کشاورزان لب مرز ورشکستگی

در خواب سیاست‌گذاران بازارهای صادراتی کشاورزان از دست رفت

کشاورزان لب مرز ورشکستگی

با از دست رفتن بازار صادراتی عراق، افغانستان و محدودیت صادرات به روسیه، قیمت محصولات جالیزی و گلخانه‌ای در جنوب کرمان شکسته شد

مرضیه قاضی زاده |کاغذ وطن

گزارش 

اول افغانستان از لیست بازار صادراتی خط خورد بعد هم صادرات به عراق تق و لق شد. تیر آخر هم برگشت محصولاتی چون فلفل دلمه‌ای  از روسیه بود.  اکنون صادرات به روسیه در جریان است اما تلاطمات اخیر و حاشیه‌های ایجاد شده در مورد باقیمانده سموم در محصول، فلفل ایرانی را از ۵۰هزار تومان به ۱۳الی ۱۴هزار تومان رسانده. قیمت خیار اما از هفته گذشته تا به امروز دوبرابر شده و به ۵الی ۶هزار تومان رسیده؛ هر چند که هنوز این قیمت ۳تا ۴هزار تومان با قیمت تمام شده کشاورز فاصله دارد. بازار محصولات کشاورزی جنوب خراب است و این مسائل تولیدکنندگان و گلخانه دارانی چون روح الله نعمتی که تا دوسال قبل تولید کننده برتر بود به این فکر رسانده که تجهیزات فلزی گلخانه مکانیزه خود را کیلویی بفروشد . ماجرای باقیمانده‌ی سموم در محصولات کشاورزی تا آنجا پیش رفته که پای فلفل‌های صادراتی ایران به روسیه باز نشده، مرجوع شد. اتفاقی که در مورد سیب‌زمینی صادراتی ایران به ازبکستان، کیوی صادر شده به هند  و محموله هندوانه و کشمشی که به دیگر بازارها فرستاده شده بود، نیز تکرار شد.

 *فلفل ایرانی از چشم روس‌ها افتاد

۱۴آذر رضا نورانی، رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی ایران در خبری اعلام کرده بود که روسیه فلفل وارداتی از ایران را با ادعای‌ نداشتن گواهینامه باقیمانده سموم کشاورزی، مرجوع کرده است. نورانی در این‌باره توضیح داده است که فدراسیون روسیه نامه‌ای به رئیس گمرک داغستان نوشته و تاکید کرده است که واردات فلفل‌ از ایران به دلیل آنچه نقض مکرر استانداردهای بهداشتی ذکر شده است، انجام نشود. در بخشی از نامه به فلفل اشاره شده است و در بخشی دیگر از آن نام محصولات کشاورزی قید شده. با این همه اکنون صادرات به روسیه نه به صورت روان اما در جریان است. این حواشی اما فلفل ایرانی را از چشم روس‌ها انداخته. بررسی‌های «کاغذ وطن»از طریق صادرکنندگان و گلخانه داران عمده این عرصه حاکی از آن است که قیمت فلفل ایرانی افت۷۰درصدی داشته. قیمت فلفل بسته‌بندی از کیلویی ۵۰هزار تومان به ۱۵ یا ۱۴ هزار تومان رسیده است. یکی از صادرکنندگان که نمی‌خواهد نامش در این گزارش درج شود معتقد است که این اتفاق نه صرفا برای فلفل بلکه تاثیرش را بر بادمجان و خیار خاردار و سایر محصولات صادراتی خواهد گذاشت و این محصولات را هم از قیمت خواهد انداخت.به گفته او صادرات در جریان است اما نه در تمامی بازارها:«صادرات را از بعضی از مرزها و صرفا برای تعدادی از بازارهای روسیه نه همه بازارها داریم.»

 *جنوبیان را با چوب باقیمانده سموم استان‌های دیگر زدند

آن طور که پیدا است هیچ یک از محصولات برگشت خورده و یا داری باقیمانده سموم از کرمان نبوده اما  چوبش را جنوبیان کرمان خوردند. 

هفته گذشته نشست هم اندیشی جمعی از تولید کنندگان محصولات جالیزی جنوب کرمان با رئیس سازمان جهاد کشاورزی با هدف هم اندیشی در خصوص سلامت محصولات جالیزی برگزار شد. در این نشست مقرر گردید که تولید کنندگان منطقه نسبت به اخذ گواهی حد مجاز آلاینده‌ها از دفتر سلامت غذا سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان اقدام نمایند. حسین صالحی، معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان به «کاغذ وطن»می‌گوید:«رایزنی‌ها را  مشروط به این کردند که مشخص شود محموله صادراتی که می خواهد برود از کدام استان و کدام تولید کننده است. همه باید در سطح کلان کشور شناسانده شود و مشخص شود که این چالش در کدام نقطه اتفاق می افتد که  توانسته یک بحرانی برای صادرات ایجاد کند.»از پنج شنبه گذشته اما مقرر شد که تمامی محصولات جنوب در همان مبدا توسط کلینیک هایی رصد و آزمایش شوند. رویه که هنوز صالحی اطلاعاتی در خصوصی نتیجه اجرایی‌اش و تعداد محصولات برگشت خورده ندارد. برداشت فلفل دلمه‌ای و سایر محصولات گلخانه‌ای در جنوب استان اخیرا آغاز شده اما قیمت‌ها در بازار شکسته. فلفل دلمه‌ای رنگی به زیر ۱۶هزار تومان رسیده و سایر صیفی جات نیز از قیمت  افتادند.  

