۸۵۰ میلیون تومان برای صندلی مهندسی کامپیوتر شریف

نیمه دوم مهر امسال، دانشگاه‌ها میزبان نودانشجویان خواهند شد. دانشجویانی که بر اساس رتبه‌شان این روز‌ها مشغول انتخاب رشته هستند و هر کدام هم تلاش دارند تا بتوانند بهترین انتخاب را داشته باشند. از آنجایی که فارغ‌التحصیلی از برخی دانشگاه‌های مطرح دولتی به خاطر نام‌شان برای داوطلبان از اهمیت بالایی برخوردار است، بخشی از داوطلبانی که رتبه‌شان امکان حضور در دوره‌های روزانه دانشگاه‌های دولتی را به آن‌ها نمی‌دهد، ترجیح می‌دهند تا به جای رفتن به کلاس‌های درس دیگر زیرنظام‌های آموزش عالی با وجود همه امکانات و زیرساخت‌های علمی و فناوری که در اختیار دارند، در پردیس‌های خودگردان دانشگاه‌های دولتی تحصیل کنند.
با وجود اینکه تحصیل در این پردیس‌ها هم مانند دیگر زیرنظام‌های آموزشی، اتفاق عجیبی نیست؛ اما وقتی نگاهی به رقم‌های شهریه‌های این پردیس‌ها می‌اندازیم، می‌توان نتیجه گرفت که دانشگاه‌های دولتی، عملاً نان برندشان را می‌خورند. از سوی دیگر هم برای رفتن به صندلی دانشگاه‌های بزرگ و مطرح دولتی قدرت اقتصادی خانواده‌ها کماکان حرف اول را می‌زند؛ چراکه یا باید سرمایه‌گذاری قابل توجهی در مقطع دبیرستان انجام داد و یا آمادگی پرداخت شهریه پردیس‌های خودگردان را داشت. شاهد مثال آن بررسی مرکز پژوهش‌ها از وضعیت قبولی دهک‌های مختلف در کنکور 1402 است که نشان داد 54 درصد قبولی‌های زیر رتبه 3 هزار آن سال، جزء دهک‌های 9 و 10 بوده‌اند؛ به عبارت دقیق‌تر از بین هر دو دانشجوی پذیرفته‌شده با رتبه‌ای کمتر از 3 هزار کشوری یکی از آن‌ها جزء دو دهک یاد شده، بود.
در روز‌هایی که افزایش 4 برابری شهریه پردیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به یکی از خبر‌های رسانه‌ها تبدیل شده، افزایش 30 تا 40 درصدی شهریه دیگر دانشگاه‌های دولتی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. البته به جز تفاوت در میزان افزایش، اعداد و ارقام شهریه‌های دانشگاه‌های دولتی تناسب چندانی با هم ندارند. در واقع تفاوت‌های فاحشی است که بین شهریه پردیس دانشگاه‌های مطرح کشور مانند صنعتی شریف، تهران، امیرکبیر امثال آن وجود دارد؛ چراکه هیئت امنای هر دانشگاه می‌تواند در این زمینه تصمیم‌گیری کند و به همین دلیل بعضاً تفاوت‌های معناداری بین ارقام شهریه‌ها وجود دارد.
