عنوان مطلب

سرنوشت تلخ دامداران شهربابکی

 آلایندگی‌های زیست محیطی موجب تلف شدن دام های شهربابکی شد

   

آلایندگی‌های زیست محیطی موجب تلف شدن دام‌های زیادی در شهربابک شد و حالا دامداران شهربابکی هم از طولانی شدن روند پرداخت غرامت خود گلایه دارند هم از آلایندگی که هنوز وجود دارد.

به گفته مسئولان کارخانه ذوب مس خاتون آباد از سال 1382 در شهرستان شهربابک راه‌اندازی شد و از سال 85 به دلیل آلودگی ایجاد شده در منطقه این کارخانه ملزم به پرداخت غرامت به ازای تلف شدن هر راس دام به دامداران این منطقه شد.

با وجودی که کارخانه ذوب مس خاتون آباد اشتغال خوبی در منطقه شهربابک ایجاد کرده اما آلودگی که این کارخانه در منابع آبی و مراتع بر جای گذاشته منجر به تلف شدن دام‌های زیادی در این منطقه شده است؛ منطقه‌ای که به عنوان یکی از قطب‌های دامپروری استان کرمان شناخته می‌شود و اقتصاد و معیشت مردم این منطقه وابسته به دامداری است.

در سال‌های گذشته برای رفع این مشکل بارها و بارها جلساتی با حضور استانداران، نمایندگان وقت، مسئولان و محیط زیست برگزار شد و تاکید همه بر رفع مشکلات و آلودگی‌های زیست محیطی کارخانه ذوب مس خاتون آباد بوده و عموم تصمیم‌گیری‌ها بر این بود که هر چه زودتر فیلترینگ این کارخانه اصلاح شود.

هر چند در سال‌های گذشته تلاش‌های زیادی برای رفع این مشکل آلایندگی انجام شده که از جمله آن می‌توان به احداث و راه‌اندازی کارخانه اسید و غیرفعال شدن دودکش‌های کارخانه خاتون آباد و حذف دود از محیط شده است با این وجود به گفته مسئولان هنوز آلایندگی به طور کامل رفع نشده است.

دامداران و عشایر این منطقه درددل‌ها و گلایه‌های زیادی دارند، گلایه‌هایی که بسیاری از آنها به حق است؛ دامداران از طولانی شدن روند پرداخت خسارات و غرامت دام‌های خود گلایه دارند روندی که سال‌ها به طول کشیده و هنوز خسارات دام‌هایی که سال 95 و 96 تلف شدند پرداخت نشده و حالا هم قرار است برای هر راس گوسفند 500 هزار تومان پرداخت شود.یکی از دامداران شهربابکی با بیان اینکه پدران ما سال‌های سال در این منطقه بدون هیچ مشکلی دامداری می‌کردند اما از سال 85 و 86 تلفات دام‌های ما شروع شد گفت: قبل از آن تلفات دام نداشتیم اما آلودگی کارخانه به اندازه‌ای بود که از 100 دامی که داشتم 60 راس آن تلف شد.

او با اشاره به اینکه قیمت هر راس گوسفند امروز در بازار چیزی در حدود 5 میلیون تومان است اما بعد از سال‌ها می خواهند 500 هزار تومان به عنوان غرامت به ما بپردازند و این عدالت نیست افزود: از سالی که این کارخانه راه‌اندازی شده هیچ کدام از وعده‌های مسئولان تا کنون برای ما محقق نشده است.

یکی دیگر از دامداران با گلایه از اینکه چرا باید مراحل پرداخت غرامت این همه طولانی بشود گفت: چرا باید پولی که برای دامداران به حساب ریخته می‌شود، اداره عشایری و فرمانداری و … در آن دخیل باشند؛ چرا نباید مستقیم با شرکت مس طرف باشیم.

یکی دیگر از دامداران خسارت دیده شهربابکی گفت: سال‌ها پدران ما در این مراتع زندگی کرده و از این راه هزینه‌های خانوار خود را تامین می‌کردند اما از زمانی که این کارخانه در این منطقه احداث شد، مشکلات دامداران هم شروع و زندگی ما فلج شد؛ حالا همه سرمایه ما رفته است.

