سرگردانی بیماران پشت خط نسخههای الکترونیک. کندی و قطع اینترنت نسخهنویسی الکترونیک را با اختلال مواجه کرد
گزارش / پیام ما
اختلال و کندی در شبکه اینترنت و قطعی آن، به گفته برخی پزشکان و داروخانهداران بر فعالیت آنها برای نوشتن نسخ الکترونیک تاثیر منفی میگذارد. این تاثیرات به نحوی است که در نهایت بیماران در فرآیند دریافت دارو دچار مشکل میشوند. با تاکید سازمان غذا و دارو، وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی به کادر درمان برای نوشتن نسخ الکترونیک و به موازات آن حذف دفترچههای کاغذی بیمه، به نوعی میتوان گفت که پزشکان و داروخانهداران موظف به پذیرش نسخ الکترونیک هستند. اما با قطع اینترنت و کندی آن، عملاً بخش درمان نمیتواند به وظایفش پایبند باشد.
با راهاندازی بستر آنلاین نسخ و حذف دفترچههای بیمه، نسخ خطی از دایره خارج شده و بی اعتبار شدهاند. از طرف دیگر داروخانهداران طبق قانون یا نمیتوانند نسخ خطی را قبول کنند یا مجبور میشوند نسخههای کاغذی را با صرف زمان بیشتر تا بالا آمدن سیستم و اضافه کردن داروها به بستر الکترونیک و به بیان دیگر الکترونیک کردن نسخههای دستی، متقاضیان را معطل کنند. اگر داروخانهها از قبول نسخههای خطی سر باز بزنند، بیماران قربانی اصلی این چرخه میشوند. آنها هستند که مجبور به تهیه آزاد داروهای مورد نیاز خود شده و هزینه درمان برایشان گاهی تا ۴ برابر افزایش پیدا میکند. همچنین تعداد داروخانههایی که پس از راهاندازی بستر نسخهنویسی الکترونیک، نسخههای خطی را میپذیرند محدود است. از این رو برخی از آنها ممکن است با مشکل کمبود دارو نیز مواجه شوند. به علاوه داروخانهداران برای تحویل داروها به بیمار موظفند در بستر الکترونیک از سازمانهای بیمهای تاییدیه بگیرند و در زمان کندی اینترنت این فرآیند پیچیدهتر میشود. هرچند که سیستم ثبت دارو و تاییدیه نسخ در بستر اینترنت داخلی است، با این وجود این بخش از کندی اینترنت مصون نیست. در نتیجه مشکلات در این زمان افزون میشود. مشکلاتی چون قطعی سیستم که پیش از اختلالات اینترنت نیز گسترده بود در این زمان اوج میگیرد. داروخانهها با صرف زمان گاهی حدود ۲۰ دقیقه درگیر ثبت داروهایی میشوند که در بعضی موارد در بانک اطلاعاتی نیز تعریف نشده و این سختی کار را دوچندان میکند.
برخی بیمهها نسخ خطی را میپذیرند
با الکترونیکی شدن نسخهها و حذف کاغذ از بخش درمان و دفترچههای بیمه کاغذی، پزشکان دیگر برای درمان بیماران نباید نسخههای کاغذی بنویسند. در غیر این صورت برای آنها جرایمی در نظر گرفته میشود. اما پرسش این است که در زمان کند و قطعی شبکه اینترنت، پزشکان چطور میتوانند بر این اصل پایبند بمانند؟ شهرزاد خیری امیرخیز، پزشک عمومی در ارتباط با وضعیت پذیرش نسخ خطی و الکترونیک از سوی بیمهها در زمان قطعی اینترنت؛ میگوید: «در حال حاضر تمام نسخ الکترونیکی هستند. البته بیمه نیروهای مسلح و ارتش، نسخ کاغذی را نیز میپذیرند اما عمده بیمهها طبق قانون تنها پذیرای نسخ الکترونیک هستند. از طرفی بیمه بیشتر مردم، زیر مجموعه خدمات درمانی به حساب میآید که تنها نسخ الکترونیکی را میپذیرد. به علاوه بیمه تامین اجتماعی نیز تنها بخشی از نسخ خطی را در بخش داروها برای برخی داروخانههای خاص میپذیرد و خدمات پاراکلینیک مثل سونوگرافی و آزمایش حتما باید در بستر الکترونیک برای دریافت حق بیمه در سیستم ثبت شود.» پزشک دیگری نیز اضافه میکند: «بیمه سلامت نیز به هیچ وجه نسخههای خطی را نمیپذیرد. تامین اجتماعی نیز تنها ۱۰ درصد نسخههای خطی را آن هم از بیمارستانها و نه مطبها، میپذیرد. این پذیرش از سوی تامین اجتماعی نیز نیازمند ثابت کردن است که در برهه خاصی اینترنت قطع بوده، در این صورت ۱۰ درصد نسخ از کسورات معاف میشوند.»
پزشکان ناراضی از کندی اینترنت
خیری امیرخیز، ادامه میدهد: «سختی کار آنجاست که در زمان کندی اینترنت یا قطع شبکه، باید بیش از ۱۰ برابر زمان عادی را صرف ثبت نسخه الکترونیک کنیم و پیش میآید که پس از ثبت نیز با خطا مواجه شویم. البته سیستم کامل قطع نشده اما سرعت آن بسیار کم شده است.» پزشک دیگری نیز در همین ارتباط به «پیام ما» میگوید: «سرعت اینترنت در بیمارستانهای دولتی برای ثبت نسخ الکترونیکی، بسیار کند شده است. به علاوه در خانه نیز تنها با استفاده از فیلترشکنهاست که میتوانیم نسخ را ثبت کنیم.»