تحصیل در پردیس‌های خودگردان 40 درصد گران شد
برخی دانشگاه‌های دولتی در کنار ارتزاق از شیر نفت، سال‌هاست دریافت شهریه‌های کلان از دانشجویان خودگردان را به عنوان مهم‌ترین سبد درآمدی خود قرار داده‌اند. شهریه‌هایی که هر ساله نیز با تصویب هیئت امنای آن‌ها افزایش پیدا می‌کند و نمی‌توان معیار مشخصی را نحوه افزایش آن‌ها پیدا کرد، اما بررسی شهریه‌های امسال در 7 دانشگاه دولتی به نسبت سال گذشته نشان‌دهنده رشد 40 درصدی این شهریه‌ها در بیشتر دانشگاه‌های دارای پردیس خودگران است. افزایشی که شامل شهریه‌های ثابت و متغییر می‌شود، به طوری که دانشجو باید در دانشگاه‌های مطرحی مانند صنعتی شریف بیش از 500 میلیون تومان را برای تحصیل در مقطع کارشناسی بپردازد با توجه به ارقام نجومی که دانشگاه‌های مطرح کشور در پذیرش دانشجو در نظر گرفته‌اند و وجود تفاوت فاحش میان ارقام دانشگاه‌ها، آنچه به ذهن متبادر می‌کند، آن است که این شهریه‌ها نمی‌تواند رقم واقعی تربیت دانشجو باشد. گویی بخشی از هزینه‌هایی که دانشگاه‌ها باید برای آموزش دانشجویان پرداخت کنند به وسیله بودجه عمومی تأمین می‌شود. نکته مهم دیگر در این میان آن است که دانشگاه‌های دولتی باید 18 درصد از بودجه‌شان را از محل درآمد‌های اختصاصی تأمین کنند که به نظر می‌رسد بار اصلی این حوزه به برعهده بخش مربوط به خدمات آموزشی گذاشته شده است.
دانشگاه تهران بیشترین دانشجوی شهریه‌پرداز را جذب می‌کند
بر اساس دفترچه انتخاب رشته امسال، در مجموع 5 گروه آزمایشی بدون در نظر گرفتن اصلاحات صورت گرفته برای رشته محل‌ها به ویژه در حوزه پزشکی و دندانپزشکی منتشر می‌شود، قرار است 5 هزار و 381 نفر در پردیس‌های خودگردان و در دوره‌های شهریه‌پرداز پذیرش شوند. از این میزان هزار و 331 ظرفیت برای پردیس‌های خودگردان در نظر گرفته شده است. جالب اینکه در این بین گروه آزمایشی علوم ریاضی نیز با 931 نفر سهم 70 درصدی در پذیرش دانشجویان خودگردان خواهد داشت. بعد از آن علوم انسانی‌ها هستند که با سهم 18 درصدی در رتبه دوم قرار گرفته‌اند و طبیعتاً علوم تجربی‌ها هم در رتبه سوم قرار دارند. با این حال این گروه بالاترین میزان پذیرش دانشجو در دوره‌های شهریه‌پرداز را به خود اختصاص داده است، به طوری که از مجموع 4 هزار و 50 نفر، 4 هزار و 25 دانشجویی که بناست در دوره‌های شهریه‌پرداز پذیرش شوند، مربوط به گروه علوم تجربی است. اگر بخواهیم نگاهی جزئی‌تر به این حوزه داشته باشیم، باید عنوان ظرفیت پذیرش دانشجو در پردیس دانشگاه شهید بهشتی برای امسال 220 دانشجو، امیرکبیر 307، صنعتی شریف 621 نفر و تهران نیز 720 دانشجو اعلام شده است. با وجود اینکه محمدحسین امید، رئیس این دانشگاه مرداد امسال از کاهش تعداد پردیس‌ها صحبت کرده بود، اما با در نظر گرفتن افزایش 120 نفری ظرفیت امسال این دانشگاه در مقایسه با سال قبل، به نظر می‌رسد علی‌رغم این وعده، اما پردیس‌های ارس و کیش دانشگاه تهران قرار است بیشتر از گذشته پای کار این دانشگاه باشند.
مدرک دانشگاه‌های دولتی چند؟
از آنجایی که پردیس دانشگاه‌های دولتی، میزبان دانشجویان در رشته‌های مختلف است، شهریه‌ها نیز بسته به رشته و مقطع تحصیلی متفاوت خواهد بود. موضوعی که باعث می‌شود تا میزان درآمد دانشگاه‌ها از دانشجویان متفاوت باشد. در ادامه شهریه پردیس‌های خودگردان در رشته‌ها و مقاطع مختلف را مورد بررسی قرار داده‌ایم.
