تخلیه اثر حذف ارز ترجیحی از اقتصاد؛ تورم خوراکی‌ها کاهشی شد

تخلیه اثر حذف ارز ترجیحی از اقتصاد؛ تورم خوراکی‌ها کاهشی شد

پس از افزایش بی‌سابقه تورم خوراکی‌ها در خرداد و تیر، ناشی از حذف ارز ترجیحی، حال کارنامه آماری تایید می‌کند که برخی کالاهای پرطرفدار، کاهش تورم را ثبت کردند. در مرداد ماه، خوراکی‌های پرتقاضا مانند مرغ ماشینی و روغن مایع، تورم منفی ماهانه را تجربه کردند؛ به این معنی که از سطح قیمت آنها نسبت به تیرماه کاسته شده است. به نظر می‌رسد که این رویه کاهش قیمت‌ها در ماه‌های آینده نیز تداوم یابد.

مرکز آمار ایران، جزئیات تورم کالاهای خوراکی مناطق شهری در مردادماه را منتشر کرد. پیش‌تر در گزارش تورم مردادماه مرکز آمار، تورم نقطه‌‌به‌‌نقطه کالاهای خوراکی را 4/ 80 درصد اعلام کرده ‌‌بود که این عدد نسبت به تیرماه 6/ 5 واحد درصد کاهش را تجربه کرده ‌‌بود. همچنین در آن گزارش تورم ماهانه خوراکی‌‌ها 4/ 1 درصد اعلام شد که نشان از کاهش 3/ 4 واحد درصدی قیمت ماهانه این گروه دارد.

بیشترین کاهش قیمت برای هندوانه

براساس گزارش جدید مرکز آمار که در نهم شهریور منتشر شد، در گروه میوه و خشکبار، پرتقال با 2/ 24 درصد بیشترین افزایش قیمت را در بین اقلام خوراکی داشته است. پس از آن در گروه سبزیجات و حبوبات، هویج فرنگی با 8/ 21 درصد در رتبه دوم افزایش قیمت قرار گرفته است. همچنین براساس این گزارش در گروه میوه و خشکبار، هندوانه با منفی 7/ 22 درصد، بیشترین کاهش قیمت را در میان تمام اقلام خوراکی داشته است. از نکات قابل توجه آمار تورم خوراکی‌‌ها در این ماه، کاهش قیمت مرغ ماشینی به میزان منفی 5/ 4درصد است. جزئیات تورم کالاهای خوراکی نشان می‌‌دهد از لیست 53 قلم کالای خوراکی بررسی‌شده، 12 قلم کالا نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از 100 درصد افزایش قیمت داشته‌‌اند. از سوی دیگر 32قلم درصد تغییر سالانه بالاتر از نرخ تورم نقطه‌‌ای نقاط شهری کشور (1/ 51) داشته‌‌اند. به‌‌نظر می‌‌رسد که اثر حذف ارز ترجیحی کالاهای اساسی که در اردیبهشت‌‌ماه اتفاق افتاد، درحال تخلیه شدن است؛ چراکه پس از افزایش تورم سالانه خوراکی‌‌ها در تیرماه، این نرخ در مرداد با کاهش قابل ملاحظه‌‌ای مواجه و با کاهش تورم ماهانه کالاهای خوراکی همسو شد.

 تصویر تورم اقلام خوراکی در مرداد

مرکز آمار ایران، 9 شهریور آمار تورم خوراکی‌‌ها در مرداد ماه را منتشر کرد. براساس گزارش مرکز آمار در دومین ماه تابستان سال 1401، در بخش تورم ماهانه، پرتقال صدرنشین افزایش قیمت است. پرتقال با افزایش قیمت 2/ 24 درصد نسبت به تیرماه، پرچم‌‌دار تورم ماهانه خوراکی‌‌ها در مرداد ماه است. پس از پرتقال، هویج فرنگی با رشد 8/ 21 درصد نسبت به ماه قبل، در رتبه دوم بیشترین افزایش قیمت ماهانه اقلام خوراکی قرار گرفت. این دو قلم با افزایش بالای 20 درصدی قیمت نسبت به تیرماه، در صدر جدول تورم ماهانه خوراکی‌‌ها قرار گرفتند. همچنین سیب با 1/ 13درصد و سس مایونز با 8/ 10 درصد، کالاهایی هستند که رشد قیمت ماهانه بیش‌‌از 10 درصد را تجربه کردند. در گزارش یکم شهریور مرکز آمار که تورم کلی مردادماه بررسی شده بود، نرخ تورم نقطه‌‌ به‌‌ نقطه کالاهای خوراکی به 4/ 80 درصد و نرخ تورم ماهانه این گروه کالا به 4/ 1 درصد رسید. بررسی آمارهای پیشین مرکز آمار نشان می‌‌دهد نرخ تورم نقطه به نقطه اقلام خوراکی در مرداد نسبت به تیرماه 6/ 5واحد درصد و نرخ تورم ماهانه 3/ 4 واحد درصد کاهش داشته است. به‌‌نظر می‌‌رسد که تورم ماهانه مواد خوراکی از قله خود عبور کرده؛ چرا که برای دومین ماه متوالی، روند کاهشی این نرخ ادامه یافته است.

