پروانه بهره‌برداری معدن سیلیس در «کلمرز» صادر می‌شود
آب شرب کهنوج تهدید می‌شود
فرماندار کهنوج: فعالیت معدنی در این نقطه بی‌آسیب است
مدیرکل محیط زیست استان کرمان: برداشت مستمر و حفاری‌های گسترده منجر به آزاد شدن فلزات سنگین و تاثیرگذاری بر منابع آبی می‌شود
تکه به تکه رشته کوه «کلمرز» را کنده‌اند، مثل جگر زلیخا. صدای مته در صدای رودخانه «شیث» و زوزه خرس قهوه‌ای گم شده. «کلمرز» در دایره مناطق حفاظت‌شده نیست و همین امر منجر شده تا سازمان صنعت و معدن برای دادن مجوز به معدن به جز منابع طبیعی از هیچ دستگاه دیگری استعلام نگیرد. اینجا حتی صدای کشاورزان و فعالان محیط زیست معترض به معدن‌کاوی بی‌رویه شنیده نمی‌شود. تجمع روز شنبه صد نفر از کشاورزان منطقه در دل کوه «کلمرز» هم نتوانست فرماندار کهنوج را مجاب کند تا دست کم از آب منطقه‌ای استعلام بگیرند. حالا بعد از دو سال اعتراض فعالان محیط زیست و کشاورزان منطقه، معدن «سیلیس» در حال دریافت پروانه بهره‌برداری در منطقه‌ای است که از یک طرف پناهگاه امن حیات وحش است و از طرف دیگر زون آب شرب.
آخرین اعتراض شنبه ۴ دی‌ماه بود. حدود صد نفر از کشاورزان، فعالان محیط زیست و ساکنان روستاهای بخش «چاه مرید»، ابتدای جاده احداث‌شده در دل رشته‌کوه «کلمرز» بست نشستند. این اعتراض که یکی، دو ساعت ادامه یافت با حضور مدیر معدن و وعده خاتمه کار به اتمام رسید. به گفته مصطفی وطن‌خواه، از کوهنوردان و دوستداران محیط زیست منطقه، یک روز بعد از این تجمع، علیه ۵نفر شکایت شده است. او به «پیام ما» می‌گوید: «اعتراضات کاملا مسالمت‌آمیز بود. فقط حدود صد نفر از اهالی روستاها در اول جاده‌ای که معدن‌دار روبه‌روی مرکز قله شیث کشیده، ایستادند و نگرانی خود را درباره تبعات محیط زیستی این مسئله و آلوده شدن آب منطقه بیان کردند و بعد هم معدن‌دار قول داد که در این نقطه فعالیتی نداشته باشد.»
«کلمرز» با اکوسیستم جانوری و گیاهی‌اش بزرگترین پناهگاه حیات وحش منطقه است؛ مامنی در مجاور جنگل ثبت جهانی مهروئیه، که زیستگاه نزدیک به۳۰۰۰ کل و بز و همچنین پناهگاه خرس قهوه‌ای و مار شاخدار است؛ رشته کوهی بین دو شهرستان فاریاب و کهنوج با دره‌های متعدد آبی که آب شرب و کشاورزی اهالی منطقه به آن وابسته است. بخشی از کوه به‌واسطه برداشت کروم حفاری شده و بخشی دیگر برای سیلیس که جزو ارزان‌ترین ماده‌های معدنی بوده و هر تن آن ۳۰۰ تا ۴۰۰هزار تومان فروخته می‌شود. شمار مجوزهای معدنی در این رشته‌کوه از حساب سازمان صنعت، معدن و تجارت هم بیرون است. محمد مجاز، معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت جنوب استان کرمان به «پیام‌ما» می‌گوید که بیشتر معادن کروم منطقه در دل رشته‌کوه ««کلمرز»» قرار دارد. تکه به تکه کوه در بخش شهرستان فاریاب برای کروم و در قسمت کهنوج برای سیلیس حفاری شده؛ حالا برای اکتشاف بیشتر سیلیس رسیدند به بخشی که زون آب شرب منطقه است و مامن حیات وحش.