وی با بیان اینکه در تمامی این سال‌ها مسئولان زیادی آمده مشکلات ما را دیدند، حرف‌های ما را شنیدند و هر کدام وعده و قول‌هایی دادند اما هیچ کس برای ما کاری نکرد افزود: تعداد زیادی گوسفند در این منطقه بوده اما در حال حاضر تعداد زیادی گوسفند باقی نمانده است.یکی از دامداران با اشاره به اینکه تلفات دامداران منطقه از نیمه دوم سال 85 آغاز شده و در سال‌های اول میزان تلفات دام‌ها بالا بود و حتی میزان تلفات در سال حتی به 13 هزار راس هم می‌رسید گفت: با اصلاحاتی که در کارخانه انجام شده میزان تلفات کمتر شده با این وجود سالانه حدود 2 هزار راس تلفات داریم.

او با بیان اینکه تا کنون 13 مرحله شرکت مس خسارت پرداخت کرده ولی خسارت پرداخت شده به اندازه مبلغ واقعی دام‌ها نبوده تصریح کرد: از سال 87 هم هیچ غرامتی پرداخت نشده است.

او با اشاره به اینکه تلفات تایید شده به طور متوسط در طول ماه حدود 300 تا 400 راس دام است افزود: لاشه‌ها باز شده و هر کدام علامت مسمومیت با مس داشته باشد به دامدار رسید داده می‌شود تا شرکت مس به آنها غرامت پرداخت کند.

این دامدار با بیان اینکه آزمایشاتی که انجام می‌شود فقط در ارتباط با مسمومیت با مس است و اگر مسمومیت با دیگر عناصر از جمله عناصر سنگین باشد آزمایشی روی آن انجام نمی‌شود گفت: این موضوع موجب اعتراض و نارضایتی ما دامداران است.

در این راستا کارگروه استانی آلایندگی مس خاتون‌آباد 20 آذر ماه امسال به ریاست سید مصطفی آیت‌اللهی‌موسوی معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار کرمان و با حضور معاون دادگستری، مدیرکل دفتر مدیریت بحران، فرماندار شهربابک، مدیران کل محیط زیست، منابع طبیعی، امور عشایری، دامپزشکی و مدیر کارخانه مس خاتون‌آباد برگزار و در این نشست گزارشی از میزان آلودگی هوایی، زمین و دام در اطراف کارخانه توسط مدیر کل محیط زیست، دامپزشکی و منابع طبیعی ارائه شد.

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار کرمان در این کارگروه با تاکید بر اینکه کارخانه مس باید مصوبات قبلی تعیین شده از سوی دولت در جهت رفع آلودگی را کاملاً انجام دهد، گفت: مطالعات آب، خاک و گیاه اطراف کارخانه جهت تعیین محدوده آلودگی تا دو ماه آینده باید تکمیل شود.

قاسم شمسی فرماندار شهربابک با بیان اینکه به تازگی دو جلسه یکی در مرکز استان و دیگری در شهرستان شهربابک در ارتباط با این موضوع برگزار شده اظهار داشت: تا چند روز آینده تمامی خسارات دام‌های تلف شده این منطقه پرداخت می‌شود.

او با بیان اینکه شرکت مس خسارات دامداران را بر اساس قانون و قیمت رسمی برآورد شده توسط کارشناس رسمی دادگستری پرداخت می‌کند گفت: کارشناسان دادگستری هم براساس قوانین و ضوابط خود قیمت گذاری انجام می‌دهند.

فرماندار شهربابک با اشاره به اینکه شرکت مس از سال 86 متعهد شده کارهایی در این منطقه انجام دهد و تا کنون نیز کارخانه اسید و کارخانه اکسیژن ساخته شده، فیلترها عوض شده و در کنار آن خدمات اجتماعی و مکمل‌های غذایی نیز به دامداران داده شده است عنوان کرد: یک و نیم میلیارد تومان مکمل غذایی تحویل اداره عشایری شهرستان شهربابک شده که باید توزیع شود.او با بیان اینکه واقعیت این است که با وجود همه اقدامات انجام شده این آلایندگی همچنان ادامه دارد و باید کار اساسی انجام شود افزود: حتی پیشنهاد شده که دام‌های دامداران با قیمت مناسبی خریداری شده و منطقه پاکسازی شود تا بعد از چند سال بتوانند دوباره به منطقه خود بازگشته و دامداری قبل خود را ادامه دهند.