عبور از پیک تورم خوراکی‌‌ها

پس از حذف ارز ترجیحی کالاهای اساسی در اردیبهشت ماه، تورم در خرداد ماه افزایش قابل توجهی یافت. آمارها نشان می‌‌دهد که نرخ تورم ماهانه خرداد به سطح 2/ 12 درصد و نرخ تورم ماهانه کالاهای خوراکی نیز در آخرین ماه بهار به 4/ 25 درصد رسید. بررسی آمارهای تورم تیرماه نشان از عبور نرخ تورم از قله است؛ چراکه نرخ تورم ماهانه خوراکی‌‌ها در اولین ماه تابستان به 7/ 5 درصد رسید. در مردادماه نیز این روند کاهشی ادامه پیدا کرد و این عدد به 4/ 1 درصد رسید. براساس آمارهای منتشر شده گذشته، نرخ تورم نقطه به نقطه خوراکی‌‌ها از 6/ 81 درصد در خرداد ماه به 86 درصد در تیرماه رسید. در مردادماه اما با کاهش 6/ 5واحد درصدی، این نرخ به 4/ 80درصد و از پیک خود در تیرماه فاصله گرفت و به‌‌نظر می‌‌رسد اثر حذف ارز ترجیحی به مرور در حال تخلیه‌‌شدن است؛ چرا که پس از افزایش تورم سالانه خوراکی‌‌ها در تیرماه، این نرخ در مرداد با کاهش قابل ملاحظه‌‌ای مواجه و با کاهش تورم ماهانه کالاهای خوراکی همسو شد.

این کاهش در تورم مواد خوراکی را می‌‌توان به‌عنوان واکنشی به تحولات بین‌‌المللی نیز در نظر گرفت؛ چراکه پیش‌‌بینی‌‌های تازه در سطح جهان حاکی از آن است که تورم جهانی کالاهای خوراکی در سه ماه چهارم سال 2022 به نصف سه ماه دوم سال جاری میلادی خواهد رسید. این مساله می‌‌تواند تا حد زیادی به کنترل قیمت مواد غذایی در ایران کمک کند. البته بازار محصولات کشاورزی در سطح جهان به‌‌دلیل ادامه جنگ اوکراین همچنان بی‌‌ثبات است و این بی‌‌ثباتی در بازارهای جهانی، می‌‌تواند به افزایش قیمت محصولات خوراکی در ایران نیز منجر شود. باید منتظر ماند و دید که تحولات جهانی در کنار مسائل داخلی، قیمت کالاهای خوراکی را به کدام‌سو می‌‌برد. بخش دیگری از گزارش مرکز آمار درباره تورم کالاهای خوراکی به بررسی تورم نقطه به نقطه این دسته از کالاها اختصاص یافته است. بر این اساس در میان 53 کالای بررسی‌شده در این گزارش 32 قلم کالا تورم نقطه به نقطه‌‌ای بالاتر از تورم نقطه به نقطه مرداد ماه را که 1/ 51 درصد بوده، ثبت کرده است. روغن مایع و روغن نباتی جامد به ترتیب با ثبت تورم نقطه به نقطه 6/ 314 درصدی و 3/ 288درصدی صدرنشین تورم نقطه به نقطه خوراکی‌‌ها بودند. سیب‌زمینی با 8/ 193 درصد، برنج درجه‌یک ایرانی با 3/ 190درصد و ماکارونی با 1/ 162 درصد در رده‌های بعدی بالاترین تورم نقطه به نقطه کالاهای خوراکی در تیرماه قرار دارد. رشد نقطه به نقطه بالای صددرصد در کالاهایی مانند پنیر، ماست و ماکارونی حاکی از آن است که کالاهای اساسی در یک سال گذشته افزایش قیمت قابل توجهی را تجزیه کرده‌‌اند و فشار مضاعفی را بر دوش خانوارها قرار داده است.

جزئیات تورم گروه‌های مختلف

جزئیات آمار منتشر شده مرکز آمار در مردادماه نشان می‌‌دهد در گروه نان و غلات، اقلام «رشته آش» با 2/ 4 درصد «برنج ایرانی درجه یک» با رشد 1/ 4 درصد و «شیرینی خشک» با 3 درصد بالاترین افزایش قیمت نسبت به ماه گذشته را به خود اختصاص داده‌‌اند. در گروه «گوشت قرمز، سفید و فرآورده‌های آنها» اقلام «گوشت گاو یا گوساله» با 5/ 3 درصد «کنسرو ماهی تن» با 9/ 1 درصد و «ماهی قزل‌‌آلا» با 1/ 1 درصد بیشترین رشد قیمت را نسبت به ماه قبل داشته‌‌اند. نکته قابل توجه در این گروه از اقلام خوراکی، کاهش قابل توجه قیمت قلم «مرغ ماشینی» نسبت به ماه قبل است. آمارها نشان می‌‌دهد که «مرغ ماشینی» با منفی 5/ 4 درصد بیشترین کاهش قیمت را نسبت به تیرماه سال جاری داشته است.  در گروه «لبنیات، تخم مرغ و انواع روغن» بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل مربوط به «خامه پاستوریزه» با 9.5 درصد، «کره پاستوریزه» با 8/ 4درصد و «دوغ پاستوریزه» با 1/ 4 درصد بوده است. همچنین در این گروه بیشترین کاهش قیمت مربوط به «روغن نباتی جامد» با منفی 7/ 1 درصد بوده است. در گروه «میوه و خشکبار» بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل مربوط به «پرتقال» با 2/ 24 درصد و «سیب» با 1/ 13 درصد است. همچنین در این گروه «هندوانه» با منفی 7/ 22 درصد و «لیموترش» با منفی 4/ 7 درصد با کاهش قیمت مواجه شده‌اند. در گروه «سبزیجات و حبوبات» نیز بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل به «هویج فرنگی» با 8/ 21 درصد، «پیاز» با 9.5 درصد و «لوبیا چیتی» با 4/4درصد تعلق دارد. در نهایت در گروه «قند، شکر، آشامیدنی‌‌ها و سایر خوراکی‌‌ها» سس مایونز با 8/ 10 درصد و سس گوجه فرنگی با 6/ 5 درصد بیشترین افزایش قیمت را نسبت به ماه قبل داشته‌‌اند.