کرمان برای سال بعد آبکش می‌شود. پای مالیات بر گلوی واحدهای اقتصادی

کرمان برای سال بعد آبکش می‌شود. پای مالیات بر گلوی واحدهای اقتصادی 

گزارش| مرضیه قاضی‌زاده 

۳۱ هزار میلیارد تومان برای سال بعد استان مالیات بستند

با یک رشد۳۸ درصدی ۳۱ هزار میلیارد تومان برای سال بعد استان مالیات بستند. رقم مالیات حدودا ۱۰هزار میلیارد تومان از کل بودجه‌ای که سال بعد به استان تعلق می‌گیرد بیشتر است. استانی که طبق گزارش پایش فقر با ۹ پله سقوط ششمین استان از نظر محرومیت است،برای لایحه بودجه ۱۴۰۲ بعد از تهران و اصفهان بیشترین میزان مالیات برایش تعیین شده.

*بودجه استانی کرمان کمتر از صدا و سیما

بودجه استانی کرمان برای سال بعد ۶هزار و ۷۰۰میلیارد تومان است. حدودا هزار میلیارد تومان کمتر از بودجه‌ای که برای صدا و سیما در نظر گرفتند. از این ۶هزار و ۷۰۰میلیارد تومان بودجه استان هزار و ۷۰۰میلیارد تومان در قالب بودجه هزینه‌ای است . رقمی که غالبا صرف حقوق و دستمزد می‌شود . رقم این بودجه البته چندان هم نسبت به الباقی استان‌ها چشمگیر نیست، کرمانی که اندازه وسعت و اداراتش به اندازه ۲ استان است‌، رقم بودجه هزینه‌ای‌اش تقریبا مشابه فارس، خراسان رضوی و اصفهان است. برای بخش تملک دارایی‌های سرمایه‌ای که می‌توان آن را به نوعی بودجه عمرانی در نظر گرفت میزان اعتبار برابر ۴هزار و ۸۰۰میلیارد تومان است که تقریبا دو برابر پارسال است. 

به غیر از بودجه استانی بخشی از بودجه در قالب بودجه ملی به کرمان اختصاص می‌یابد که در این ردیف هیچ نظارتی از سمت استان بر روی آن نیست و دخل و خرج دقیق آن هم مشخص نمی‌شود. این ردیف در لایحه بودجه ۱۴۰۲ برای استان ۱۴هزار و ۶۰۰میلیارد تومان در نظر گرفته شده که سرجمع اعتبارات استانی و ملی را برای استان به مبلغ ۲۱هزار و ۳۰۰میلیارد تومان می‌رساند.

باگ بودجه برای استان مالیات است. برای کرمانی که رتبه ششم محرومیت را دارد بیش از ۳۱ هزار میلیارد تومان مالیات بستند که مستقیم وارد خزانه کشور شده. در این لایحه بیشترین حجم مالیات برای تهران با رقم ۳۰۶هزار میلیارد تومان است. بعد از آن استان اصفهان با رقم مالیاتی حدود ۴۳ هزار میلیارد تومان قرارداد وبعد هم کرمان با مالیات ۳۱هزار و ۶۰۰میلیارد تومان. سهم استان از کل مالیات ۶۱۰هزار میلیارد تومانی که از استان‌ها وصول می‌شود حدود ۵.۱درصد است. 

*مالیات فارس و یزد کمتر از نصف کرمان 

در این لایحه هیچ سنخیتی بین اقتصاد استان‌ها و حجم مالیات گیری هویدا نیست. استان فارسی که از نظر حجم بخش‌‌های اقتصادی تقریبا مشابه کرمان است مالیاتش برابر ۱۲هزار و ۸۰۰میلیارد تومان تعیین شده که حتی از نصف مالیات بریده شده برای کرمان هم کمتر است. همسایه ما یزد نیز که همانند کرمان استانی معدنی و صنعتی است نیز میزان مالیاتش برابر ۱۶هزار و ۶۰۰میلیارد تومان تعیین شده است.

