دیپورت محصولات کشاورزی
سموم غیرمجاز؛ مانع تازه صادرات محصولات کشاورزی
دکتر اعظمی عضو هیات رئیسه کمیسیون کشاورزی مجلس: در تمام دنیا سموم کشاورزی استفاده می‌شود
اما بر اساس روال و قوانینی که در ایران چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد
روزهای گذشته امارات هم یک محموله صادراتی محصولات کشاورزی ایران را مرجوع کرد. اتفاقی که در هفته‌های اخیر از سوی روسیه و هند هم افتاده و با واکنش‌هایی روبه‌رو بود. دیروز خبرگزاری مهر به نقل از مدیر گمرک بندر شهید باهنر بندرعباس نوشت: «یک محموله ۲۰ تنی کیوی به علت صادر نشدن گواهی قرنطینه برگشت خورد. این محصول از شهرهای شمالی کشور به مقصد امارات بارگیری شده بود» محموله‌هایی که در چند هفته اخیر مهر برگشت خورده‌اند موجب بروز نگرانی‌هایی در مورد آینده صادرات محصولات کشاورزی شده‌اند. البته شاید بتوان امیدوار بود که با به وجود آمدن این وضعیت، تجدیدنظرهای جدی در روند تولید محصولات کشاورزی صورت گیرد، موضوعی که سال‌هاست کارشناسان در مورد آن هشدار می‌دهند و نه تنها صادرات محصولات به کشورهای دیگر که سلامت محصولات موجود در بازار داخلی را هم تهدید می‌کند.
چندی پیش وزیر کشاورزی اعلام کرده بود ایران می‌تواند هاب کشاورزی منطقه شود. اظهار نظری که با واکنش‌های بسیاری روبه‌رو شد. اما در فاصله کوتاهی از این اظهار نظر، کامیون‌های حاوی محصولات صادراتی بخش کشاورزی پشت دیوار مرزها معطل ماندند چرا که مجوزهای بهداشتی لازم و گواهینامه‌های مورد نظر کشور مقصد را دریافت نکرده بودند. شاید لازم باشد پیش از پرداختن به رویای هاب منطقه شدن، به فکر تامین زیرساخت‌های لازم برای تولید محصولی سالم در بازارهای داخلی و جهانی باشیم. هر چند برخی محصولات کشاورزی ایران در بازارهای جهانی مورد توجه بسیاری از کشورهاست، اما برخی کشورها در بررسی وضعیت سلامت محصولات غذایی وارداتی، پروتکل‌ها و دستورالعمل‌های سخت‌گیرانه‌ای دارند که معمولا محصولات ایرانی از این آزمون‌ها و بررسی‌ها نمره قبولی دریافت نمی‌کنند. از سوی دیگر استفاده از سموم و کودهای شیمیایی -که در دنیا مورد تایید نیست- در بخش کشاورزی ایران، باعث تشدید این حساسیت‌ها شده است. ایران جزو کشورهایی است که هنوز از کودهای در تولید محصولات کشاورزی خود استفاده می‌کند، در حالی که بسیاری از کشورهای دنیا به سمت استفاده از کودهای ارگانیک رفته‌اند.
روسیه درباره مرجوع کردن بار فلفل دلمه‌ای ایران اعلام کرده بود این محصول گواهینامه باقیمانده سموم کشاورزی ندارد و از این رو امکان ورود آن به خاک روسیه وجود ندارد. این به معنای آن است که آزمایش‌های لازم برای تایید سلامت این محصولات در داخل کشور صورت نگرفته است. اماراتیها اعلام کردند این محموله به علت صادر نشدن گواهی قرنطینه برگشت خورده و هندی‌ها هم گفته‌اند وجود ذرات سفید روی پوست کیوی دلیل برگشت خوردن این محموله بوده است. برخی کشورها که خریداران محصولات کشاورزی ایران بوده‌اند پیش از این اتفاقات اعلام کرده بودند که ایران از سمومی در تولید محصولات خود استفاده می‌کند که مورد تایید کشورهای مقصد نیست.
