شرکت «توسعهٔ صنایع‌دستی» با هدف ساماندهی و تقویت صنایع دستی تشکیل می‌شود. رونق بازار صنایع دستی با تکیه به بخش خصوصی

شرکت «توسعهٔ صنایع‌دستی» با هدف ساماندهی و تقویت صنایع دستی تشکیل می‌شود. رونق بازار صنایع دستی با تکیه به بخش خصوصی
گزارش | پیام ما
سال‌هاست که در حوزهٔ صنایع‌دستی همهٔ ارگان‌ها به فکر فروش هستند؛ از دولت گرفته تا بخش خصوصی. اصل ماجرا هم همین است: رونق چرخ فروش و عرضهٔ این محصولات.
اما طی سال‌های گذشته این سؤال هم مطرح بود که چرا با همهٔ تلاش‌های صورت‌گرفته در این حوزه، بازار تجاری آن توفیق چندانی نداشته و نتوانسته وضعیت مطلوبی برای فعالانش در بخش خصوصی و سیاستگذارانش در بخش دولتی رقم بزند. سؤالی که همین چندروز پیش پاسخ آن داده شد، اینکه این حوزه با همهٔ ظرفیت‌هایش تاکنون یک تشکل یکپارچه، قوی و منسجم نداشته و هیچ اقدامی هم برای تجمیع ظرفیت‌های بخش خصوصی و سرمایه‌گذارانش صورت نگرفته است. چند روز پیش بود که خبر رسید شرکت توسعه صنایع‌دستی ایران با هدف تجمیع ظرفیت‌های بخش خصوصی تشکیل می‌شود؛ شرکتی که قرار است به صورت تعاونی و با مشارکت عام و برای فعال‌سازی و تقویت ظرفیت‌های مردمی و ذینفع شدن همه هنرمندان و مردم در این زمینه، به رغم وجود تقاضای ایجاد شرکت سهامی خاص، ایجاد شرکت به صورت سهامی عام فعالیت کند. به‌گفتهٔ «فرزاد اوجانی»، مدیرکل دفتر تجاری‌سازی و بازاریابی وزارت میراث‌فرهنگی، «شرکت توسعهٔ صنایع‌دستی» به‌زودی تشکیل می‌شود و تمامی ساختارهای تشکیل‌شده در آن منجر به ساماندهی و تقویت این حوزه خواهد بود. او در گفت‌وگو با «پیام ما» به نکات بیشتری از تشکیل این شرکت اشاره می‌کند.
*چه شد که تصمیم به تاسیس یک شرکت توسعه‌ای در حوزهٔ صنایع‌دستی گرفتید؟
در حوزهٔ صنایع‌دستی اتفاقاتی که در تمام این سال‌ها رخ داده است، موجب شده دولت، بخش خصوصی و تولیدکننده نگران فروش باشد.
این در‌حالی‌است که بخش‌های خصوصی که در حوزهٔ صنایع‌دستی فعال هستند، آنقدر بزرگ نیستند و فکرها، تحقیقات، سرمایه و … بزرگ هم ندارند. تا ۲۰ سال پیش دولت این سرمایه، فکر، صادرات، تولید و طراحی بزرگ را در اختیار داشت، اما از زمانی که در این حوزه ادغام رخ داد، ساختارهای خریدوفروش دولتی از بین رفت و بخش خصوصی هم نتوانست به میزان انتظار رشد کند. در همان سال‌های ابتدایی بخش دولتی و خصوصی هم ضعف‌های بسیار زیادی در حوزهٔ تولید، طراحی، فروش و کسب‌وکارهای این حوزه به وجود آمد. البته طی یک‌دههٔ گذشته چند بخش خصوصی در حوزهٔ صنایع‌دستی به‌وجود آمد، اما همان‌ها هم نه می‌توانند سرمایه‌گذاری بزرگ در این حوزه داشته باشند و نه وقت و علم آن را دارند که به‌تنهایی کسب‌وکارهای بین‌المللی داشته باشند.
