمان را به صورت مستقیم از کارخانه تحویل می گرفته به «کاغذ وطن» می‌گوید: «کارخانه  سیمان کرمان و ممتازان بیشترین سهمیه شهر کرمان در تامین سیمان را بر عهده دارد . اما از دو روز قبل یکباره  گفتند ما  به صورت مستقیم فروش  نخواهیم داشت و سیمان را  از بورس کالا بخرید.» در وهله اول قیمت سیمان تیپ 2 فله، سیمان مورد کاربرد این تولیدکنندگان 12 درصد افزایش یافت:«پیش از این سیمان را برای هر تن 308 هزار تومان می خریدیم که به احتساب 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده مبلغ پرداختی 335 هزار تومان بود اما الان باید 376 هزار تومان بابت خرید هر تن سیمان پرداخت کنیم.»

مشکل صرف افزایش قیمت نیست، چالش اصلی گذاشتن سقف برای میزان خرید و صف تقاضا است: «سقف خرید سیمان از کارخانه سیمان کرمان 100تن و از سیمان ممتازان 50 تن باری یک هفته است.»سقف خرید 150 تنی برای دو مجموعه کارخانه سیمان کرمان و ممتازان درحالیست که یک مجموعه بتن سازی برای فعالیت روزانه 150 تن سیمان نیاز دارد:‌«من به عنوان شرکت بتن سازروزی 150 تن مصرف سیمان  دارم و به من می‌گویند صد تن از ممتازان  و 50 تن از سیمان کرمان  تا هفته آینده. خوب من بقیه روزها چکار کنم؟»

داستان اما بدین جا ختم نمی شود و تضمین خرید برای همین 150 تن سیمان نیز وجود ندارد:« به من از بورس زنگ زدند  و گفته‌اند سیمان کرمان 1400تن تقاضا  دارد و هزار تن بیشتر ارائه نمی‌دهد، میخواهید برایتان صد تن را بخرم؟  گفتنم :«بله» گفتند پس قیمت را بالا ببر. یعنی بنده برای خرید باید در یک  مزایده شرکت کنم و قیمت را  بالا ببرم  تا بتوانم این صد تن را بگیرم؛ شما بگویید من چه طور باید این نرخ ‌های لحظه‌ای  را روی بتن بگذارم و با چه نرخی به مردم بتن بفروشم»این حجم از بی برنامگی این فعالان صنفی را تا بدان جا پیش برده تا از سیاست پیش رو به عنوان بچه بازی یاد کند: « یک مسخره‌بازی و بچه بازی در صنعت سیمان راه افتاده، رویه‌ای که ادامه‌اش  ورشکستگی کارخانه ‌ها و تعطیلی صنعت ساختمان کشور است.»

پیگیری «کاغذ وطن» برای مصاحبه با ربانی، مدیر عامل کارخانه سیمان ممتازان  و رحمانی، مدیر عامل کارخانه سیمان کرمان بی نتیجه ماند.

31تیر ماه بود که مصطفی طاهری، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس از عرضه صد درصدی سیمان در بورس کالا خبر داد. او گفته بود : « نمی توان مشکلات بازار را از چند مسیر حل کرد، نمی‌شود عرضه سیمان را به دو بخش داخل بورس کالا و خارج از آن تقسیم کرد و باید همه محصول در بورس فروخته شود تا مشخص شود عرضه و تقاضای واقعی سیمان چقدر است. قطعاً، شفافیت بورس از بازار سنتی بیشتر است و خریدار و فروشنده هر محصولی از بورس، قابل رصد هستند و به این ترتیب نظارت بر بازار سیمان نیز از مسیر بورس مهیا می شود.»

*توقف دوباره عرضه سیمان در بورس

5روز بعد از این صحبت اما در نشست مشترک وزیر صمت با مدیران عامل شرکت‌های سیمانی مقرر شد موقتا عرضه سیمان در بورس کالا متوقف شود. با این حال از امروز 16 مرداد در حجمی گسترده و بی سابقه ۹۴۱ هزار و ۷۵۰ تن انواع سیمان از سوی ۴۴ شرکت تولیدکننده روی تابلوی بورس کالا رفت. محمد حسنی سعدی، سخنگوی بورس کالای ایران  گفته بود که هر متقاضی برای خرید سیمان می‌تواند حداقل ۱۰ تن سیمان از طریق کارگزاری ثبت سفارش کند. نکته اما در هزینه حمل است،‌موضعی که خود سعدی نیز به آن اشاره کرده بود:« متقاضیان باید به کارخانه‌ای که در اطلاعیه عرضه قید می‌شود توجه کنند، زیرا باید سیمان را از انبار کارخانه دریافت کنند؛ بنابراین باید کارخانه‌ای را انتخاب کنند که در محدوده جغرافیایی آنها باشد در غیر این صورت باید متحمل هزینه حمل سیمان شوند که این موضوع با توجه به حجیم بودن سیمان صرفه اقتصادی ندارد.»

