خام‌فروشی بلای جان معادن

معدن تنها ۱۸درصد  در اقتصاد کرمان  موثر است

خام‌فروشی بلای جان معادن

مرضیه قاضی‌زاده | در حالی همواره بر طبل معدنی بودن استان کوبیده می‌شود که سهم این بخش از تولید ناخالص داخلی کشور فقط ۱.۳درصد است.

سهم یک درصدی معدن در GDP

آمار کشوری هم نشان می‌دهد که معدن سهم چندانی در تولید ناخالص داخلی ندارد.به گونه‌ای که براساس آمار منتشر شده در مرکز آمار ایران، سهم معدن در تولید ناخالص داخلی کشور ۱.۳درصد است.

این میان استان کرمان به عنوان قطب معدنی کشور، ۴۶ درصد این ۱.۳درصد را به خود اختصاص داده است.البته در همین آمار ناچیز هم اختلاف است.

پیش از این جعفر رودری، رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان از سهم ۳.۲درصدی معادن کرمان در ارزش افزوده بخش معدن کشور خبرداده بود و آن را به عنوان یک بخش ضعیف قلمداد کرده بود.

رویه قبلی، خام فروشی بود

اینکه چرا سهم بخش معدنی در تولید ناخالص داخلی پایین است را رئیس سازمان صمت اینگونه پاسخ می‌دهد:« پیش از این سیاست‌ها بر مبنای خام فروشی بود.»

مهدی حسینی نژاد البته معتقد است که با سیاست جایگزین صنایع دارای فرآوری و ارزش افزوده با نفت این وضعیت بهتر می‌شود.

او در گفت و گو با «کرمان نو» مدعی شرایط بهتر معدن است. چرا که پیش از این سهم بخش معدن در تولید ناخالص داخلی استان ۱۲درصد بوده است.

امکان ارتقای بخش معدن وجود ندارد

رئیس سازمان نظام‌مهندسی معدن کشور اما نظر دیگری دارد.تقی نبئی معتقد است تصمیمات پراکنده و اشتباه عامل این سهم ناچیز است.

او ۲۵ بهمن ماه به مهر گفته بود:« جبران کوتاهی در حوزه معادن مستلزم سرمایه‌گذاری است. زمینه سرمایه‌گذاری داشتن امنیت است که هم‌اکنون امنیت سرمایه‌گذاری در بخش معدن به دلیل نبود ثبات در بازار و ارز عملاً وجود ندارد.»

کرمان، کانون مس و کرومیت و زغال

براساس اطلاعات سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمان، این استان قریب به ۵ میلیارد و ۸۰۰ تن ذخایر قطعی شناخته شده دارد.

۸۳.۸درصد مربوط به ۴ ماده آهن، مس، کرومیت و زغال سنگ است و مابقی نیز سهم ۳۸ ماده معدنی دیگر. به گفته حسینی نژاد بیشترین سهم تولید ناخالص داخلی نیز مربوط به همین ۴ ماده معدنی است.معادنی که اکثراً خام فروشی دارند. در مورد زغال سنگ اما شرایط قدری بغرنج تر است.

برداشت بی‌رویه کیفیت ماده معدنی را کاهش داده و هزینه‌های تولید را سوار بر مجموعه کرده است.در کنار این موضوع فرسوده بودن تجهیزات و نداشتن صنایع ریلی خود سنگ دیگری است.

کاهش کیفیت زغال کرمان

مقدم، مدیر کارخانه زغال شویی زرند پیش از این گفته بود که کاهش کیفیت زغال کرمان به جهت تغییر ماهیت آن است. تغییر ماهیتی که ریشه در برداشت چندین ساله از این پهنه‌ها دارد و در کل کشور ایجاد شده است.

تا جایی که منصور یزدی زاده، مدیر عامل ذوب آهن اصفهان تابستان امسال از واردات زغال سنگ از دیگر کشورها خبر داده بود. به گفته یزدی‌زاده کیفیت پایین زغال کرمان، طبس و البرز علت این واردات بوده است.

سهم ۱۵ درصدی کرمان در تامین زغال اصفهان

سهم بازار زغال سنگ کرمان از شرکت ذوب آهن اصفهان به عنوان تنها خریدار زغال کشور تنها ۱۵ درصد است. طی سالیان گذشته شرکت زغال سنگ کرمان همواره دنبال این افزایش سهم بوده است. موضوعی که حتی در نشست خبری این مجموعه با مدیران ذوب آهن اصفهان هم تکرار شد.باقر نیک طبع، مدیر عامل شرکت زغال سنگ کرمان پیشنهاد داد تا این استان ۳۰درصد از زغال این کارخانه را تأمین کند. درخواستی که در کنار افزایش قیمت خرید زغال مطرح شد و هر دو نیز توسط مدیران ذوب آهن رد شد.

کرمان، مرکز تولید زغال کشور

مدیرعامل شرکت زغال سنگ کرمان در این نشست به دنبال تبدیل کرمان به عنوان مرکز زغال کشور جهت تامین زغال ذوب آهن اصفهان و فولادهای کرمان بود. مطلبی که به جهت مشکلات ریلی کرمان و فرسودگی تجهیزات چندان به مذاق ذوب آهنی‌ها خوش نیامد.هیأت مدیره شرکت ذوب آهن با دست گذاشتن روی کهنگی تجهیزات و از دست رفتن بازه زمانی ۱۰روزه ابتدای هر ماه به جهت تعمیر تجهیزات بر سود آور نبودن این موضوع تاکید کرد.

فعالیت معادن سنگ با ۱۰ درصد ظرفیت

به نظر می‌رسد که این نما نه تنها در معادن زغال سنگ بلکه در دیگر معادن کرمان نیز وجود دارد. حال آنکه به گفته عضو هیات مدیره انجمن سنگ استان کرمان در حوزه سنگ‌های ساختمانی حدود ۷۵ معدن دارای پروانه بهره برداری از وزارت صمت هستند که تقریبا ۳۰معدن غیر فعال شدند.

صادق نخعی ۸ مهر ماه به «کرمان‌نو» گفته بود که همان ۴۵معدن فعال هم، با۱۰ درصد ظرفیت کار می‌کنند. موضوعی که او به سیاست‌های اشتباه دولت در وضع عوارض بر صادرات مواد معدنی خام ربط داده بود.

خام‌فروشی یک عادت دیرینه در معادن استان است. هر سال که می‌گذرد بخش دیگری از ظرفیت‌های این استان به یغما می‌رود.

سهم مردم اما از این همه ثروت تنها عوارض زیست محیطی است که بر روی زمین و آب و خاک‌شان بر جای می‌ماند.