زودبازده نبودن کشاورزی سرمایه‌گذاران را منصرف می‌سازد

زودبازده نبودن کشاورزی سرمایه‌گذاران را منصرف می‌سازد

گزارش بازار

در حالی که کشاورزان با چالش‌های بسیاری در بخش تولید و بازار مواجه هستند کارشناسان معتقدند دسترسی به تسهیلات ارزان قیمت، غنی‌سازی خاک و فراهم شدن شرایط فروش و صادرات محصولات مهم‌ترین خواسته‌های آنها است.

کشور ایران بخش قابل توجهی از محصولات کشاورزی مورد نیاز را در داخل تولید می‌کند و به دلیل چهار فصل بودن و فراهم بودن شرایط تولید ضمن تامین نیاز بازار داخل در مورد برخی محصولات کشاورزی می تواند تامین کننده برخی بازارهای اطراف نیز باشد. با این وجود فعالان و بهره برداران این بخش همچون دیگر بخش‌های تولیدی با مشکلات عدیده ای مواجه هستند که بخشی از آن مربوط به مسائل بیرونی و بخشی دیگر نیز مشکلاتی است که در داخل در مسیر تولید و یا فروش برای آنها ایجاد می شود.

سرمایه‌گذاری‌های ناچیز در کشاورزی به دلیل زودبازده نبودن

«قباد لطفی» تولید کننده بستر کشت است که در مسیر تولید با مشکلات و موانع بسیاری مواجه است. وی در گفتگو با بازار بحث سرمایه‌گذاری را بزرگترین چالش و مشکلی می‌داند که بهره برداران و فعالان بخش کشاورزی گرفتار آن هستند.

لطفی می‌گوید: اولین مشکل بخش کشاورزی به نظر بنده سرمایه گذاری است؛ به این معنا که غالبا این بخش را بخش تولیدی با ریسک بالا می دانند و چندان تمایل به سرمایه گذاری در این بخش وجود ندارد.

وی ادامه داد: این در شرایطی است که در کشورهای دیگر این ریسک‌ها را می پذیرند و سرمایه‌گذاری‌های کلانی انجام می‌گیرد. به طوری که به عنوان مثال کشور عربستان سال ۲۰۱۵ در صحرای عربستان تصمیم گرفت منطقه ای را آباد کند و لذا با زدن سدبند و آبگیر اقدام به مهار کردن آب باران‌های جاری کردند. جالب اینجا است که تا سال ۲۰۱۸ نتیجه ای نگرفتند اما ادامه دادند و نهایتا در سال ۲۰۱۹ به نتیجه رسیدند و منطقه مورد نظر سبز شد.

لطفی خاطر نشان کرد: بنابراین کار و سرمایه گذاری در کشاورزی یک روز و دو روز جواب نمی دهد و صبر می خواهد. اما کشاورزی ایران از این منظر در حوزه سرمایه گذاری بسیار مشکل دارد چون زود بازده نیست و لذا برای کشاورزی هزینه نمی کنند.

خواسته کشاورزان غنی سازی خاک است

بر اساس این گزارش اگرچه بحث سرمایه گذاری یک امر حیاتی برای آغاز هر نوع تولیدی است و سرمایه گذاری در بخش کشاورزی به دلیل زود بازده نبودن و همراه بودن با ریسک بالا چندان صورت نمی گیرد اما مشکلاتی که بهره براران و کشاورزی با آن مواجه هستند محدود به سرمایه‌گذاری نیست.

به طوری که کشاورزان حتی خاک زراعی غنی نیز در اختیار ندارند و به دلیل استفاده‌ها بی رویه از کودهای شیمیایی، شخم زدن‌های بیش از اندازه و عدم رعایت مواردی همچون تناوب کشت اراضی کشاورزی کشور عمدتا فقیر هستند. این در حالی است که سازمان‌های مربوطه نیز چندان تمایلی به غنی سازی خاک از خود نشان نمی دهند اگرچه برخی کارشناسان نیز معتقدند مافیای کودهای شیمیایی خود بزرگترین مانع در برابر ترویج کشاورزی درست در کشور است.

با این وجود «سارا حسینی» مسئول فنی یک شرکت تولید کننده و فعال در حوزه کودهای ارگانیک مایع به بازار می گوید: تا جایی که ما با کشاورزان در ارتباط هستیم یکی از اصلی ترین دغدغه‌های کشاورزان مشکلات خاک، آفات و بیماری‌های خاک، شوری و آهکی بودن خاک است.

حسینی می گوید: درست است که کشاورزان الان با مشکلاتی همچون بحران آب و آبیاری‌های سنتی مواجه هستند اما تا وقتی خاکی سالم و غنی در اختیار جامعه کشاورزان قرار ندهیم نمی توان انتظار تولیداتی در سطح و میزان تولیدات جهانی داشت و مسلما عملکرد در واحد سطح پایین خواهد بود.