در گزارشی که مرکز پژوهش‌های مجلس  چهارشنبه 13 مرداد ماه منتشر کرده امده است که ایران یازدهمین تولیدکننده سیمان در کشور است . نکته جالب آنکه در بخش هایی از این گزارش قید شده که یکی ازمهم‌ترین چالش‌های این صنعت ظرفیت مازاد تولید به‌دلیل صدور مجوزهای بی‌رویه برای احداث واحدهای سیمانی مازاد بر نیاز کشور است؛ به طوری که در سالهای اخیر هیچ مجوزی برای کارخانه سیمان صادر نشده:«صنعت سیمان کشور به‌دلیل سیاستگذاری نادرست وزارت صنعت، معدن و تجارت با چالش‌های ساختاری متعددی روبه‌روست،که از مهم‌ترین چالش‌های این صنعت می‌توان به ظرفیت مازاد تولید به‌دلیل صدور مجوزهای بی‌رویه برای احداث واحدهای سیمانی مازاد بر نیاز کشور، توجیه اقتصادی نداشتن صادرات و همچنین نظام قیمت‌گذاری دستوری این محصول اشاره کرد.»

این یازدهمین تولید کننده سیمان دنیا اما کارش به جایی رسیده که در تامین نیاز داخلی هم وامانده. براساس این گزارش در تیر سال 1400، قطع ناگهانی برق واحدهای تولیدکننده سیمان یا وضع مقررات غیرکارشناسی برای واحدهای تولیدکننده سیمان برای عرضه برق و فعالیت آنها، موجب افت بسیار تولید سیمان در کشور شده است. همین مسئله در کنار عرضه سیمان در بورس کالا و کشف قیمت آن براساس مکانیزم‌های عرضه و تقاضای بازار موجب رشد جهشی قیمت این محصول در کشور شده است.

این نهاد پژوهشی پیشنهاد داده تا وزارت صنعت، معدن و تجارت نقش تنظیم‌گری خود را در تنظیم بازار سیمان کشور ایفا کند، به‌نحوی‌که به قیمت‌گذاری دستوری سیمان در کشور پایان داده و همه واحدهای تولیدی را مکلف به عرضه هفتگی میزان مشخصی سیمان در بورس کالا کند. با وجودی که مرکز پژوهش های مجلس از عرضه هفتگی میزان مشخصی از سیمان در بورس به همراه سیاست  بازنگری در برنامه تأمین برق و فعالیت کارخانه‌های سیمانی کشور به عنوان راهکار نجات از وضعیت فعلی نام برده است، اما به نظر می رسد که اجرای نصفه و نیمه این سیاست ها عملا التهابات بازار را بیشتر کرده است .

به طوریکه دو ماه پیش با عرضه سیمان کارخانه جات شهرهایی بزرگ به بورس کالای ایران عملا بی برنامگی و نداشتن زیرساخت در این مقوله هویدا شد. به طوریکه قیمت بتن آماده در شهر هایی همچون اصفهان و تهران از متر مکعبی ۶۱۰ هزار تومان به یک میلیون و ۲۰۰هزار تومان رسید، موضوعی که به نظر می رسد این بار قرار است تبعاتش متوجه کرمان شود. انجم شعاع در این باره می‌گوید: «همین الان اگر کسی کد کالا داشت و می توانست سیمان بخرد قیمت بتن هر متر مکعب زیر 625 هزار تومان نبود که 15 هزار تومان افزایش است. اما نکته اینجاست که تولید کننده نمی تواند سیمان را از بورس تهیه کند و مجبور است که سیمان را از دلالانی بخرد که در صف خرید سیمان بورس‌اند.

رویه ای که به گفته او قبلا جوابش را در شهرهایی همچون تهران و البرز پس داده:«اگر مثل بقیه استان ها باشیم مثل تهران و البرز با توجه به اینکه سیمان دست دلال ها افتاده و زودتر از ما کارخانه ها تصمیم گرفتند که در 90 درصد تولیدشان را  در بورس ارائه دهند، قیمت بتن یک میلیون و دویست هزار تومان است؛ یعنی دقیقا دو برابرمی‌شود.»