صنعتیهای بورس باز هم درجا زدند. شاخص تولید صنعتی شرکتهای بورسی برای چهارمین بار منفی شد
مطابق گزارش پژوهشکده پولی و بانکی، شاخص تولید صنعتی شرکتهای بورسی برای چهارمین ماه متوالی بین صفر و منفی یک اعلام شده است. گفته میشود کمبود تقاضا در این صنایع که عمدتا صادراتی هستند را میتوان عامل عدم افزایش در تولید این صنایع به حساب آورد.
مطابق آخرین آمار منتشر شده از سوی پژوهشکده بانک مرکزی، رشد شاخص تولید صنعتی شرکتهای بورسی در بهمنماه برای چهارمین ماه متوالی بین صفر و منفی یک درصد بوده است. تولید صنعتی به عنوان موتور رشد اقتصادی و محرک تولید در سایر بخش ها در نظر گرفته می شود. از این رو در بررسی وضعیت اقتصاد کشورهای مختلف، شاخص تولید صنعتی از اهمیت بالایی برخوردار است. در بیشتر کشورها به منظور آگاهی از روند تغییرات بخش حقیقی و اتخاذ سیاستهای متناسب با شرایط، رصد کردن به روز تغییرات بخش صنعت و معدن باتوجه به جایگاهی که دارد در اولویت تهیه آمار قرار دارد.
بر اساس آمار پژوهشکده پولی و بانکی، رشد منفی در دو صنعت بزرگ کشور یعنی صنایع شیمیایی و فلزات اساسی در بهمنماه نیز ادامه داشته و موجودی انبار شرکتهای این صنایع نیز بیشتر شده است. به عبارتی کمبود تقاضا در این صنایع که عمدتا صادراتی هستند را میتوان عامل عدم افزایش در تولید این صنایع به حساب آورد. از طرف دیگر شاخص تولید صنایع خودروسازی و ساخت قطعات، لاستیک و پلاستیک، ماشین آلات و تجهیزات و فرآوردههای نفتی رشد مثبتی در بهمن ماه نسبت به مدت مشابه سال گذشته داشته است.
بیش از ۲۸۰ شرکت صنعتی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار و فرابورس که به صورت ماهانه گزارش تولید خود را منتشر میکنند بیش از نیمی از تولید کشور را در اختیار دارند. لذا با توجه به بررسی آمار این شرکتها میتوان وضعیت تغییرات تولید صنعت کشور را رصد کرد. بررسیها نشان میدهد که شاخص مستخرج از دادههای این شرکتها همراستا با شاخص تولید صنعتی کل کشور است.
بررسی آمار نشان میدهد بعد از کاهش قابل توجه تولید صنعتی در نیمه دوم سال۱۳۹۷ و ابتدای سال ۱۳۹۸، رشد تولید این بخش از فصل چهارم ۱۳۹۸ صنعت روند صعودی به خود گرفت و این روند صعودی تا خرداد ماه ۱۴۰۰ ادامه داشت. روند افزایشی رشد شاخص تولید در تابستان متوقف شد و رشد شاخص تولید در تیرماه و مردادماه به ترتیب به ۳٫۱ درصد و صفر درصد رسید. رشد شاخص در شهریورماه اندکی بهبود پیدا کرد و به ۲٫۴ درصد رسید بر اساس اعلام مرکز آمار ایران رشد شاخص تولید صنعتی کشور در تابستان۱۴۰۰ نسبت به سال قبل ۲٫۱ درصد بوده است که انطباق کاملی با رشد شاخص شرکتهای بورسی در انتهای تابستان داشته است. اما در پاییز مجددا روند رشد شاخص تولید صنعتی نزولی شد و رشد شاخص در ماههای پاییز نسبت سال گذشته به بازه منفی یک تا صفر درصد رسید. در دی ماه و بهمنماه رشد شاخص تولید صنعتی نسبت به سال گذشته به ترتیب منفی ۰٫۱ درصد و منفی ۰٫۷ درصد رسید.
معضل نقدینگی در صنعت
در اقتصاد ایران محدودیت نقدینگی در صنایع همواره از اصلیترین مشکلهای تولید برشمرده شده است. البته محدودیت مالی برای همه شرکتها به یک اندازه نیست و در برخی شرکتها شدیدتر و در برخی شرکتها محدودیت مالی کمرنگتر است.
بر اساس این نمودار در دو سال اخیر تقریبا در تمام دورهها بجز فروردین ۱۳۹۹ که شوک کرونا تغییرات تولید را توضیح میدهد؛ رشد شرکتهایی که محدودیت مالی شدیدتری داشتند کمتر از رشد سایر شرکتها بوده است. در برخی برهههای زمانی مانند خرداد تا آذر ۱۳۹۸ این محدودیت اثر شدیدتری بر رشد تولید داشته است. در آبان تا دیماه ۱۳۹۹ نیز مجددا این اختلاف قابل توجه شده است. البته این اختلاف در ماههای بهمن و اسفند به حداقل رسیده است. از خردادماه تا آبان ماه نیز محدودیت مالی عامل تفاوت معنیدار در رشد تولید بین شرکتها نبوده و تغییرات رشد تولید شرکتهای در هر دو گروه دارای محدودیت مالی شدید و کم بسیار نزدیک به هم و در یک راستا بوده است. در آذر ماه رشد شاخص تولید در بین شرکت های با محدودیت مالی شدید اندکی کمتر از گروه دیگر بوده است اما در دی ماه و بهمن ماه مجددا رشد گروه با محدودیت مالی شدید بیشتر بوده است. به عبارت دیگر در ماههای اخیر محدودیت تامین مالی نمیتواند عامل افت تولید یا عدم افزایش در صنایع باشد.
واردات محورها رشد بیشتری ثبت کردند
در تمام ماههای سال ۱۳۹۹ رشد تولید شرکتهای واردات محور از رشد تولید شرکتهایی که وابستگی کمتری به واردات دارند یا وابستگی ندارند بیشتر بوده است. در بیشتر ماههای سال ۱۴۰۰ از جمله آذر ماه رشد تولید شرکتهایی واردات محور از سایر شرکتها بالاتر بوده است. از مهرماه تا بهمن در حالی رشد شرکتهای با درجه واردات محوری بالا مثبت بوده، رشد سایر شرکتها منفی بوده است.
بر اساس این نمودار از ابتدای سال ۱۳۹۸ که روند رو به افزایشی رشد تولید صنعتی شروع شد تا مهرماه ۱۳۹۹ همواره رشد شرکتهای صادراتی از شرکتهای غیر صادراتی بیشتر بوده است و در واقع به نوعی محرک افزایش رشد در این بازه زمانی را میتوان صادرات و شرکتهای صادرات محور دانست. از آبان ماه سال گذشته برخلاف دوره قبلی رشد تولید صنایع صادرات محور از رشد تولید سایر صنایع پایینتر بوده است.
این اختلاف در ماههای اخیر به مرور افزایش پیدا کرد به گونهای که رشد گروه شرکتهای صادرات محور در مهر تا دی ماه به طور متوسط حدود ۸ واحد درصد کمتر از رشد گروه دیگر بوده است. در بهمن ماه اگرچه این اختلاف اندکی کاهش پیدا کرده است اما کماکان رشد صنایع صادرات محور کمتر گزارش شده است.