تولید ناخالص داخلی مهم‌ترین متغیری است که در تجزیه و تحلیل‌ها و ارزیابی‌های اقتصاد کلان از آن استفاده می‌شود. در ایران تولید ناخالص داخلی برابر با کل ارزش ریالی محصولات نهایی تولید شده توسط واحدهای اقتصادی مقیم کشور در دوره زمانی معین (سالانه یا فصلی) است. اگر معیار عدالت و منطق را در نظر بگیریم تولید بایستی ملاک مالیات‌گیری باشد و هر استانی که تولید بیشتری داشته مالیات بیشتری بپردازد. با این حال مشخصا در لایحه بودجه ۱۴۰۱ تولید ناخالص داخلی استان‌‌ها ملاک مالیات‌گیری نبوده است. طبق رنکینگ اقتصادی استان‌ها در سال گذشته خوزستان بین ۱۴ تا ۱۵ درصد از تولید ناخالص داخلی کشور را به خود اختصاص داده و کرمان حدود ۳درصد . با این حال حجم مالیات استان خوزستان را در این لایحه ۲۷هزار میلیارد تومان بریدند که به مراتب کمتر از کرمانی است که حجمش از تولید یک پنجم خوزستان است.

نه فقط در بخش تولید بلکه گزارش یک ماه قبل وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان کرمان نشان می‌دهد که کرمان رتبه ششم در محرومیت را به خود اختصاص داده است و بالاترین جمعیت فقیر کشور بعد از استان‌هایی چون سیستان و بلوچستان، خراسان شمالی، هرمزگان، لرستان و گلستان را به خود اختصاص داده است. 

*مازاد‌های مالیات وصولی کار دست استان داد

براساس گزارش مرکز آمار ایران، تا سال ۹۸از کل درآمد مالیاتی دولت ۸۰ درصد آن مربوط به هشت استان کشور است که تهران با حدود ۵۳ درصد در رتبه اول، اصفهان با ۶.۳ درصد در رتبه دوم، خوزستان با ۵.۶ درصد در رتبه سوم، مرکزی با ۳.۶ درصد در رتبه چهارم، هرمزگان با ۳.۵ درصد در رتبه پنجم، خراسان‌رضوی با ۲.۹ درصد در رتبه ششم، بوشهر با ۲.۸ درصد در رتبه هفتم و کرمان با ۲.۷درصد در رتبه هشتم قرار داشتند. از آن سال به بعد و در دوره مدیریت محمد سلمانی بر اداره کل مالیات استان کرمان روند مالیات‌ستانی در استان افزایش فزاینده‌ای داشته و در دو سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ سهم مالیات استان از کل بودجه مالیاتی به بالای ۵درصد رسیده که تقریبا ۲ برابر آن چیزی است که تا سال ۹۸ بوده است. رقم مالیات ما در سال ۱۴۰۱ با رشدی برابر ۱۲۸درصد از کمتر از ۱۰هزار میلیارد تومان به ۲۲هزار و۷۸۳میلیارد تومان رسید. موضوعی که نتیجه مازاد مالیات وصولی به میزان بیش از ۵هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۹۹ بود. نه صرف سال ۹۹، از نیمه‌های دهه ۸۰ به بعد مالیات ستانی بیشتر تبدیل به یک معیار و افتخار برای مدیران مالیاتی استان تبدیل شده. روندی که استان را دچار بحران کرده و در سنوات اخیر مالیات را به عنوان یک پای ثابت پایین کشیدن شاخص فضای کسب و کار بدل کرده . اکنون تولیدکنندگان ترجیح میدهند تا به جای کرمان، استان‌هایی همچون یزد را برای استقرار واحد اقتصادی‌شان انتخاب کنند و فرار سرمایه از کرمان مرز ۲۰هزار میلیارد تومان را رد کرده است.