کاهش ۶۰ درصدی کشفیات تریاک،واردات ۷۲ هزار میلیاردی تریاک به کشور

مدتی است موضوع تأمین پایدار نیاز دارویی کشور به ماده مخدر تریاک به یک چالش تبدیل شده است. آمار‌های رسمی نشان می‌دهد نیاز سالانه دارویی ایران به تریاک بین 400 تا 500 تن (در برخی اظهارات تا 1000 تن) است، نیازی که تاکنون بخش عمده آن از طریق کشفیات نیرو‌های انتظامی و امنیتی و حدود 10 درصد از آن نیز از طریق واردات تأمین می‌شده، موضوعی که با کاهش شدید کشفیات، دیگر ادامه این روند امکان‌پذیر نبوده و سیاستگذار در این شرایط مجبور است برای تأمین پایدار این نیاز دارویی کشور، تصمیم سرنوشت‌سازی بگیرد. این تصمیم بین واردات و کشت تریاک است.
به گفته کارشناسان، واردات علاوه بر هزینه‌های سنگین، با محدودیت‌های زیادی نیز در تأمین روبه‌رو است و راه به صرفه و بلندمدت و پایدار، کشت این محصول است. این موضوع موجب سوءبرداشت‌های زیادی شده است. تصور اولیه این است که ایران می‌خواهد خشخاش بکارد؛ اما به گفته مسئولان مربوطه، کشت شقایق الیفرا و شقایق ایرانی است که قابلیت استفاده در مصارف غیرصنعتی را نخواهد داشت.
براساس داده‌های مرکز آمار ایران، کشفیات انواع مواد مخدر طی سال‌های 1375 تا 1402 از حدود 192 تن در سال 1375 به بیش از 1000 تن در سال‌های 1399 و 1400 رسیده بود که این مقدار در سال‌های 1401، 1402 و 1403 به ترتیب 697 تن، 612 تن و 372 تن بوده است. گرچه هنوز مرکز آمار ایران در گزارش سالانه خود داده‌های مربوط به کشفیات مواد مخدر را ارائه نداده، اما ۱۲ خرداد ۱۴۰۴ سردار مرتضی میرزایی، معاون مبارزه با مواد مخدر ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: «طی سال 1403 با همکاری و تلاش نیرو‌های مقابله‌ای از جمله پلیس مبارزه با مواد مخدر فراجا، فرماندهی مرزبانی فراجا، واجا، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، سازمان بسیج مستضعفین، گمرک و دیگر ارگان‌های مرتبط همچون پلیس راه آهن، پلیس فرودگاه و پلیس پیشگیری بیش از ۳۷۲ تن انواع مواد مخدر و روان‌گردان در کشور کشف شد.»
به گفته وی، طی سال گذشته از کل کشفیات مواد مخدر، حدود 209 تن از آن مربوط به کشف تریاک بوده است. با لحاظ داده‌های ارائه‌شده از سوی معاون مبارزه با مواد مخدر ستاد مبارزه با مواد مخدر، کشف تریاک طی سال 1403 با کاهش قابل‌توجهی نسبت به سال‌های قبل روبه‌رو شده است؛ چراکه براساس داده‌های مرکز آمار ایران، طی سال‌های 1375 تا 1402 حجم کشفیات سالانه تریاک از 166 تن در سال 1375 به 947 تن در سال 1399 رسیده و این مقدار در سال‌های 1400، 1401 و 1402 به ترتیب 757 تن، 509 تن و 405 تن بوده است.
بررسی داده‌های دو دهه اخیر نشان می‌دهد طی این مدت میزان کشف سالانه تریاک در ایران حدود 560 تن بوده که رقم 209 تن کشفیات سال 1403 کاهش 63 درصدی نسبت به میانگین دو دهه اخیر دارد. 9 شهریور ۱۴۰۴ نیز حسین ذوالفقاری، نماینده رئیس‌جمهور و دبیرکل ستاد مبارزه با موادمخدر گفت:«در سال گذشته و امسال به‌شدت با کاهش کشفیات مواجهیم، به طوری که طی سال 1403 حدود ۲۲۰ تن مجموع کشفیات تریاک کشور بوده است و امسال بر اساس پنج ماه گذشته، میزان کشفیات کمتر نیز خواهد شد.»