کاشت بدون کارشناسی «کنوکارپوس» در جیرفت
رییس شورای شهر جیرفت میگوید: کاشت این درخت بدون نظر کارشناسی بوده و نگاه به رشد سریع آن کردند
در سالهای اخیر، مردم جیرفت در بلوارها و خیابانهای شهر، شاهد کشت درخت مهاجم «کنوکارپوس» یا «کهور امریکایی» بوده و هستند. این در حالی است که این منطقه با تاریخی هفت هزار ساله، بهترین گونههای متنوع مقاوم به اقلیم خشک را داراست. رییس سابق محیط زیست کشور، معصومه ابتکار، در زمان ورود این درخت به کشور، نسبت به کاشت آن، هشدار داده بود و این اخطار بعد از کاشت این گونه مهاجم در اهواز بود که پس از این اخطار استاندار اهواز شهرداری را موظف به قطع این درخت کرد.جالب اینجاست پس از مشکلاتی که این درخت برای مردم اهواز به وجود آورد، اکنون، در جنوب کرمان کاشته شده است. به گفته مسوولان، کاشت این نوع درخت، به دلیل جلوگیری از خسارت به سلامتی مردم و تاسیسات شهری متوقف نشده، اما محدود شده است. مهاجمی به نام «کُنوکارپوس»
در سال 1382 از خلیج فارس به ایران آمده است. از مشهورترین درختان دریایی در آمریکا، سواحل مکزیک و بخشهایی از غرب آفریقا است. میگویند بر روی شاخ و برگ این درخت، لانهی پرندهای دیده نمیشود. هیچ موجود زندهای از آن ثمری نمیبیند. ریشههای آن مانند پمپ آبی است که آبهای زیرزمینی، فاضلاب و حتی لولههای آب را میمکند و سادهتر بگوییم ریشه کنوکارپوس به ریشه بیتالمال نفوذ پیدا میکند. مانند انسان به جای اکسیژن، دی اکسید کربن تولید میکند، به همین دلیل هیچ موجودی در زیر سایهاش دوام نمیآورد. ریشه روندهاش تاسیسات شهری، آسفالت و دیوارها را به ورطه نابودی میکشاند، بهطوری که اهالی چارهای جز ریشه کن کردن آن ندارند. حال، چند صباحی است به جنوب کرمان رسیده است. شاید آمده تا خاک حاصلخیز جنوب را فقیر کند و باقی مانده آب را به تاراج ببرد. برخی از مسوولان جنوبی میگویند این درخت در اهواز کشت شده و مشکلی ایجاد نمیکند این در حالی است که دوم مهر امسال معاون خدمات شهری شهرداری اهواز با اشاره به در پیش بودن بارانهای پاییزی، از تکمیل عملیات هرس درختان کنوکارپوس تا نیمه مهرماه به منظور پیشگیری از بروز تنگی نفس در میان شهروندان خبر داد.
این روزها برخی کارشناسان و فعالان فضای مجازی نیز اقدام به انتشار عکس هایی از خسارات کنوکارپوس به سیستم فاضلاب اهواز کرده و میگویند یکی از مهمترین دلایل گرفتگی فاضلاب اهواز ریشههای این درخت است.کنوکارپوس آمریکایی حدود ۴۰ سال قبل وارد عربستان سعودی شد وآنچنان بلایی سر مردم آورد که مردم اعتراضات زیادی کردند اعتراض هم به خاطر تنگی نفس و هم به خاطرخراب کردن خانهها و لولهها تا جایی که وزیر کشاورزی عربستان سعودی مجبور شد دستور منع خرید و فروش درخت کنوکارپوس را بدهد که در تمام نهالستانهای عربستان ممنوع شده به دلیل ضرردهی صحی و مادی که این درخت باعث میشود .
حسین آخانی استاد گیاهشناسی دانشگاه تهران در گفت و گو با تسنیم میگوید: «هیچ کشوری اجازه ورود گونه خارجی گیاهی و جانوری را به سرزمینش نمیدهد، کشور امریکا سالانه120 میلیارد دلار خسارت بابت اینگونهها میپردازد؛ ورود گونههای خارجی یعنی ورود دشمن؛ مراقب باشیم با دست خودمان با تنوع زیستی کشورمان نجنگیم.»