اولویت این شرکت صادرات است؟
اگر بتوانیم در حوزهٔ صنایع‌دستی بازارهای بین‌المللی را کسب کنیم، می‌توانیم از نجات آن و همهٔ زیرمجموعه‌هایش حرف بزنیم و حتی اشتغال در این حوزه را پایدارشده بدانیم. البته یک شرط مهم در این باره وجود دارد و آن اینکه تولید براساس سفارش باشد. برنامه‌ریزی در این شرکت، سفارش‌محور شدن تولید است.
این روند تولید تاکنون سفارش‌محور نبوده است؟
خیر، در حال حاضر تولیدکننده نگاه چندانی به بازار ندارد و محصولی که خودش مدنظر دارد، تولید می‌کند. محصولات تولید می‌شوند و سپس به‌دنبال بازار می‌رویم. اما از این پس شرکت، بازاریابی و شناسایی بازارها را انجام می‌دهد، طراحی و کیفیت موردنظر مشتری در نظر گرفته می‌شود و سپس تولید صورت می‌گیرد. اینکه با توجه به سلیقهٔ مشتری با چه طرح، مادهٔ اولیه، رنگ و …‌ای چه محصولی تولید شود؛ وضعیتی که منجر به ساماندهی بازار فروش صنایع‌دستی است و این شرکت تمامی این فرآیندها را انجام می‌دهد تا رونق در حوزهٔ صنایع‌دستی را به‌وجود بیاورد. نقطهٔ مغفول صنایع‌دستی و عدم توانایی در این حوزه، عدم وجود بخش خصوصی با علم و توان بالا و همچنین سرمایه‌گذار خوب است که البته با فعال شدن این شرکت به چنین هدفی خواهیم رسید.
* در این شرکت چه میزان ظرفیتی برای پذیرش افراد در نظر گرفته شده است؟
فلسفهٔ تشکیل این شرکت، همان مثل قدیمی است که «یک دست صدا ندارد». آدم‌های متعددی در بخش صنایع‌دستی کار می‌کنند که اکنون قبول کرده‌اند به‌اصطلاح تخم‌مرغ‌هایشان را در این سبد جدید بگذارند و سرمایه‌گذاری کنند. از سوی دیگر چند شرکت فرابخشی هم اعلام آمادگی کرده‌اند که در این شرکت حضور داشته باشند. برخی فروشگاه‌داران صنایع‌دستی هم خواهان سرمایه‌گذاری در این شرکت هستند. همان‌هایی که به‌عنوان فروشنده‌های فیزیکی با قدمت فعالیت بیش از پنج دهه به تعبیری یکی از وفادارترین اقشار صنایع‌دستی هستند و حاضر به سرمایه‌گذاری‌اند. آنها به‌خوبی آگاهند که اگر متحد نشوند و یک سرمایه‌گذاری عظیم انجام ندهند و تغییرات محیطی به همین روند فعلی ادامه داشته باشد، چیزی جز نابودی مورد انتظار نیست. آنها برای ادامهٔ حیات خودشان نیازمند بازارهای بین‌المللی هستند و کشف این بازارها و دستیابی به آنها در گروی سرمایهٔ بزرگتر، تحقیق علمی، نیروهای انسانی متخصص و … عظیم و یکپارچه است.