850 میلیون تومان برای صندلی مهندسی کامپیوتر شریف
برای رسیدن به مدرک پردیس دانشگاه صنعتی شریف باید شهریه قابل توجهی هم پرداخت کرد. اگر بخواهیم هزینه تحصیل از مقطع کارشناسی را در رشته‌ای مانند مهندسی کامپیوتر حساب کنیم، به ارقام جالبی می‌رسیم. با در نظر گرفتن این مسئله که دانشجوی این رشته باید 13 واحد عملی و 126 واحد نظری را در طول دوره بگذراند، با یک حساب سرانگشتی می‌توان نتیجه گرفت که دانشجوی ورودی امسال باید 62 میلیون 480 هزار تومان برای واحدهای عملی هزینه کند، رقمی که برای واحدهای نظری به 403 میلیون تومان می‌رسد. البته اگر 384 میلیون و 538 هزار تومان شهریه ثابت برای 4 سال کارشناسی را هم حساب کنیم کل مبلغ شهریه دانشجوی این مقطع در رشته مهندسی کامپیوتر به 850 میلیون تومان خواهد رسید. نکته‌ای که نباید از قلم بیفتد، آن است که این رقم با در نظر گرفتن‌ یک میلیون و 602 هزار تومان شهریه برای واحد کارآموزی صفر واحدی است. حالا اگر فرض کنیم که دانشجو در طول یک ترم می‌تواند 12 واحد را بگذراند، فقط 39 میلیون تومان رقم شهریه دروس نظری آن می‌شود، در کنار آن با پرداخت 48 میلیون شهریه ثابت، باید در همان ابتدا 87 میلیون تومان شهریه بپردازد. زمانی که تعداد واحدها را در حداکثری‌ترین حالت، یعنی 20 واحد در نظر بگیریم، شهریه متغیر آن به 64 میلیون تومان خواهد رسید که با احتساب شهریه ثابت، کل مبلغ پرداختی دانشجو در ترم اول 112 میلیون تومان خواهد شد.
676 میلیون بده ارشد مهندسی شریف بگیر!
اگر دانشجویی بخواهد در مقطع کارشناسی ارشد در رشته کامپیوتر زیرگرایش مهندسی نرم‌افزار از پردیس دانشگاه صنعتی شریف فارغ‌التحصیل شود، با توجه به اطلاعیه خود دانشگاه تعداد واحدهای این مقطع برای دانشجویان پژوهش‌محور 29 واحد و برای آموزش‌محورها 32 واحد می‌رسد. با فرض اینکه دانشجو بخواهد از مسیر آموزش‌محور تحصیل خود را به پایان برساند، برای 26 واحد دروس زیرگرایش مهندسی نرم‌افزار که جزو دروس نظری بوده باید نزدیک به 179 میلیون تومان هزینه کند. این در حالی است که کل شهریه ثابت 2 سال تحصیل این دانشجو هم به 414 میلیون تومان خواهد رسید. همچنین هزینه شهریه برای پایان‌نامه 6 واحدی هم به 83 میلیون تومان است. یعنی در عمل یک دانشجو از زمان ورود به پردیس دانشگاه شریف تا زمان خروج، با در نظر گرفتن این مسئله که در طول 2 سال شاهد افزایش شهریه نباشیم، باید 676 میلیون تومان به حساب پردیس این دانشگاه واریز کند. البته اگر این را هم در نظر بگیریم که دانشجویی مجبور باشد 18 واحد جبرانی را بگذراند، به کل مبلغ 55 میلیون تومان هم اضافه خواهد شد؛ چراکه به ازای هر واحد باید شهریه معادل 3 میلیون تومان پرداخت کند. با این حساب دانشجو با پرداخت 738 میلیون تومان می‌تواند مدرک فارغ‌التحصیلی بگیرد.