سرعت فرونشست در رفسنجان ۴۰ سانتی‌متر در سال است

رئیس بخش زلزله‌شناسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفت: حدود ۴۰ میلیون نفر از جمعیت کشور در پهنه‌های فرونشستی سکونت دارند، این فروپاشی خاموش می‌تواند زیرساخت‌ها و بافت‌های مسکونی را به شدت تهدید کند.
به گزارش مهر، علی بیت‌اللهی با اشاره به بحران فرونشست زمین در کشور، گفت: متأسفانه به دلیل برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی از اواسط دهه ۵۰، کاهش منابع آب زیرزمینی آغاز و از دهه ۷۰ شدت یافت. این کاهش منابع به طور مستقیم به پدیده فرونشست زمین مرتبط است که از همان زمان نیز تشدید شده است.
وی افزود: اولین آثار فرونشست زمین در استان کرمان مشاهده شد که پدیده لوله‌زایی، ناشی از پایین رفتن سطح زمین، از جمله این آثار بود. در حال حاضر از ۳۱ استان، ۳۰ استان پهنای فرونشستی شناسایی شده و تنها در استان گیلان آثار فرونشست مشاهده نشده، هرچند احتمالاً در آینده نزدیک این پدیده در این استان نیز گسترش خواهد یافت.
بیت‌اللهی با اشاره به میزان سرعت فرونشست، اظهار کرد: بیشترین نرخ فرونشست در استان کرمان، حوالی منطقه بهرمان رفسنجان، با سرعت ۴۰ سانتی‌متر در سال است. پس از آن، جنوب استان البرز ۳۵ سانتی‌متر، اطراف قم ۲۲ سانتی‌متر، گلستان ۲۲ سانتی‌متر، در جنوب تهران ۲۰ سانتی‌متر، اصفهان ۱۵ سانتی‌متر و فارس با نرخ‌های متفاوت دچار فرونشست شده‌اند.
وی ادامه داد: از نظر وسعت، استان «خراسان رضوی» بیشترین مساحت فرونشست را در کشور دارد و سپس استان‌های فارس، کرمان، اصفهان و تهران در رده‌های بعدی قرار دارند. مجموعاً، حدود ۱۰ درصد مساحت کل کشور در پهنای فرونشستی قرار دارد.
او در خصوص آسیب‌های این پدیده، افزود: این ۱۰ درصد به دلیل قرارگیری سکونتگاه‌های جمعیتی بزرگ در مناطق فرونشستی، اثرات گسترده‌ای دارد. برای مثال، در استان اصفهان، حدود ۳۰۰ مدرسه در این مناطق قرار دارند و ۲۷ درصد از آثار جهانی ثبت شده کشور در پهنه فرونشستی واقع شده‌اند.
وی تصریح کرد: آمارهای جهانی نشان می‌دهند که تنها ۳ تا ۵ درصد از کشورهای جهان دارای پهنه‌های فرونشستی با نرخ بالای ۱۰ سانتی‌متر در سال هستند، در حالی که در ایران، ۱۸ استان با چنین پدیده‌ای مواجه هستند. این مسئله ناشی از برداشت بی‌مهابانه آب‌های زیرزمینی و عدم وجود نظام مدیریت مصرف آب است که به وضعیت شکننده‌ای منجر شده است.