بحران در تامین برق
متهم مصرف برق کیست؟ مزارع بیتکوین یا مردم و صنایع؟روز گذشته روابط عمومی برقمنطقه گفت مزارع بیتکوین هم مصرف برق خود را کاهش دادهاند.
حمزه سلمانی | اغلب نقاط کشور در روزهای ابتدایی زمستان با کاهش دما روبرو شدند. امری که موجب افزایش مصرف گاز خانگی و در پی آن افت فشار گاز و در نتیجه قطع گاز در برخی نیروگاههای تولید برق شد. نیروگاهها به سراغ سوخت جایگزین – از جمله مازوت- برای تولید برق رفتند و همین موضوع نفس بسیاری از شهروندان شهرهای بزرگ را تنگ کرد.این چرخه اما همین جا به پایان نمیرسد، حلقه دیگر این زنجیره، قطع برق در برخی شهرها است. موضوعی که با اعلام افزایش چهار و نیم درصدی مصرف برق نسبت به سال گذشته، به نظر میرسد خاموشیهای امسال دامنهدارتر از گذشته، باشد.همزمان با تمام این اتفاقات، بیتکوین در هفتههای اخیر بارها رکورد قیمت ارزهای دیجیتالی را شکسته است، آمارها میگویند ارزش بیتکوین از ابتدای امسال تاکنون تقریبا سه برابر شده است. افزایش ارزش ارزهای دیجیتال به ویژه بیتکوین و در عین حال کاهش ارزش پول ملی، موجب افزایش تقاضا برای تبدیل سرمایه به داراییهای امنی مثل طلا و بیتکوین شده است. اما از طرفی مصرف بالای برق در مزرعههای استخراج این ارز دیجیتالی، این فرضیه را مطرح میکند که ریشه افزایش مصرف برق در کشور در ماینرهایی است که بیتکوین استخراج میکنند. بر اساس اعلام وزارت نیرو ۲۴ مرکز استخراج بیتکوین با ظرفیت بیش از ۳۱۰ مگاوات تاکنون مجوز فعالیت گرفتهاند و ۱۶۲۰ مرکز غیرمجاز با ظرفیت حدود ۲۵۰ مگاوات شناسایی شدهاند. به گفته مصطفی رجبیمشهدی سخنگوی صنعت برق کشور، مراکز غیر مجاز استخراج بیتکوین، سبب تخریب شبکه و مصرف بیش از اندازه برق میشوند. او در فراخوانی از مردم خواسته است تا در صورت اطلاع از مرکزی که به هر شکل و به صورت غیرمجاز اقدام به استخراج بیتکوین میکند، آنرا اطلاع داده و پاداش دریافت کنند. او میگوید تاکنون بیش از ۵۰۰ مرکز غیرمجاز به کمک گزارش عاملان شناسایی کشف شده است. رجبیمشهدی اعلام کرده است: «جمعآوری مراکز غیرمجاز استخراج رمزارز، از مهمترین محورهای تعیین شده برای کاهش مصرف برق و کمک به کاهش مصرف سوخت نیروگاههاست» این در حالی است که فعالان مجاز این حوزه رضایت چندانی از وضعیت ندارند و به اینکه به این صنعت برخلاف صنایع دیگر یارانه تعلق نمی گیرد انتقاد دارند. برای استخراج هر واحد بیتکوین در ایران ۷۲ هزار کیلووات برق (معادل مصرف ۲۴ واحد مسکونی در سال) موردنیاز است. ماینرهای استخراج بیتکوین حدود ۵۰۰ مگاوات در ساعت برق مصرف میکنند. یارانهای که برای انرژی و به ویژه برق در ایران در نظر گرفته میشود، ایران را به یکی از مراکز ارزان قیمت استخراج ارز دیجیتال در جهان تبدیل کرده است. تا جایی که در سال ۲۰۱۸ آمارهایی در خصوص بهرهبرداری چینیها از این فرصت در ایران منتشر شد. علاوه بر یارانه انرژی بسیاری از سودجویان در مراکزی که تعرفه برق رایگان دارند – مانند مساجد و مدارس- اقدام به نصب و راهاندازی ماینر میکنند. امری که باعث تحمیل فشار مضاعف به شبکه برق میشود.
فعالیت مزارع استخراج بیتکوین در ایران در حالی باری مضاعف در شبکه برق ایجاد میکنند که بسیاری از کشورها برای تامین برق موردنیاز ماینرهای این مزارع، از پنلهای خورشیدی یا ژنراتورهای مولد استفاده میکنند.
پای مزارع ماینر چینی در میان است
صرفهجویی در مصرف برق در این روزهای بیبرقی در حالی از مردم و صنایع برای درخواست میشود که مزرعه استخراج بیتکوین چینیها در رفسنجان مشغول فعالیت است.