نقش کمرنگ کشاورزی دقیق در کشور

از سوی دیگر بر اساس این گزارش در حالی که کشاورزی جهان به سمت کشاورزی دقیق در حرکت است و سالها است کشاورزان بخصوص در کشورهای پیشرفته از جدیدترین روشها و اطلاعات ماهواره ای برای مدیریت مزارع و باغات خود استفاده می کنند، غالب کشاورزان ایران هنوز هم متوسل به روشهای سنتی هستند و این امر موجب هدر رفت بالای محصولات و پایین بودن بهره وری می شود.

«علی مشفق» یکی از افرادی است که در حوزه کشاورزی دقیق به نوعی فعالیت می کند و یکی از مشکلات بخش کشاورزی را عدم وارد شدن کشاورزی کشور به این حوزه می داند. مشفق در گفتگو با بازار می گوید: در واقع می توان داده‌ها یا اطلاعاتی از میزان رطوبت خاک، دمای هوا، و دیگر موارد این چنینی را به راحتی از طریق یکسری سنسورهای نصب شده در محیط مزرعه یا باغ به اطلاع کشاورز رساند.

وی افزود: مساله مهم در این میان بحث مصرف بهینه آب در بخش کشاورزی است چرا که غالبا کشاورزان تنها بر اساس خشکی سطح زمین تصمیم به رها کردن آب در مزرعه یا باغ خود می کنند در حالی که ممکن است گیاه نیاز آبی نداشته باشد.

مشفق تصریح کرد: به این ترتیب به نظر بنده یکی از اصلی ترین دغدغه‌های بخش کشاورزی باید نفوذ تکنولوژی‌های نوین به این بخش حیاتی باشد تا بتوانیم با بحران‌هایی همچون بحران آب و بلایای طبیعی که خسارات زیادی سالانه به کشاورزان وارد می کند مقابله کرد. همچنین از این طریق می توان افزایش بهره وری و عملکرد در واحد سطح را به استانداردهای جهانی نیز نزدیک کرد.

زمینه صادرات محصولات چندان تسهیل نیست

بر اساس این گزارش و به گفته فعالان و کارشناسان شاید تولید کننده در فرایند تولید با مشکلات و چالش‌های متعددی مواجه باشند اما مساله وقتی حادتر می شود که قرار است تولیدات این بخش راهی بازار شود. در واقع در حوزه‌های مختلف کشاورزی همچون بخش باغبانی تولید به پایداری رسیده است و بحث صادرات آن باید بسیار مورد توجه قرار بگیرد به این معنا که بایستی بخش قابل توجهی از محصولات باغی با محوریت صادرات باشد در غیر اینصورت محصولات روی دست باغداران می ماند. با این وجود صادرات همیشه تحت تاثیر یکسری مسائل سیاسی، موانع صادراتی، سختی نقل و انتقال ارز، نبودن سیستم‌های حمل و نقل مناسب و کاهش کیفیت محصولات در بازار مقصد و دیگر موارد این چنینی همراه است که کار را برای تولید کننده سخت و دشوار می‌سازد.

«رامین گوهری» یکی از فعالان در حوزه محصولات گلخانه است که به صورت اختصاصی روی پرورش گل و گیاهان زینتی کار می کند و معتقد است چالش اصلی کلیه فعالان این بخش فروش تولیدات شان است.

گوهری در گفتگو با بازار می گوید: الان بیشترین دغدغه‌ای که باغداران دارند از یک‌سو در بحث صادرات محصولات است یعنی امکان صادرات بسیار محدود شده و نمی گذارند گل تولیدی که در داخل خریداری ندارد هم به میزان قابل توجهی صادر شود.

وی افزود: از طرف دیگر در حوزه تولیدات گلخانه‌ای می‌بینید که امکانات خاصی به بهره‌برداران داده نمی‌شود و به عنوان مثال گلخانه‌داران و دیگر کشاورزان برای دریافت تسهیلات درگیر بروکراسی‌های اداری می شوند. همچنین قشر کشاورز توان دریافت تسهیلات با بهره‌ها بالا را ندارند و خواهان تسهیلات کم بهره است اما از دیرباز کشاورزان با عدم حمایت‌های دولت‌ها مواجه بوده و هستند.

مکانیزه کردن مستلزم اعطای تسهیلات ارزان به کشاورزان است

بر اساس این گزارش، کارشناسان و محققان بسیاری در خصوص ضرورت توسعه مکانیزاسیون در بخش کشاورزی تاکید کرده‌اند و معتقدند مکانیزاسیون جزء لاینفک بخش کشاورزی است. اما یکی از بخش‌هایی که غالبا از نگاه و توجه مسئولان مربوطه همیشه دور مانده مکانیزه کردن و توسعه مکانیزاسیون در باغات و مزارع کشور است به طوری که به گفته فعالان الان در مزارع کشور تراکتورها و کمباین‌های خارجی و وارداتی مشغول کار هستند که در کشورهای مبدا سال‌های سال است منسوخ شده و به اصطلاح از رده خارج محسوب می‌شود.