ذبیح‌الله اعظمی ساردویی، عضو هیات رئیسه کمیسیون کشاورزی مجلس در گفت و گو با «پیام ما» با اشاره به تذکر روسیه به ایران در این مورد، می‌گوید: «خرداد ماه سال جاری سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان روسیه نامه‌ای برای وزارت جهاد کشاورزی ایران ارسال کرد و اعلام کردند چهار مورد از سموم مورد استفاده در ایران -که شامل دو قارچ کش، یک حشره‌کش و یک کنه کش بود- در کشور روسیه مجوز مصرف ندارند. در صورتی که این سموم در ایران برای تولید محصولات گلخانه‌ای و کشاورزی استفاده می‌شوند. زمان ارسال این نامه، همزمان با ایام انتخابات و ایجاد تغییر و تحولات در دولت بود. به همین دلیل کسی به این موضوع توجه نکرده و پاسخی داده نشد. در نهایت روسیه آذر ماه سال جاری محصولات ایران را مرجوع کردند»
عضو هیات رئیسه کمیسیون کشاورزی مجلس در مورد سیاست‌های سخت‌گیرانه روسیه می‌گوید: «این موضوع تنها مربوط به ایران نیست بلکه کشور ترکیه هم شامل این قانون می‌شود و روسیه در خصوص محصولات ترکیه هم این حساسیت‌ها را اعمال می‌کند.» به گفته اعظمی، این موضوع در دستور کار کمیسیون کشاورزی مجلس قرار گرفته و به طور اضطراری بررسی شده است. نتیجه این بررسی‌ها در نامه‌ای به روسای قوه مقننه و مجریه ارسال و پیشنهادهای کمیسیون در قالب آن ارائه شده است: «پیشنهاد کردیم برای حل مشکل یک هیئت متشکل از دو نماینده از کمیسیون کشاورزی مجلس، یک یا دو نفر از وزارت جهاد کشاورزی، اتحادیه گلخانه‌داران، سازمان غذا و دارو، اتاق بازرگانی و اتاق تعاون به روسیه رفته و موضوع را حل و فصل کنند. همزمان با پیگری‌های کمیسیون، سفیر ایران در روسیه هم با جدیت موضوع را پیگیری می‌کنند. به احتمال زیاد پایان این هفته این هیئت به روسیه سفر می‌کند تا مشکلات مربوط به محصولات صادراتی به روسیه را بررسی و مرتفع کنند»
اعظمی در خصوص محموله‌هایی که از هند و امارات مرجوع شده‌اند معتقد است: «اینها مسائلی است که مربوط به ترویج و آموزش کشاورزی و نفوذ دانش میان کشاورزان است. باید توجه داشته باشیم که در تمام دنیا سموم کشاورزی استفاده می‌شود اما بر اساس روال و قوانینی که در ایران چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد. مثلا دوره کارنس -که به دوره ماندگاری سموم گفته می‌شود. این دوره بعد از سمپاشی شروع شده و تا مدت زمان تجزیه سم ادامه دارد- حتما باید در محصولات کشاورزی طی شود. تعدادی از کشاورزان ممکن است این موضوع را رعایت نکرده باشند یا نسبت به آن آگاهی نداشته باشند»
عضو هیات رئیسه کمیسیون کشاورزی مجلس تاکید می‌کند که: «روسیه هیچ اشاره‌ای به این موضوع نکرده که باقیمانده سموم روی محصولات دیده شده، فقط اعلام کرده چون این سموم در ایران مورد استفاده است و در روسیه ممنوع اعلام شده، اجازه تایید ورود این محصول را ندارد. اما این می‌تواند یک زنگ خطر در آینده باشد. چنانچه این محصولات با دستگاه‌های پیشرفته مورد بررسی قرار گیرند و میزان باقیمانده غیرمجاز سموم در محصولات مشخص شود. نه تنها برای خارج از کشور بلکه برای بازارهای داخلی هم این موضوع قابل قبول نیست. چرا که سلامت مصرف کننده را به خطر میاندازد. این چالشی است که وزارت جهاد کشاورزی پیش رو دارد و کمیسیون کشاورزی مجلس هم با جدیت موضوع را دنبال می‌کند»
