کاهش اشتغال بخش صنعت به دلیل رکود ساختمان سازی است

 گفت‌وگوی حسینی نژاد، رئیس سازمان صمت شمال کرمان با «کاغذ وطن» بخش دوم

کاهش اشتغال بخش صنعت به دلیل رکود ساختمان سازی است

کلید توسعه استان در کدام بخش کجاست؟ توسعه بخش کشاورزی، خدمات و یا صنعت. تا سه دهه پیش پافشاری بر کشاورزی بود،ریگان، فهرج ، براوات و نرماشیر. تمامی شرقی که آبی برای خوردن نداشت رفت زیر کشت نخل. در سال‌های اخیر اما بحث صنعتی شدن پررنگ شده. تمامی کارگروه‌های استان از رفع موانع تولید گرفته تا اقتصاد مقاومتی حول محور صنعت می‌چرخد. این وسط مشخص هم نیست که این نخ تسبیحی که استان به دست گرفته سرانجام کارگران و کشاورزانی که بر روی زمین مشغول به کارند چه می‌شود؟ حاضرند زمینشان را رها کنند و کارگر صنعتی شوند؟مهدی حسینی نژاد، رئیس سازمان صنعت،‌معدن و تجارت می‌گوید: «بله؛ حداقل در نسل بعدی چنین است و فرزندان این کشاورزان راه پدران را ادامه ندادند.» در بخش دوم از  گفت و گویی  که «کاغذ وطن» با رئیس سازمان صمت داشت به موضوعاتی همچون چرایی افزایش شمار اشتغال کشاورزی و کاهش اشتغال بخش صنعت مطابق اطلاعات مرکز آمار ایران  و مباحث مربوط به بهره وری و توسعه پرداخته شد. هرچند که اطلاعات  مرکز آمار ایران می‌گوید سهم اشتغال بخش صنعت 1.4درصد در سال 99 کاهش داشته، اما حسینی نژاد از افزایش سی درصد اشتغال سازمان زیر مجموعه‌‌اش براساس سامانه رصد می‌گوید. در ادامه این گفت و گو را خواهید خواند.

*تمامی جلسات از اقتصاد مقاومتی گرفته تا کارگروه رفع موانع تولید برای فعال کردن بخش صنعت و افزایش اشتغال در این بخش است.  با این وجود گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که سهم بخش صنعت از اشتغال استان اگر تا سال 98 حدود 25.3درصد بوده در سال 99 رسیده به 23.9درصد. این مسئله را شما چطور توجیه می‌کنید؟

 گزارش مرکز آمار ایران صنعت را شامل تمامی صنایع از جمله ساختمان سازی گرفته است. مبنای ما سامانه رصد است که سهم اشتغال دستگاه‌های مختلف را پایش می‌کند. در این سامانه که متولی آن  اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی نشان داده شده، ما نسبت به سال 98 سی درصد اشتغال ما رشد داشته است.

*سازمان صنعت معدن و تجارت  تقریبا تمامی صنایع کشور به جز ساختمان سازی را در بر می‌گیرد، شما معتقدید که عامل کاهش اشتغال این بخش اشتغال بخش ساختمان بوده؟ یا آمار مرکز آمار ایران را زیر سوال می‌برید؟

 آن سامانه صنعت ساختمان را هم جزء صنعت آورده و ممکن است رکوردهایی که در آن بخش اتفاق افتاده، منجر به کاهش اشتغال این بخش باشد.من  تنها راجع به حوزه خودم نظر می دهم و بهترین مرجع هم سامانه رصد هست که به صورت مجزا اشتغال تمامی دستگاه ها در سال گذشته را آورد است.

 *شما همواره تاکید داشتید که آینده استان کرمان صنعتی است، اما در همین بازه زمانی یک ساله سهم اشتغال بخش کشاورزی از 36.9درصد به 38.7درصد رسیده است. فکر می‌کنید کشاورزان تا چه اندازه تابع تصمیمات استانی هستند؟

 حوزه کشاورزی حوزه من نیست اما با توجه به پتانسیل های که استان در حوزه معدن و ذخایر معدنی داشته و توجهی که براساس برنامه ششم، سازمان صنعت معدن و تجارت  در ایجاد ارزش افزوده این صنایع داشته و کارخانه هایی که در این بخش شکل داده، فکر می کنم که آینده استان به سمت صنعت می‌رود.

 به غیر از این موضوع دو شهر یزد و اصفهان نیز از این مسیر توسعه یافتند. شما در استان اصفهان هر خدمت و قطعه‌ای  را که بخواهید پیدا می‌کنید. دلیل این بلوغ صنعتی در اصفهان ،  کارخانه ذوب آهن اصفهان بود که  رفته رفته منجر شد تا بلوغ خدماتی و صنعتی در این استان شکل بگیرد. در یزد هم شرکت‌های کوچک و متوسط باعث رشد اقتصادی در این استان شد. ما این دو مدل را با هم تلفیق کردیم.

 ما برای  اینکه تجربه اصفهان را درکرمان  داشته باشیم، پتانسیل هایمان را بررسی کردیم که ذخایر خدادادی معدنی بود. ما در کرمان به جای یک کارخانه 29 کارخانه شکل دادیم که در قالب مگا پروژه هایی در حال اجرا و افتتاح هستند.بعد از آن هم دنبل صنایع کوچک و متوسط هستیم که از این طریق اشتغال را جلو ببریم.

