از هر ۱۰ شاغل کرمان، ۴ نفر کشاورزند؛ تولید هر مترمکعب آب در کرمان ۱۴هزار تومان

از هر ۱۰ شاغل کرمان، ۴ نفر کشاورزند؛ تولید هر مترمکعب آب در کرمان ۱۴هزار تومان

استانی که یک میلیارد متر مکعب بیلان منفی آب دارد، رکورددار اشتغال بخش کشاورزی است .بخشی که ۹۰ درصد آب استان را می‌بلعد تا اشتغال ۳۷.۹درصد از کل شاغلان استان را حفظ کند. این حجم از کشاورز  بیش از دو برابر متوسط کل کشور است که عدد۱۶.۳درصد را به خود اختصاص داده و حتی از استانی مثل سیستان و بلوچستان هم بیشتر است. کشاورزی که سهمش از تولید ناخالص داخلی کشور  فقط  ۱۱درصد است و در کرمان کمی بیشتر از این عدد . این حجم از آب مصرفی در این بخش اما  ارزش آب مصرفی استان را تا ۱۴ هزار تومان  به ازای هر متر مکعب مصرف آب پایین کشیده. 

رتبه‌ای  که مایه افتخار نیست

آخرین گزارش مرکز آمار ایران حکایت از رشد بیش از حد کشاورزی در استان دارد. کرمانی که اولین دشت‌های ممنوعه در آن بروز کرده و بالاترین میزان بیلان منفی  را داشته و یکی از چهار ضلع فرونشست کشور است، رکورددار اشتغال کشاورزی است.  طبق گزارش نرخ بیکاری و اشتغال مرکز آمار ایران که روز گذشته منتشر شده از هر ۱۰ شاغل استان کرمان حدود ۴نفر کشاورزند. در سال ۱۴۰۰سهم اشتغال بخش کشاورزی ۳۷.۹ درصد، بخش صنعت، ۲۱.۹درصد و خدمات ۴۰.۲ درصد است. براین اساس این استان با فاصله بالا صدرنشین اشتغال بخش کشاورزی است و در زمانی که متوسط سهم اشتغال بخش کشاورزی در کل کشور ۱۶درصد است کرمان ۳۷.۹درصد شاغلانش مشغول کشاورزی‌اند.

این حجم از شاغل بخش کشاورزی به عنوان شغلی که مهارت و تحصیلات کمتری نسبت الباقی دسته‌ها می‌خواهد حتی در سیستان و بلوچستان هم وجود ندارد. سهم اشتغال بخش کشاورزی در سیستان و بلوچستان نزدیک ۱۶درصد است. سایر همسایگان کرمان نیست چنین حجمی از شاغلان خود را در بخش کشاورزی متمرکز نکردند. سهم اشتغال بخش کشاورزی در فارس همانند هرمزگان  حدود ۱۹ درصد است . در خراسان جنوبی ۲۱.۶ درصد و در یزد ۷.۶ درصد. 

رونق خدمات در ۱۴۰۰

سال ۱۴۰۰ را می‌توان سال توجه دوباره به بخش خدمات دید. در این سال سهم اشتغال بخش خدمات از ۳۷.۴درصد در سال ۹۹ به ۴۰.۲ درصد رسیده. رویه‌ای که رد سایر استان‌های کشور هم تکرار شده و در نهایت سهم اشتغال متوسط کشوری این بخش را از ۴۹.۳درصد به ۴۹.۸درصد رسانده است. 

صنعتی که برای کرمان شغل نشد

مس ،‌گل گهر، سرچشمه، گهر زمین . اکثریت شرکت‌های بزرگ معدنی در کرمان‌اند اما شغلی که این بخش‌های بزرگ صنعتی و معدنی در کرمان ایجاد کرده به قدری نبوده که کرمان را از رتبه آخر اشتغال بخش صنعتی نجات دهد. 

مطابق گزارش مرکز آمار ایران سهم اشتغال بخش صنعت از ۹۹ به ۱۴۰۰کمتر هم شده است .به طوری که سهم  شاغلان صنعتی از ۲۳.۴ درصد به۲۱.۹درصد رسیده. این رویه اما در کشور معکوس است و سهم اشتغال بخش صنعت در کل کشور در این سال افزایش یافته و متوسط اشتغال بخش صنعتی کشور از ۳۳.۳ به ۳۳.۸درصد رسیده است. 

به طور کلی این گزارش گویای این امر است که سهم اشتغال بخش خدمات و صنعت در استان کرمان نسبت به متوسط کل کشور پایین تر است و استان از سایر همتایانش عقب مانده است. به عنوان مثال سهم اشتغال بخش صنعت در یزد ۴۴.۳ درصد و بخش خدمات ۴۸.۲رصد است. در فارس نیز ۲۸.۶درصد شاغلان در بخش صنعت و ۵۲.۱درصد در بخش خدمات مشغول به فعالیت هستند. خراسان جنوبی به عنوان همسایه شمالی ما هم نیروهای شاغلش را در بخش خدمات چیده است به طوری که ۳۳.۱ درصد شاغلانش در بخش صنعت و ۴۵.۷درصد در بخش خدمات مشغول به کار هستند .  در استان هرمزگان نیز ۴۷درصد شاغلان در بخش خدمات و ۳۳.۶درصد در بخش صنعت فعالیت دارند.  

کرمان یکی از ۴ ضلع فرونشست به دلیل برداشت بیش از اندازه از آب‌های زیرزمینی است. آب حالا وارد تمام معادلات اقتصادی و توسعه استان شده. طلای سفیدی که به ازای هر هزار متر مکعب مصرف آب در استان فقط ۰.۰۴۴نفر شغل ایجاد می‌کند. به عبارت دیگر برای اینکه یک نفر در بخش کشاورزی شاغل شود نیاز به مصرف ۲۲هزار و ۷۰۰متر مکعب آب است . این درحالی است که به ازای هر ۱۰۰۰متر مکعب مصرف آب در بخش صنعت نزدیک به ۳ شغل در بخش خدمات ۱.۸ شغل ایجاد می‌شود.با این حال کرمان در تمام یک دهه گذشته از بخش خدمات و صنعت غافل بوده و تمام تمرکزش را در بخش کشاورزی گذاشته که سهمش در تولید ناخالص داخلی کشور به ۱۱درصد می‌رسد و در شرایطی که حتی متوسط تولید به ازای هر مترمکعب آب در کشور ۲۷هزار تومان است ، به دلیل ازدیاد بخش کشاورزی میزان تولید ما به ازای هر متر مکعب را تا ۱۴هزار تومان پایین کشیده است.

این تمرکز بیش از حد به بخش کشاورزی در حالی است که حتی سیستان بلوچستانی که در اکثر شاخص‌ها مثل هزینه و درآمد خانوار جایگاه پایینی دارد. تمرکزش را از بخش کشاورزی برداشته است. طبق گزارش مرکز آمار ایران ۳۸.۲درصد سیستانی‌ها در بخش صنعت شاغلند و ۴۷.۲درصد نیز در بخش خدمات مشغول به فعالیت هستند.