فرماندار کهنوج: به زودی پروانه صادر می‌شود
شنبه دو هفته پیش بعد از اعتراض، معدن‌دار وعده خاتمه کار در این منطقه را داد اما وحدت عیدی، فرماندار کهنوج در نقض این گفته به «پیام ما» می‌گوید: «بر اساس قانون معدنی که مجوز دارد می‌تواند فعالیت کند. برای پروانه اکتشاف از ۱۷دستگاه از جمله منابع طبیعی، آب منطقه‌ای و محیط زیست استعلام می‌‌گیرند و کارشناسان خبره در‌این‌باره نظر می‌دهند؛ حتی اگر یک دستگاه مخالفت کند منجر به صدور مجوز نمی‌شود. این سیاست دولت و نظام است و فعالیت معدنی در این نقطه آسیبی برای هیچ کجا ندارد.» به گفته عیدی این معدن در مرحله صدور پروانه بهره‌برداری است و این پروانه نیز به‌زودی اخذ می‌شود. فرماندار منطقه در حالی از دریافت مجوز از ۱۷دستگاه برای این معدن می‌گوید که در این منطقه به دلیل بیرون بودن از محدوده مناطق چهارگانه، فقط از منابع‌طبیعی استعلام شده است.
با توجه به اینکه استعلامی از آب منطقه‌ای گرفته نشده هیچ رصدی هم از این سازمان در خصوص تاثیر فعالیت معدنی در این نقطه بر آب شرب صورت نگرفته. عباس انجم‌شعاع، مدیر دفتر حفاظت و بهره‌برداری آب منطقه‌ای استان کرمان به «پیام‌ما» می‌گوید: «در این محدوده برای احداث کارخانه از ما استعلام شده اما برای معدن هیچ استعلامی از آب منطقه‌ای گرفته نشده و اطلاعی هم در باره قرارگیری این معدن روی زون آب شرب نداریم.»
بالا رفتن سختی آب به‌واسطه فعالیت معادن
اگر چه طبق قانون بعضی معادن همچون مس و فلزات و طلا مشمول ارزیابی محیط زیستی می‌شوند اما به گفته مرجان شاکری، مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان کرمان، سیلیس جزو این دسته نبوده. او به «پیام‌ما» می‌گوید: «معدن سیلیس جزو واحدهایی است که مشمول ارزیابی اثرات محیط زیستی نمی‌شود و سازمان صمت می‌تواند راسا بدون استعلام از محیط زیست مجوز را صادر کند.»
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمان می‌گوید تا زمانی که این معدن آلودگی ایجاد نکند دست محیط زیست برای هرگونه اقدام بسته است. «در واقع اگر ذخایر باارزشی در محدوده پیدا کنند نیاز به استعلام ندارند و مسلما هم برایش مجوز بهره‌برداری صادر می‌شود، ولی باید به خواست مردم احترام گذاشت.
مردم ساکن منطقه حق و حقوقی دارند. شاید اگر سازمان صمت به تفکرات مردمی احترام می‌گذاشت ما شرایط بهتری داشتیم.» از دید شاکری اقتصاد محیط زیست حلقه گم‌شده در استانی است که بالاترین ذخیره معدنی را دارد و گوشه به گوشه‌اش را به واسطه معدن حفاری کرده‌ان. «شمار معادن کرمان روز به روز در حال افزایش است. هر گوشه‌ای که دست بگذارید، زیرش یک معدن خفته است، اما باید ملاحظه را در نظر گرفت. ما نمی‌توانیم به این شیوه اشتباه مدیریت منابع آب که سالیان سال از سفره‌ها برداشت کردیم و الان داریم جوابش را پس می‌دهیم، همه استان را به معدن اختصاص دهیم. مسلما برداشت مستمر و حفاری‌های گسترده زنگ خطری برای آیندگان است و این روند منجر به آزاد شدن فلزات سنگین و تاثیرگذاری بر منابع آبی خواهد شد. ممکن است امروز این آلودگی قابل ملاحظه نباشد اما دو سال بعد تبعاتش را نشان می‌دهد؛ مثل شرایطی که در بعضی شهرستان‌ها می بینیم و درصد املاح در آب تغییر کرده و سختی آب شرب بالا رفته.»