کاهش تولید برق به دلیل کمبود سوخت نیروگاهها در روزهای اخیر خاموشیهایی را در سراسر کشور به دنبال داشته است. برخی منابع خبری میگویند یکی از کلیدهای کمبود ناگهانی گاز حتی برای تولید برق مورد نیاز افزایش ناگهانی ارزش بیت کوین است.این که این ادعا چقدر میتواند درست باشد جای بررسی دارد. اما مصرف بالای برق زراعت بیت کوین بر کسی پوشیده نیست. تولید هر بیت کوین معادل مصرف سالانه ۲۴ خانه در تهران برق مصرف می کند یا معادل مصرف برق یک خانه در تهران به مدت ۲۴ سال.همین موضوع باعث شده مزرعه بیت کوین چینی ها در رفسنجان در این روزهای کمبود شدید برق بر سر زبانها بیفتد. مرزعهای که انتقاد های زیادی نسبت به آن وجود دارد. بزرگترین فارم ماینینگ ارز دیجیتال در رفسنجان توسط گروه توسعه سرمایه گذاری ایران و چین بیش از یک سال است که در منطقه ویژه اقتصادی این شهرستان فعالیت میکند.عضو انجمن بلاک چین در اظهار نظری در این مورد گفته، در شرایطی که موانع زیادی برای فعالیت در صنعت استخراج رمزارز وجود دارد، فعالیت سرمایه گذار خارجی در این زمینه عجیب است.او در گفتگو با تجارتنیوز این پرسش را مطرح میکند که اگر سرمایهگذار خارجی میتواند در کشور حضور داشته باشد، چرا موانع مختلفی وجود دارد که مردم خودمان نتوانند وارد حوزه استخراج رمزارز شوند؟
نسیم توکل، فعال اقتصادی هم در توئیتی به مزرعه استخراج بیت کوین چینی ها در رفسنجان اشاره کرده؛ آن هم در روزهایی که مقامات دولتی به مردم توصیه می کنند برای کاهش مصرف برق در خانه لباس بیشتری بپوشند.
بیت بیتکوین چیست ؟
بیتکوین پرطرفدارترین پول دیجیتال است و استخراج (ماینینگ) آن توسط کامپیوترهای خاصی انجام میشود که مصرف برق آنها بسیار بالا است. اعضای شبکه، تراکنش بیتکوین را پردازش کرده و با حل مسائل ریاضی بیتکوینهای جدید استخراج میکنند.
در ایران نیز به دلیل قیمت پایین برق، هزینه استخراج بیت کوین کمتر از برخی کشورهای دنیاست. به همین خاطر علاقهمندان زیادی دارد.هرکیلوات برق در تابستان ۲ هزار تومان و در زمستان ۹۶۰ تومان به چینیها فروخته میشود. آمار و ارقام حاکی از آن است که قیمت استخراج هر بیتکوین در جهان ۷۰۰۰ دلار است و برای هر بیتکوین ۷۲ هزار کیلووات ساعت برق مصرف میشود که به اندازه مصرف ۲۸ مشترک است. شاید همین درآمد بالا باعث شده وزارت نیرو هوای چینیها را داشته باشد.
فشار کمبود برق روی مردم و صنایع
این در حالی است که انگار همه فشار کمبود تولید برق روی مردم است. شرکت توانیر در اطلاعیه ای از مردم خواسته با کاهش حداقل ۱ تا ۲ درجه از دمای منازل و محل کار و مدیریت مصرف گاز و برق ، امکان استمرار تأمین انرژی را برای همه هموطنان فراهم آورند. برق منطقهای کرمان هم امروز از مشترکین صنعتی خود درخواست کرد مصارف غیر ضروری خود را حذف کنند.این اطلاعیههای پشت سر هم در حالی صادر میشود که اگر قرار به صرفهجویی باشد، بهتر نیست ابتدا فشار اصلی بر روی مزارع مجاز استخراج بیتکوین باشد؟ درست است که مسئولان با این استدلال که «چینیها پول برق استخراج بیتکوین را بر اساس تعرفه برق صادراتی میپردازند» سعی دارند حساسیتها را در خصوص مزرعه یاد شده در رفسنجان کم کنند، اما سوال اینجاست که وقتی برقی وجود ندارد و شاهد خاموشیهای نسبتا گسترده در سراسر کشور هستیم، این پول به چه دردی میخورد؟ اگر نه که هم مردم و هم صنایع داخلی هم برای مصرف برق پول میپردازند اما این روزها در ساعاتی از شبانهروز از برق محروم میشوند.
البته روابط عمومی برق منطقهای کرمان میگوید اخیرا از چینیها خواسته شده تا در این زمینه همکاری لازم را داشته باشند که امیدواریم در حد حرف باقی نماند.