نقش دولت در این شرکت چه خواهد بود؟
ما به‌عنوان دولت با کمک یک شرکت مشاور در حال نوشتن ساختارهای این شرکت هستیم که بهترین خروجی را داشته باشیم. این شرکت سهامی عام است و در شرکت سهامی عام هر کسی می‌تواند سهامدار باشد. سقف و کفی هم وجود دارد تا در هیئت‌مدیره به اهرم کنترل بدل شود و هرکسی با هر میزان سهام نتواند تصمیم‌گیری خاص داشته باشد. ریل‌گذاری این حوزه از سوی ما انجام می‌شود، اما درنهایت هیچ دخالتی در آن نخواهیم داشت. فقط کمک می‌کنیم که سرمایه‌گذاران بخش خصوصی کنار هم جمع شوند تا کارآمد شوند و صنایع‌دستی را نجات دهند؛ چون ارزش‌افزودهٔ بسیار بالایی دارد. تمام فعالان این حوزه به چنین ارزشی واقف هستند و اگر نبود، فعالیتشان را ادامه نمی‌دادند. از سوی دیگر یکی از اهداف مهم ما این است که هنرمندان و تولیدکنندگان صنایع‌دستی هم بتوانند با هر میزان سرمایه، سهامی از این شرکت داشته باشند و از قبال آن منتفع شوند.
آیا می‌توان به آیندهٔ این شرکت امیدوار بود یا نگرانی از متوقف شدن آن در آینده وجود دارد؟
ما هیچ اجباری برای ورود سرمایه‌گذاران به این شرکت نداشتیم. ما به‌عنوان دولت در حال انجام دو وظیفه را هستیم. اول اتصال این افراد به‌هم در تمامی حوزه‌ها از مواد اولیه و تجهیزات گرفته تا بازار و سرمایه. وظیفهٔ دیگر هم اصلاح ساختار و قوانین و مقررات است. به‌نوعی ما به‌عنوان دولت تلاش کردیم که ادبیات تولید را به ادبیات اتحادیه‌های صنفی گره بزنیم، اتفاقی که تاکنون وجود نداشته است.
*این شرکت فقط برای صنایع‌دستی با ظرفیت صادراتی خواهد بود یا همهٔ محصولات تولیدی این حوزه را پوشش می‌دهد؟
در این شرکت بازار بین‌المللی جست‌وجو می‌شود و فرآیند تولید اصلاح، و مواد اولیه و تجهیزات خوب تأمین می‌شود. بازار برای فروش هم وجود دارد و حتی تولیدکنندهٔ جزء یک حوزهٔ صنایع‌دستی هم می‌تواند با یک شرکت بزرگ وارد همکاری شود و سفارش موردنیاز او را تأمین کند. بازار که وجود داشته باشد، همهٔ فعالان سوار این قطار رونق خواهند شد. ما هم به‌عنوان بخش دولتی در کنار آنها خواهیم بود و به آنها مشاور‌ه‌های لازم را می‌دهیم.
* آیا زمان فعالیت این شرکت و تشکیل هیئت‌مدیرهٔ آن مشخص است؟‌
زمان محتمل برای ثبت رسمی این شرکت قبل از پایان سال خواهد بود و تلاش می‌کنیم که فعالیت‌ این شرکت هم از ۱۴۰۳ آغاز شود تا با کمک‌هایی که به حوزهٔ صنایع‌دستی می‌کنند، همهٔ فعالان این بخش منتفع شوند. در این باره قرار است متقاضیانی که به سرمایه‌گذاری در این شرکت تمایل دارند، حداکثر تا تاریخ ۱۷ بهمن امسال نسبت به تکمیل فرم‌ها و پیشنهاد مبلغ سرمایه‌گذاری و ارسال آن به دفتر بازاریابی و تجاری‌سازی اقدام کنند. علاقه‌مندان همچنین می‌توانند برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره ۶۱۰۶۳۴۲۶ تماس بگیرند. تأکید می‌کنم که این شرکت قرار است به‌صورت تعاونی و با مشارکت عام باشد و برای فعال‌سازی و تقویت ظرفیت‌های مردمی و ذی‌نفع شدن همهٔ هنرمندان و مردم در این زمینه، به‌رغم وجود تقاضای ایجاد شرکت سهامی خاص، ایجاد شرکت به‌صورت سهامی عام در نظر گرفته شد.