قد صادر کنندگان خرما، کوتاه و تعهدات ارزی بر نخیل

گزارش | بازار 

در حالی به گفته فائو ایران چهارمین صادرکننده محصول خرما است که نیکفر فعال حوزه می‌گوید: صادرکننده‌های بخش با مشکل نقل و انتقال پول و رفع تعهد ارزی به شدت درگیر هستند که بر صادرات تاثیر گذاشته است.

خرما از جمله محصولاتی است که ایران نیز جزو برترین‌ها در تولید محسوب می‌شود و بر اساس داده‌های آماری فائو در سال زراعی ۲۰۲۱-۲۰۲۲ ایران با تولید بیش از یک میلیون و ۳۰۰هزار تن در جایگاه سوم تولیدکننده‌های عمده محصول خرما جای گرفته است.

با این وجود خرما از محصولاتی است که به اصطلاح سال پرمحصول و کم محصول دارد و این امر بر میزان تولید در سال‌های مختلف تاثیر می‌گذارد. بر اساس این گزارش به گفته کارشناسان امسال به اصطلاح سال پر محصول خرما بوده و نسبت به سال زراعی قبل تولید در این بخش افزایشی بوده است.

بیش از یک میلیون و ۳۵۰ هزار تن خرما در کشور تولید شده است

وحید نیکفر عضو انجمن ملی خرمای ایران و فعال حوزه با تایید این گفته می‌گوید: امسال بیش از یک میلیون و ۳۵۰هزار تن خرما در سراسر کشور تولید شده است. البته همیشه این مقدار تولید رقم نمی‌خورد و در سال‌های کم محصول میزان تولید بین ۱۰ تا ۳۰ درصد کمتر از این مقادیر است.

نیکفر افزود: با این وجود شاهد هستیم که سطح زیرکشت نیز سال به سال بیشتر می‌شود و کشت‌هایی که ۱۰سال قبل انجام شده امسال به بار نشسته و به این ترتیب تولید امسال به میزان قابل توجهی بیشتر شده است.

بر اساس این گزارش، افزایش تولید به معنای نیاز داشتن به بازارهای جدید خارجی است تا بتوان امیدوار بود کشاورزان در این بین متضرر نمی‌شوند و محصولی روی دست آنها نمی‌ماند. با این وجود به گفته نیکفر با توجه به اینکه گستره تولید بسیار بالا است لذا در مناطق مختلف شرایط بازار متفاوت است. به طوری که به عنوان مثال در منطقه بوشهر بر اساس آخرین اطلاعاتی که داریم بازار چندان جالب نیست به این معنا که تقاضا کم است.

این فعال بخش در خصوص دلایل پایین بودن تقاضا برای محصول خرما اظهار می‌دارد: روی هم رفته محصولاتی که با بازار داخلی سروکار دارند وضعیت خوبی ندارد و به دلیل تورم و گرانی ها و شرایط اقتصادی مردم به هر حال خرما جزو اولویت های خرید مردم نیست. با این وجود در مناطقی مثل بم که صادرات دارند شرایط بازار نسبتا خوب است و این افزایش نرخ دلار نیز به رونق بازار کمک کرده و صادرات خوب است.

بر اساس این گزارش بخشی از خرمای کشور در قالب خشکبار به بازارهای جهانی صادر می‌شود با این وجود به دلیل بحث رفع تعهد ارزی و مشکلاتی که برای صادر کننده‌های این بخش ایجاد شده، صادرات این بخش از خرما نیز با چالش مواجه شده است. با این وجود بخشی دیگر از خرما که به تنهایی و نه همراه با دیگر محصولات خشکباری صادر می‌شود شرایط چندان بدی ندارد. اگرچه صادرکننده‌های این بخش نیز با مشکل رفع تعهد ارزی سروکار دارند و مشکلاتی برای آنها ایجاد می‌شود.