پس از متوجه شدن از خطرات این درخت تصمیم گرفتیم نارنج و خرما بکاریم
روح الله میرکهنوج، رییس و سخنگوی سابق شورای شهر جیرفت، به «کاغذ وطن» گفت: «فضای سبز جیرفت با درختان کاکتوس بوده است که به دلیل ترد و شکننده بودن آن، تصمیم به جایگزینی با درخت نارنج شد. اما متاسفانه درختهای نارنج آفت زدند. با نظر کارشناسان، درخت کنوکارپوس کاشته شد. پس از متوجه شدن خطرات و مضرات این درخت، تصمیم بر این شد تا دوباره درختان نارنج و خرما کاشته شود.»
درخت «کنوکارپوس» هنوز در جنوب کرمان کاشته میشود
روحالله میرکهنوج، در مهرماه 1397 به «کاغذ وطن» گفته بود: «به زودی جلسهای در شورای شهر تحت عنوان کارگروه کشاورزی با حضور تعدادی از مهندسان کشاورزی تشکیل میدهیم تا از نظر علمی این درخت را مورد بحث و بررسی قرار دهیم.» حالا، وی به «کاغذ وطن» میگوید: «کاشت این درخت، برای پیشگیری از مشکلات احتمالی، متوقف شده است. تصمیم بر این شده که درخت نارنج کاشته شود. طی سال گذشته حدود 5000 اصله درخت نارنج در بلوارهای هلیل و خلیج فارس کاشته شد.» اما حسین مشایخی گفت: «فوکوس ما بر روی نارنج است ولی به جهت اینکه ما الان درگیر فضای خشک سطح شهر هستیم، نارنج نمی-تواند فضای سبز این شهر را تکمیل بکند، زیرا یک گیاه دیر رشد است. پس تصمیم بر این شد که به صورت ترکیبی کار شود، بخشی از فضای سبز را کنوکارپوسها و بخشی نارنج. کاشت درخت کنوکارپوس ادامه دارد ولی نسبت به گذشته، فوقالعاده کمتر شده است. در خیابانی مانند خیابان سعدی، سرتاسر نارنج کشت شده است. در خیابانهایی که فضای سبز ندارند، و نیاز به درختانی داریم که زود رشد کنند، قرار بر این شده که ترکیبی کاشته شوند، نارنج، کنوکارپوس، نارنج، کنوکارپوس. که نهایتاً اگر بعدا قرار بر حذف درختان کنوکارپوس شد، به فضای سبز لطمه ای وارد نشود.»
جایگزینی کنوکارپوس
وی درباره کشت درختان جایگزین گفت: «میتوان به جای آن، درختان کنار، نارنج و درختهای جم کشت شود. پیشنهاد یک تولیدکننده گیاهان استوایی، کاشت گیاهان استوایی است. اما این گیاهان گران بوده و مقرون به صرفه نیست. مگر اینکه با همکاری مردم این امر میسر شود.»
اولویت با مکانهای دارای تاسیسات شهری
روح الله میرکهنوج، درباره جایگزینی این درختان گفت: «این روند برنامهای زمانبر است. قرار بر این بوده جاهایی در اولویت باشند که برای تاسیسات شهری مشکل ایجاد می¬کند. اکنون تصمیم با همکاران شورای شهر و شهرداری است.»
نظرات دوپهلوی رییس شورای شهرجیرفت در خصوص کنوکارپوس
با اینکه کارشناسان عقیده دارند که ورود گونههای خارجی به کشور خطرناک است، اما رییس شورای شهر جیرفت، حسین مشایخی به «کاغذ وطن» گفت: «کنوکارپوس از خانواده اکالیپتوس، درخت مضری نیست. در واقع یک گیاه زهکش است که بیشتر در مناطق آبخیز و آبدار کاشته میشود و مشهور به درخت «اهوازی» است، گیاهی است که سریع رشد میکند. ریشه بسیار بسیار روندهای دارد وارد مخازن و مجاری آب میشود و آسیبهایی به آنها وارد میکند.»حسین مشایخی رییس شورای شهر جیرفت به«کاغذوطن»، گفت: «من شخصا کاشت این درخت را توصیه نمیکنم، کاشت آن بدون نظر کارشناسی بوده است و نگاه به رشد سریع آن کردند. ولی با توجه به اینکه تاج پوشش این گیاه خوب و رشد آن سریع است، میتوان به عنوان یک مسکن موقت از آن استفاده کرد، اما در این دوره شورا قرار بر این است که به حداقل برسد و این تصمیم به شهرداری نیز ابلاغ شده است.»