   *باید با ساز دلال‌ها رقصید

قیمت‌ها نه رویه مشخصی دارد و نه یکسان است. یکسری از کشاورزان جیرفت فلفل‌هایشان را کیلویی ۱۲ هزار تومان معامله کردند و برخی دیگر در قیمت ۶الی ۷هزار تومان . رویه‌ای که در بازار خیار هم تکرار شده؛ تا پنج شنبه گذشته خیار را با ۲ تا ۲ هزار و ۵۰۰ تومان از کشاورزان خریدند. هر کسی که در ان تاریخ برداشت داشت تا کیلویی ۵هزارتومان زیر قیمت تمام شده محصولش را به ناچار رد کرده .اول هفته اما ورق برگشت و بازار جانی دوباره گرفت  قیمت تا بالای ۵هزار تومان رفته اما هیچ کس نمی‌داند این قیمت ماندگار است یا نه؟ احسان مهنی روش یکی از گلخانه‌داران جیرفتی است که ۴هکتار خیار کاشته و ۹هکتارهم فلفل. او به «کاغذ وطن» می‌گوید: «قیمت‌ها افتضاح است، چیزی جز ضرر عایدم نشد. باید دنبال خریدار دوید و با هر ساز دلال‌ها رقصید یکی می گوید با کیلویی ۵هزا تومان  می خرم دیگری ۴ و ۵۰۰ و آن هم باز هزار منت.»آزاده میرحسینی یکی دیگر از گلخانه داران جیرفت است که با همسرش کار تولید و بازاریابی محصولات مختلفی من جمله خیار را برعهده دارند. ۴.۵ هکتار از مساحت گلخانه شان را به خیار اختصاص دادند و البته تماما ضرر کردند:«هزینه کارتن و نایلون به ۱۲هزار تومان رسیده. یک رول چسب که برای تعداد ۲۰کارتن مصرف می‌شود به ۲۵هزار تومان رسیده. سرجمع برای هر کیلو خیار ما هزار تومان فقط هزینه بسته بندی‌مان می‌شود. قیمت تمام شده محصول با لحاظ بذر و کود به ۸هزار تومان هم می‌رسد اما خیار را تازه الان  با ۵هزار تومان می‌خرند.»

 *ایران  بازار عراق را پیشکش ترکیه کرد

از دید کشاورزان کاهش قیمت تقصیر دلالان است اما صادرکنندگان با دید دیگری به بازار می نگردند. این عده معتقدند انچه قیمت را پایین کشانده اولا افزایش تولید به جهت  برداشت ادامه دار خیار در تهران و ورامین است و دوما کشت بالای خیار در هرمزگان. دومین عامل اما از دست رفتن بازارهای صادراتی است. افغانستان به علت فقر شدید مردم بعد از استقرار طالبان و از بین رفتن اشتغال مردمانش تقاضایی برای واردات از ایران نداشته. صادرات به افغانستان به مرز صفر رسیده واین کشور به صورت محدود محصولاتی را از پاکستان وارد می‌کند. عراق نیز حجم خیار وارداتی از ایران را کاهش داده . موضوع که برخی از صادرکنندگان عاملش را سیاست‌های این کشور می‌دانند و عده ای دیگر به کاهش قیمت پول ترکیه و ارزان در آمدن واردات از این کشور تاکید دارند. آنچه مسلم است ترکیه بازار عراق را از ایران ربوده است.

*سهم ۶۰درصدی بازار عراق از خیار جنوب

محدودیت صادرات خیار به عراق موضوعی است که صالحی معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی جنوب هم آن را تایید می‌کند. به گفته او صادرات به عراق به حدی پایین  آمده  که میتوان لغت ناچیز را برای آن به کار برد. عراق اما به گفته علی محبان، مدیر اجرایی اتاق بازرگانی،صنایع معادن و کشاورزی جنوب کرمان سهم ۶۰درصدی را از خیار جنوب داشته است. او به «کاغذ وطن» می‌گوید: «حدود ۳۰۰هزار تن از خیار جنوب جالیزی است و قریب به ۲۰۰هزار تن هم به صورت گلخانه‌ای کشت می‌شود از این میزان ۵۰۰هزار تن حدود ۶۰درصدش روانه بازار عراق میشد که اکنون دچار مشکل شده است.»

از دست رفتن بازارها و بالطبع آن کاهش قیمت‌ها گلخانه‌داران کرمان را به مرز ورشکستگی کشانده. خصوصا که این افراد سالهای قبل نیز به جهت کاهش و نوسانات قیمت عایدی مناسبی نداشتند. روح الله نعمتی، گلخانه داری که تا دو سال پیش  با داشتن ۳۶هکتار گلخانه تولید کننده برتر استان بود و از او تقدیر شده بود حالا به جایی رسیده که تجهیزات گلخانه مکانیزه‌اش را کیلویی می‌فروشد. او به «کاغذ وطن » می‌گوید: « بالای صد میلیارد تومان برای ایجاد گلخانه جدید به وسعت ۱۵.۵هکتار هزینه کردم اما اینقدر سنگ جلوی پایم انداختند و وعده دادند که دیگر از هر نوع سرمایه گذاری و تکمیل کار پشیمانم کردند، این هم از وضع قیمت ها که هیچ چیزش مشخص نیست و فقط ضرر عاید کشاورز کرد.»او حالا تصمیم گرفته که تجهیزات و سیستم مکانیزه گلخانه جدیدش را به فروش بگذارد:» تمام تجهیزات از آهن است و به صورت پیچ  مهره است و تصمیم دارم که حداقل آن‌ها را کیلویی بفروشم و ضررم را جبران کنم»