نیکفر در این خصوص نیز اظهار می‌دارد: مساله رفع تعهدات ارزی یک واقعیت است که تازگی هم ندارد و سال‌ها است درگیر این موضوع هستیم. با این وجود ما مشکل نقل و انتقال پول را همراه داریم به طوری که گاهی مواقع محصول خرما به صورت تهاتر راهی دیگر کشورها می‌شود.

او ادامه می‌دهد: به عنوان مثال ما الان با هند خوب کار می‌کنیم که غالبا خرمای بم به این کشور صادر می‌شود. با این وجود نحوه کار با هند به این روش است که واریزی‌ها را در امارات انجام می‌دهند؛ یعنی شرکتهای واسطه در آنجا دلار را می‌گیرند و در اینجا از طریق صرافی‌ها ریال تحویل می‌دهند.

نیکفر افزود: همه این موارد نامبرده کارمزد دارد و به این ترتیب هزینه‌های تمام شده را بالا می‌برد و قدرت و توان رقابت ما را در کشورهای هدف کم می‌کند.

مصر، عربستان و ایران؛ ۳ تولیدکننده برتر خرما در سال زراعی ۲۰۲۱-۲۰۲۲

گفتنی است بر اساس این گزارش، صادرکننده‌های خرمای کشور در حالی با مشکلاتی مانند نقل و انتقال پول و رفع تعهدات ارزی مواجه‌اند که بر اساس جدیدترین داده‌های آماری سازمان فائو در سال زراعی ۲۰۲۱-۲۰۲۲ ایران بعد از کشورهای مصر و عربستان در جایگاه سوم تولید قرار دارد. به عبارت دیگر در مدت نامبرده مصر تولیدی بالغ بر یک میلیون و ۷۴۷هزار تن رقم زده است و در جایگاه نخست قرار دارد. بعد از آن نیز عربستان با تولید بیش از یک میلیون و ۶۵۶هزار تن در رتبه دوم قرار دارد و ایران نیز با تولید بیش از یک میلیون و ۳۰۰هزار تن سومین تولید کننده خرما محسوب می‌شود.

داده‌های آماری فائو همچنین حاکی از این است که بعد از ایران نیز کشورهای «الجزایر با یک میلیون و ۱۰۰هزار تن، عراق با ۷۵۰هزار تن و پاکستان با ۵۳۰هزار تن» در جایگاه چهارم تا ششم دنیا قرار دارند. همچنین کشورهای سودان، عمان، امارات، تونس، لیبی، چین و مراکش در رتبه های بعدی قرار دارند.

در این گزارش فائو همچنین آمده است در حوزه صادرات نیز ایران در رتبه چهارم دنیا قرار دارد. به این معنا که در سال ۲۰۲۱-۲۰۲۲ عربستان با ارسال بیش از ۳۱۸هزارتن خرما به بازارهای جهانی در جایگاه نخست قرار دارد و بعد از آن نیز عراق با رقم زدن صادراتی به میزان ۳۱۶هزار تن دومین صادر کننده و امارات نیز با بیش از ۲۶۰هزار تن در رتبه سوم صادرات قرار دارد.

داده های فائو همچنین حاکی از این است که در مدت نامبرده ایران نیز حدود ۲۴۶هزار تن خرما راهی بازارهای جهانی کرده است و در جایگاه چهارم صادرات قرار گرفته است. این در حالی است که در مدت نامبرده کشورهایی همچون «پاکستان، تونس، الجزایر، مراکش، مصر، ایالات متحده، ترکیه و عمان» نیز در رتبه های بعدی صادرات محصول خرما قرار گرفته‌اند. 

صادرکننده‌های خرمای کشور در حالی با مشکلاتی مانند نقل و انتقال پول و رفع تعهدات ارزی مواجه‌اند که بر اساس جدیدترین داده‌های آماری سازمان فائو در سال زراعی ۲۰۲۱-۲۰۲۲ ایران بعد از کشورهای مصر و عربستان در جایگاه سوم تولید قرار دارد.