مقدار املاح هادی موجود در آب شرب (EC) کهنوج مرز هزار و ۷۰۰ را رد کرده و منجر شده بعضی اهالی منطقه آب لوله‌کشی را پس بزنند و به جایش دبه به دست از ارتفاعات «کلمرز» آب برای شرب بیاورند. درست همین منطقه حالا محل حفاری برای معدن سیلیس شده تا این منبع آب شرب هم آلوده به مواد سنگین شود.
عادل سالاری، مدیر عامل انجمن دوستداران محیط زیست «کلمرز» در این ارتباط به «پیام‌ما» می‌گوید: «علاوه بر حیات وحش، حوزه آبخیز منطقه کهنوج آنجاست. منبع اصلی آب شرب کهنوج از ارتفاعات «کلمرز» است. با هر بارندگی تمام آبی که از اینجا سرچشمه می‌گیرد باید از معدن سیلیس بگذرد و وارد سفره‌های آب زیرزمینی شود؛ ما داریم آب شرب‌مان را از دست می‌دهیم. همین الان هم سختی آب این منطقه بالاست روی هزار ۷۰۰ تا هزار و ۸۰۰ است و «کلمرز» بیشتر از این توان فعالیت‌های معدنی را ندارد.»
مردم نگران آلودگی آب شرب و محیط زیست منطقه‌اند. سازمان‌های متولی اما صرفا به فرایند اداری و مجوزها نگاه می‌کنند. به گفته مسلم مروجی‌فرد، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت جنوب کرمان، برای معدن در مناطق خارج از محیط زیست فقط یک مجوز از منابع طبیعی گرفته می‌شود که این استعلام اخذ شده. او البته این را هم اضافه می‌کند که فرمانداری این منطقه باید به اعتراضات مردم توجه کند و از دستگاه‌های متولی استعلام بگیرد تا برای حل این مسائل راهکاری اندیشیده شود. او به «پیام‌ما» می‌گوید: «من به عنوان رئیس سازمان صمت وظیفه‌ام حمایت از اشتغال و تولید است اما نگرانی مردم برای من قابل قبول است و نمی‌گویم که حرف مردم درست نیست.
به هر حال این افراد یکسری دل نگرانی دارند که باید بررسی شود و وظیفه دستگاه‌هاست که این موضوع را بررسی کنند. محوریت آنجا با شورای تامین است و مردم آن منطقه چندین بار نسبت به این امر اعتراض کردند. شورای تامین آنجا باید اعتراضات مردمی را بگیرد و بررسی کند و از دستگاه‌های متولی بخواهد که این موضوعات را از لحاظ فنی بررسی کنند تا اگر موردی هست لحاظ شود.» با اینکه سازمان صنعت، معدن و تجارت وظیفه بررسی این موضوع را به گردن شورای تامین می‌اندازد، فرماندار این شهرستان به عنوان رییس شورای تامین حاضر به استعلام از دستگاه‌‌ها نیست. از نگاه عیدی این معدن مجوزات قانونی را دارد و باید به فعالیتش به هر نحو ادامه دهد. او سرسختانه به «پیام ما» می‌گوید: «کسی که مجوز دارد می‌تواند فعالیت کند و تمام.»
1821 | ۰۳/۰۸/۳۰
1820 | ۰۳/۰۸/۲۹
1819 | ۰۳/۰۸/۲۸