سرنوشت نامعلوم نسخههای کاغذی
این پزشک که خواست نامش فاش نشود، در ادامه در رابطه با تاثیر قطعی اینترنت بر دریافت دارو توضیح میدهد: «در زمان قطعی اینترنت به دلیل اینکه داروخانهها از سیستم یکپارچه ارائه دارو و نسخ الکترونیک، جدا میشوند و از طرفی پزشکان نیز پس از ثبت نسخ یا از دریافت کد رهگیری بازمیمانند یا داروخانهها و بخشهای خدمات پاراکلینیک کد رهگیری را دریافت نمیکنند. این مشکل سبب میشود که بیمار دوباره به پزشک ارجاع داده شود و در مقابل پزشک مجبور به نوشتن نسخه کاغذی که حالا بی اعتبار است، میشود.» او همچنین در رابطه با سرنوشت هزینه این نسخههای کاغذی ابراز بی اطلاعی میکند و میگوید: «از آنجایی که نسخههای کاغذی از اعتبار ساقط شده است، احتمالا داروها و آزمایشها به شکل آزاد برای بیماران حساب میشود و بیمه مسئولیت آن را به عهده نمیگیرد.»
هزینه ۴ برابری نسخههای آزاد برای بیماران خاص
پزشکان در ادامه از آسیبی که بیماران در این فرآیند میبینند و هزینه ۴ برابری برخی اقلام دارویی برای آنها میگویند. به علاوه بیماران نیازمند داروهای خاص، حتما باید در سیستم نسخههای الکترونیکی ثبت شوند. این پزشک عمومی شاغل در بیمارستانهای دولتی میافزاید: «بیماریهای خاص مثل آسم یا سرطان که نیاز به داروهای شیمی درمانی دارند و این داروها برایشان ارزش حیاتی دارد باید به شکل الکترونیک نسخه شوند. به جز مسئله کمبود دارو که این دست بیماران همیشه با آن مواجه هستند، در زمانی که شبکه دچار اختلال و کندی است و پزشک مجبور به نوشتن نسخه کاغذی میشود، بیماری که تا پیش از این مشکل هزینههای خود را از طریق پوشش بیمهای مدیریت میکرد حالا باید به ناگهان برای تامین داروی خود چند برابر هزینه کند. هزینههایی که با آزاد به شمار آوردن نسخههای کاغذی در برهههای زمانی خاص، از توان بیمار خارج است.»
داروخانهها در مظان اتهام؟
از طرفی ظاهرا داروخانهها نسخههای کاغذی را پذیرش نمیکنند. مسئلهای که در زمان قطع اینترنت برای بیماران قوز بالای قوز است. یک پزشک عمومی شاغل در بیمارستان دولتی، میگوید: «وقتی نسخه الکترونیک ثبت نمیشود، داروخانهها نسخههای کاغذی را نمیپذیرند. در این شرایط بیماران مجبورند در سطح شهر به دنبال پزشکی باشند که نسخه آنها را الکترونیک ثبت کند که معمولاً پزشکها هم مسئولیت تشخیص پزشک دیگر را به عهده نمیگیرند و در این بین بیمار سرگشته و حیران میشود.» داروخانه شبانهروزی فردوسی در تهران در این باره میگوید: «ما در این برهه با نسخههای الکترونیک مشکلاتی داریم اما نسخههای آزاد را میپذیریم. البته برخی نسخهها نیاز به تاییدیه الکترونیک دارند که در این زمان کار پیچیده میشود اما اگر به تاییدیه نیازی نباشد ما بدون مشکل نسخههای آزاد را میپذیریم.»
دیوار کوتاه داروخانهها
علیرضا سالم، دبیر شورای عالی داروخانههای ایران درباره همه حرف و حدیثها در روزهای قطعی اینترنت و پیچیدگی ثبت نسخههای الکترونیک میگوید: «برای نتیجهگیری از اینکه قطعی و اختلال شبکه اینترنت بر فعالیت ما تاثیر گذاشته، زود است.» او ادامه میدهد: «سایتهای داخلی مشکل زیادی ندارند و ما برای تایید نسخ مشکل چندانی نداریم. البته سرعت اینترنت کم است ولی هنوز نمیتوان به قطعیت این ادعا که قطعی اینترنت بر نسخهپیچی داروخانههای تاثیر داشته است را تایید کرد.» او همچنین اضافه میکند: «بخش کثیری از پزشکان به نوعی از روند نسخه نویسی الکترونیک فرار میکنند و این مسئولیت را به دوش داروخانهداران انداختهاند. دیوار کوتاه داروخانهها باعث شده که همه مسئولیت پزشکها در ثبت نسخ الکترونیک به گردن داروخانهدارها بیفتد. اینکه ادعا میکنند قطعی اینترنت بر نسخهنویسی الکترونیک تاثیرگذار بوده اما این نتیجهگیری معقول نیست و فرار رو به جلو از نسخهپیچی آنلاین است.»