شمسی با اشاره به اینکه مقرر شده برای دام‌های تلف شده در سال‌های 96 و 97 به ازای هر دام 500 هزار تومان پرداخت شود گفت: خسارت دام‌های تلف شده در سال‌های 98 و 99 هنوز قیمتی توسط کارشناسان رسمی دادگستری اعلام نشده است.

او با بیان اینکه در این قضیه قدری روند اداری آن طول کشیده است افزود: قیمت دام‌ها و اینکه در چه سامانه‌ای پرداخت شود به کارگروه استانی مربوط است که مرتب تشکیل شده است.

فرماندار شهربابک با اشاره به اینکه البته مشکلاتی هم وجود دارد بیان کرد: در این مرتع 10 هزار دام بیشتر رسمی نیستند اما چیزی در حدود 50 هزار دام در حال چرا است یعنی چند برابر ظرفیت مرتع دام در این مرتع چرا می‌کند و باید به اندازه همه این دام‌های اضافه نیز خسارت پرداخت شود.

او با بیان اینکه این موضوع به جد پیگیری شده و امیدواریم که این پرداخت‌ها به روز شده و سالانه پرداخت شود گفت: تا پایان سال 98 شرکت مس ملزم شده بود که کارخانه اسید را بسازد و پس از آن دیگر خسارتی پرداخت نکند.

فرماندار شهربابک با بیان اینکه تحریم‌ها باعث شد که راه‌اندازی کارخانه اسید با تاخیر یکساله روبه‌رو شود افزود: اخذ مجوز برای پرداخت خسارت دامداران در این مدت زمان‌بر بود اما مصوب شد تا زمانی که آلایندگی این کارخانه وجود دارد، شرکت مس خسارت دام‌های تلف شده را پرداخته و این مصوبه دست ما را برای آینده باز می گذارد و سالیانه این خسارات پرداخت می‌شود.

او با اشاره به اینکه در منطقه دامپزشک داریم و دام‌های تلف شده، کالبد شکافی شده و تحویل گرفته می‌شود ادامه داد: البته دغدغه دامداران به حق بوده و اگر بتوان بازه زمانی پرداخت خسارات را کوتاه کرد بسیاری از مشکلات آنها حل می‌شود.

شمسی با بیان اینکه اینگونه نیست که این دامداران تا کنون پولی دریافت نکرده باشند گفت: این موضوع در دادگستری شهرستان طرح دعوا شده، دامداران وکیل گرفتند و یک سال گذشته شرکت ملی صنایع مس را محکوم به پرداخت 14 میلیارد تومان خسارت شد که این پول کامل پرداخت و به حساب دامداران ریخته شده است و این علاوه بر خسارتی است که دامداران بابت تلف شدن دام‌های خود می‌گیرند.

او با اشاره به اینکه شرکت ملی صنایع مس دو تانکر آبرسانی را به طور کامل اجاره کرده و به صورت روزانه آبرسانی به دامداران انجام می‌شود گفت: مکمل غذایی نیز که باعث کاهش تلفات دام‌ها می‌شود، به دامداران این منطقه داده می‌شود.

برای رفع آلایندگی کارخانه مس خاتون آباد تاکنون اقدامات زیادی انجام شده از جمله اینکه پس از حذف مشعل‌های ونتوری کوره فلش که تولید غبار و مصرف انرژی بالایی داشتند، از تکنولوژی ذوب فلش با استفاده از مشعل جت مرکزی استفاده شده است که کاهش غبار خروجی و کاهش مصرف انرژی را به دنبال داشت.لازم به ذکر است که با به کارگیری این تکنولوژی، علاوه بر اینکه تولید گازهای خروجی در ردیف استانداردهای زیست محیطی قرار می‌گیرند، غبار خروجی از کوره به طور مستقیم وارد کارخانه اسید شده و به اسید سولفوریک تبدیل می‌شود و احداث و راه‌اندازی کارخانه اسید در کنار تکنولوژی ذوب فلش با سیستم جت مرکزی باعث غیرفعال شدن دودکش‌های کارخانه خاتون آباد و حذف دود از محیط شده است با این وجود این آلایندگی هنوز به طور کامل رفع نشده است.