کسی طالب فرش کرمان نیست. تسهیلات فرش به بیراهه رفت

کسی طالب فرش کرمان نیست. تسهیلات فرش به بیراهه رفت
گزارش | مرضیه قاضی‌زاده
فرش کرمان بازار ندارد. دیگر حتی جهاز دختران رفسنجانی هم قالی دستباف ندارد. تحریم، کلک صادرات فرش دستباف را کند و بعد هم گرانی فضا را برای بازار داخل تنگ‌تر کرد. قالی ۹ متری دستباف، تا ۱۰۰میلیون رسیده، سال‌های قبل راهکار را در پرداخت وام دیدند، طرح‌هایی جون تسهیلات خرید فرش دستباف به کارمندان، تسهیلات ویژه خرید فرش دستباف برای زوج‌های جوان و غیره. طرح‌هایی که محسن اشرف، رییس اتحادیه صنایع دستی، فرش دستباف و مس، می‌گوید هیچ کدام منجر به فروش بیشتر نشد و تسهیلاتش سر از کارهای دیگر دراوردند.
پیش از تحریم‌ها، فرش دستباف اولین کالای صادراتی غیرنفتی و دومین کالای صادراتی ایران بعد از نفت بود.اما حالا چه؟ سال گذشته مجموعا بیش از ۵۰ میلیون دلار به‌صورت رسمی صادرات فرش صورت نگرفت.
صادرات فرش ایران قبل از انقلاب ۶۷ درصد بود که بعد از آن به ۴۲، ۳۵ و ۲۸ درصد رسید، دو سال پیش به ۱۷ درصد و اکنون به نیم درصد رسیده است. بازار خارج که از دست رفت، تنها نقطه امید بازار داخل بود. برای تقویت خرید هم تمرکز بسته حمایتی مرکز ملی فرش تسهیلات بوده. تسهیلاتی برای بافندگان، خریداران و تولیدکنندگان فرش، طرح‌هایی که محسن اشرف، رییس اتحادیه صنایع دستی، فرش و مس در کرمان معتقد است همگی دچار انحراف شدند. اشرف در این رابطه می‌گوید: «یک بار گفتند به قالیابف‌ها وام می‌دهیم، مبلغش هم کم بود از ۵ تومان و ۱۰ تومن که دیگر آخرینش پارسال به ۱۰۰ میلیون رسید، این وام برای تهیه مواد اولیه و دار بود که تسهیلاتش صرف این امر هم نمی‌شد، بنده همان موقع گفتم که کسی که شغلش قالیبافی است خودش دار داد و هزینه خرید مواد اولیه هم ۵ تا ۱۰ میلیون تومان است و نیاز به وام صد میلیونی ندارد و عملا این وام را می‌گرفتند و صرف کارهای دیگر می‌کردند.» بعد از شکست طرح تسهیلات برای بافندگان، طرح دوم به عنوان تسهیلات با نرخ سود ۱۲ تا ۱۸ درصد برای خریداران فرش دستباف آغاز شد. در این طرح، خریدار از فروشندگان ، قالی دستباف می‌خرید و بانک پول را به فروشنده پرداخت می کرد و پرداخت اقساط بر عهده خریدار بود. طرحی که رئیس اتحادیه صنایع دستی، فرش و مس کرمان می‌گوید آن هم منجر به افزایش فروش نشد:« بازار فرش راکد است همین الان فروشندگان حاضرند بدون هیچ نرخ سودی، قالی را قسطی بفروشند اما کسی خریدار نیست، آن زمان ما چندین مورد را دیدیم که کسانی که وام می‌گرفتند بعد از چند روز مراجعه می‌کردند که یک مبلغی از پول را کم کنید و فرش را پس بگیرید. » به گفته او طرح بعدی که با عنوان تسهیلات برای تولیدکنندگان بوده نیز به دلیل نبود بازار نتوانسته مثمر ثمر باشد و عملا بازار فرش در کرمان دچار یک رکود جدی شده است.
فرش دیگر حتی در گوشه نظر مسئولان نیست. سال ۹۶ که با قانون جدید و به حد نصاب رسیدن افراد، اتحادیه فرش زیر نظر هر چیزی اعم از صنف آرایشگری در انار و در کرمان هم زیر نظر مس رفت، امسال هم از ده روز قبل به کل مرکز ملی فرش کنار گذاشته شد.
به تازگی وزارت صنعت، معدن و تجارت مركز ملی فرش ايران را با دفتر صنايع خلاق و ورزشی ادغام كرده و «مرکز ملی صنایع خلاق و فرش ایران» را تشکیل داده است. محمدمهدی برادران معاون صنایع عمومی وزیر صمت نیز پنجم آبان‌ماه، با صدور حکمی محمدرضا زارع‌برزشی را به‌عنوان سرپرست مرکز ملی صنایع خلاق و فرش ایران منصوب کرد.
اتفاقی که واکنش کارشناسان حوزۀ فرش را به دنبال داشت. آن‌ها ادغام مرکز ملی فرش در اداره‌کل صنایع خلاق و ورزشی وزارت صنعت، معدن و تجارت را باعث بیکار شدن هزاران فرشباف به‌ویژه در روستاهای کشور می‌دانند و خواستار احیای مرکز ملی فرش براساس مصوبۀ شورای عالی اداری کشور شدند.