اعظمی که تحصیلات مرتبط با کشاورزی دارد و در مقطع دکتری تخصص بیماری‌شناسی گیاهی دریافت کرده است، در خصوص تبعات استفاده از این سموم می‌گوید: «باقیمانده سموم روی محصولات کشاورزی اهمیت بالایی دارد چرا که میزان کودهای مورد استفاده در تولید محصولات کشاورزی به خصوص کودهای ازته، مثل نیترات در بدن مصرف کننده تبدیل به نیتریت می‌شود و سرطان زاست، اینها مواردی است که کشاورزان ما باید رعایت کنند و در مورد این موضوع توجه داشته باشند. بی‌توجهی به این مسائل می‌تواند کشاورزی منطقه را به چالش بکشد. این موضوع هم برای مصرف کنندگان داخلی و هم صادرات به خارج از کشور حائز اهمیت است»
اعظمی در خصوص اظهارات روز یکشنبه حسین عزیزی، مدیرکل فراورده‌های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو درباره مرجوع شدن محموله‌های صادراتی از ایران که اعلام کرده بود: « همه این مسائل فعلا به جهاد کشاورزی مربوط است» گفت: «این قابل قبول نیست، وقتی سازمان غذا و دارو درباره سلامت غذا، تاریخ و سایر مسائل بهداشتی صنایع غذایی اظهار نظر می‌کند چرا در این مورد نباید اظهار نظر کند؟ اینطور نیست که این موضوع تنها مربوط به وزارت جهاد کشاورزی باشد»
به گفته اعظمی بهتر است برای جلوگیری از تکرار این اتفاقات، جهاد کشاورزی و سازمان غذا و دارو وضعیت گلخانه‌ها را بررسی کنند تا مشخص شود باقیمانده سموم روی محصولات تولیدی وجود دارد یا خیر. او درباره دلیل نبود تمایل کشاورزان به استفاده از کودها و سموم ارگانیک می‌گوید: «نمونه‌های ارگانیک تولید داخل وجود دارد و در دسترس است. اما کشاورز می‌خواهد یک بار سمپاشی کند و بلافاصله آفات در محصولاتش از بین برود. در حالی که اثرگذاری سموم ارگانیک به اندازه سموم شیمیایی نیست. از طرفی استفاده از سموم ارگانیک هزینه تمام شده محصول را بالا می‌برد و کشاورز مجبور به بالا بردن قیمت محصول می‌شود. اما در شرایط فعلی جامعه و بازار کشش این افزایش قیمت را ندارد. اما در اروپا فرهنگ استفاده از محصولات ارگانیک وجود دارد و مردم ترجیح می‌دهند محصولی را با قیمت بالاتر خرید و به میزان کمتر مصرف کنند، اما از ارگانیک بودن آن مطمئن باشند.»
اعظمی در پایان در مورد دو تعریف مجزا هم توضیحاتی کرده و گفت: «محصولات ارگانیک به محصولی گفته می‌شود که طی سه سال گذشته در مزرعه و باغی که این محصول در آن تولید شده، هیچگونه سم علف کش و کود شیمیایی استفاده نشده باشد. اما محصول سالم محصولی است که در تولید آن از سموم استفاده می‌شود اما اصول و استانداردهای مربوط به سلامت غذا -مثل طی کردن دوره کارنس- در تولید آنها رعایت می‌شود.»
استفاده از سموم کشاورزی در تمام دنیا مرسوم است. اما آنچه در ایران موجب نگرانی می‌شود، استفاده بی‌رویه از این سموم است. موضوعی که هم سلامت محصولات تولیدی را تهدید می‌کند و هم سلامت آب و خاک را. در سال‌های اخیر هشدارهای بسیاری در این خصوص داده شده اما همچنان مکانیزم روشنی در کشاورزی ایران برای حل این مسئله که تهدیدی جدی برای سلامت مصرف‌کنندگان این محصولات و محیط زیست محسوب می‌شود، تدوین نشده است.
1686 | ۰۳/۰۲/۱۱
1685 | ۰۳/۰۲/۱۰
1684 | ۰۳/۰۲/۰۹