*کشاورزان تا چه اندازه تابع این تصمیمات خواهند بود؟آیا کشاورزی که مالک باغ یا زمینی است،حاضر می‌شود در یک معدن کارگری کند یا این سیاست منجر به افزایش نیروهای غیر بومی در صنایع و مهاجرت افراد به کرمان می‌شود؟

طبیعتا این  اتفاق در شمال استان با توجه به توزیع صنایع می‌افتد. در سیرجان شاهدیم  که به دلیل محدودیت‌های منابع آب خیلی از فرزندان کشاورزان ما به سمت صنعت سوق پیدا کردند. به هر حال ما علاوه بر حوزه صنعت، نگاهمان به خدمات ، قطعه سازیی  و صنایع دانش بنیان هم هست. اگر سامانه رصد را ببینید، خواهید دید کسانی که در حوزه صنعت و معدن سر کار رفتند به نحوی وابستگی به کشاورزی داشتند.

حال آنکه سیاست کلی کشور جایگزینی معدن به جای نفت است. ببینید در برنامه ششم توسعه استان ، سهم رشد استان 8.55درصد در نظر گرفته شده که در حوزه صنعت و معدن این رشد از متوسط بالاتر و حدود 10.6درصد در حوزه‌های صنعت 11.4درصد است.

براساس گزارش مرکز آمار ایران و سازمان برنامه و بودجه ، 37.7درصد سهم سازمان صنعت معدن و تجارت از تولید ناخالص داخلی استان بود. آخرین گزارش اما نشان می‌دهد که سهم صنعت از تولید ناخالص داخلی به 47 درصد رسیده و 9 درصد رشد داشته. من فکر می‌کنم که تا پایان امسال با توجه به پروژه های جدیدی که شروع کردیم  ما ده درصد دیگر هم در این بخش رشد داشته باشیم.

*این افزایش سهم بخش صنعت از تولید ناخالص داخلی مربوط به سرمایه گذاری جدید بوده و یا افزایش بهره وری؟

 دو شاخص اصلی در رشد و توسعه سرمایه گذاری و بهره وری است که ما سرمایه گذاری‌هایی که انجام دادیم  الحمدالله تحقق پیدا کرده و به سمت صنعتی شدن حرکت می ‌کنیم.از منظر ما این موضوع فرصت جدیدی برای استان ایجاد می‌کند تا  در حوزه‌های صنایع وابسته به این بخش‌ها مثل صنایع قطعه سازی ، خدمات و دانش بنیان‌ها سرمایه گذاری داشته باشد.

*نقش بهره وری در این توسعه و اشتغال چقدر بوده؟ بارها فعالان بخش خصوصی بر این نکته تاکید داشتند که بهره وری جایگاهی در صنایع استان ندارد و ما تنها به برداشت و فروش ماده خام معدنی عادت کردیم. پاسخ شما در این رابطه چیست؟

این طور نیست که  براساس شاخص‌های کلان این رشدی که ما در بخش صنعت تجربه می کنیم عموما به واسطه سرمایه گذاری های جدید است که اتفاق افتاده و نه حوزه بهره وری.

باید  3.7درصد بهره وری در صنایع شکل گیرد، اما  بهره وری در قالب ارتباط صنعت و دانشگاه شکل می گیرد؛ یعنی ما باید بتوانیم مراکز علمی و پارک های علمی و فناوری را ارتقا دهیم.  این زیر ساخت‌ها باید در سال‌های قبل در کشور شکل می‌گرفته، اما متاسفانه ما نه استقبال صنعت از دانشگاه را می‌بینیم و نه دانشگاه از صنعت.

*چندین دهه است که از زمان فعالیت معادن و صنایع در استان می‌گذرد؛ چرا تاکنون الزامی برای بهره ور شدن این معادن و صنایع مدنی نشده است؟ آن هم صنایعی که کمتر مشکل مالی دارند و مبلغ هنگفتی در آن رد و بدل می‌شود؟

ما در استان تلاش کردیم و کارهایی اتفاق افتاده و ظرفیت قانونی آن ایجاد شده است.  براساس اختیارات شورای معادن داریم این موضوع را جلو می‌بریم.

یکی از اختیارات قانونی که برای شورای معادن استان گرفتیم تبصره 5 ماده 14 قانون معادن هست که می‌گوید اگر واحدهای معدنی در حوزه‌های مرتبط با بهره وری یا ایجاد صنایع با تکنولوژی روز و یا فرآوری عناصر نادر و یا حتی محیط زیست کاری را انجام دهند ما بتوانیم معافیت‌هایی از حقوق دولتی به آن‌ها بدهیم. گام‌هایی را در استان شروع کردیم، البته پایلوت این موضوع  هم استانی و به صورت ملی نیست.

چندین دهه از زمان فعالیت معادن و صنایع در استان می‌گذرد؛ چرا تاکنون الزامی برای بهره ور شدن این معادن و صنایع مدنی در نظر گرفته نشده ؟ آن هم صنایعی که کمتر مشکل مالی دارند و مبالغ هنگفتی در آن رد و بدل می‌شود. در این راستا تلاش هایی در استان صورت گرفته و ظرفیت قانونی آن هم ایجاد شده و سعی داریم که از طریق اختیارات شورای معادن این موضوع را جلو ببریم.

 یکی از اختیارات قانونی که برای شورای معادن استان گرفتیم تبصره 5 ماده 14 قانون معادن هست که می‌گوید، اگر واحدهای معدنی در حوزه‌های مرتبط با بهره‌وری، ایجاد صنایع با تکنولوژی روز، فرآوری عناصر نادر و یا حتی محیط زیست کاری انجام دهند ما معافیت‌هایی از حقوق دولتی به آن‌ها بدهیم. گام‌هایی را در استان شروع کردیم، البته پایلوت این موضوع  هم استانی است و به صورت ملی نیست.