آفت سرخرطومی که تهدید بزرگی برای محصول خرما است، حالا با غفلت درباغ‌های شهر بم جولان می‌دهند. نخلستان در محاصره سرخرطومی حنایی
گزارش سُها خدیش | کاغذوطن
مدیر جهاد کشاورزی بم: اولین مورد سوسک سرخرطومی حنایی، آفت بسیار خطرناک و ویرانگر نخل‌‌ها در مرکز شهرستان بم مشاهده شد.
سوسک سرخرطومی حنایی خرما مهم‌ترین و خطرناک‌ترین آفت نخیلات محسوب می‌شود که از تیرماه سال ۱۴۰۰ در باغ‌های نَرماشیر در مجاورت شهرستان بم دیده و مبارزه با آن آغاز شد.
براساس گزارش‌ها، آفت سوسک سرخرطومی حنایی خرما نخستین‌بار در سراوان استان سیستان و بلوچستان دیده شد که با قرنطینه ۳۰ سال در همان منطقه، باقی ماند؛ اما سال ۱۴۰۰ در شهرستان نرماشیر نیز مشاهده شد و امروز این آلودگی خود را به نخیلات شهر بم نیز رسانده است.
مناطق شرقی استان کرمان شامل شهرستان‌های بم، نَرماشیر، فَهرج و ریگان از نواحی اصلی و مهم تولید خرما در کشور به شمار می‌رود که محصولات این بخش به دلیل کیفیت و مرغوبیت، مشتریان داخلی و خارجی بسیاری دارد و به کشورهای مختلف دنیا صادر می‌شود.
اقتصاد مردم شرق استان کرمان وابسته به خرماست و باغ‌شهر جهانی بم، بدون شک مهم‌ترین قطب تولیدکننده خرمای مضافتی و مرغوب در کشور به شمار می‌رود که بخش قابل‌توجهی از این محصول راهی کشورهای دیگر می‌شود و سهم قابل‌توجهی از بازار جهانی را نیز به خود اختصاص داده است.
۱۰ هزار و ۵۰۰ هکتار از مساحت بم را نخلستان‌های این منطقه تشکیل می‌دهند که بیش از ۹۰ درصد آن رقم مضافتی است و میزبانی این آفت بیشتر روی این رقم است.
جدا از بحث اشتغال‌زایی که معیشت ۸۰ درصد مردم شهرستان بم به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم با خرما گره‌خورده، خرما به‌عنوان تک‌محصول شهرستان‌های شرقی استان کرمان به شمار می‌رود و سالانه ۸۰ هزار تُن خرما فقط از نخلستان‌های شهرستان بم برداشت می‌شود که طبق آمار گمرک، سال گذشته یک‌صد هزار تُن خرما از بم به بیش از ۵۰ کشور صادر شده که رکورد خوبی بوده است.
لزوم رصد آفت سوسک سرخرطومی در نخلستان‌های بم
مدیر جهاد کشاورزی بم با اشاره به شیوع گسترده آفت سوسک سرخرطومی حنایی در باغ‌های این شهرستان اظهار داشت: باوجود توصیه‌ها و پیگیری کلاس‌های ترویج کشاورزی، تیرماه ۱۴۰۰ که در نخلستان‌های نرماشیر این آفت‌دیده شده بود اقدام به آموزش و برگزاری کلاس‌های ترویجی برای کشاورزان و در راستای مبارزه با این آفت شد.
محمدعلی معقول ادامه داد: متأسفانه در مرداد ۱۴۰۲ وجود اولین مورد سوسک سرخرطومی حنایی به‌عنوان آفت بسیار خطرناک و ویرانگر نخیلات در قلب شهرستان بم نیز تایید که با همکاری سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان اقدام به تیمار درختان شد.
صدور هشدار قرمز توسط جهاد کشاورزی بم
او تصریح کرد: از کشاورزان درخواست می‌شود موضوع ورود آفت سوسک سرخرطومی حنایی را به نخیلات بم جدی بگیرند؛ زیرا هشدار سطح قرمز نیز صادر شده و بدون همکاری باغداران امکان مبارزه با این آفت وجود ندارد.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان بم بیان کرد: منطقه شهری بم به‌گونه‌ای است که باغ‌ها درب ورودی دارند و باید با هماهنگی آبیار و مالک باغ پایش صورت گیرد که این موضوع سرعت پایش را کُند می‌کند.
او ادامه داد: باغداران باید نسبت به این موضوع حساس باشند، باغ‌ها را ردیابی کنند و به‌محض مشاهده اولین علائم مشکوک، موارد را به کارشناسان جهاد کشاورزی اطلاع دهند.
او با اشاره به اینکه زمان در مبارزه با این آفت بسیار اهمیت دارد خاطرنشان کرد: اگر در اولین مراحل پیشرفت کار، آفت سوسک سرخرطومی حنایی را رصد کنیم، می‌توانیم مبارزه و تیمار بهتری داشته باشیم تا درخت آسیب کمتری ببیند، اما اگر آفت پیشرفت کند ضمن ازدست‌دادن درخت، کانون آلودگی نیز ایجاد می‌شود.
معقول ادامه داد: این موضوع یک مسئله ملی و جدی و مربوط به اداره خاص نیست، بلکه مربوط به معیشت مردم است و باید دلسوزانه پیگیری شود.
او گفت: از علائم اولیه این آفت که کشاورزان می‌توانند آن را پایش کنند وجود حفره‌ها و سوراخ‌هایی در تنه درخت است که در این صورت خاک‌اره از درخت ریزش می‌کند.
او تأکیدکرد: همچنین وجود شیرابه قهوه‌ای‌رنگ و بدبویی که از تنه درخت خارج می‌شود از دیگر علائم وجود سوسک سرخرطومی حنایی در بدنه درخت است.
مدیر جهاد کشاورزی بم تصریح کرد: کشاورزان نسبت به آبیاری درختان دقت کنند، زیرا این آفت رطوبت‌پسند است؛ لذا در باغ‌هایی که به‌صورت غرقابی آبیاری می‌شود احتمال حضور آفت بیشتر است و درختان جوان نیز در خطر بیشتری قرار دارند.
او افزود: پایش روزانه آفت توسط کشاورز باید انجام شود؛ زیرا کارشناس جهاد کشاورزی نمی‌تواند هر روز تمام درخت‌ها را پایش کند و اولویت کاری جهاد مبارزه با آفت سوسک سرخرطومی حنایی است.
باغداران به آفت سوسک سرخرطومی حساس باشند
کارشناس حفظ نباتات جهاد کشاورزی بم نیز گفت: بعد گذشت ۲۴ ساعت از شناسایی باغ آلوده باید منشأ آلودگی مشخص شده باشد.
محمدحسین فرخی افزود: در حال پایش کل منطقه هستیم؛ زیرا این آفت تنها از ۲ طریق قابل‌انتقال است، یکی پاجوش آلوده و دیگری پرواز و جابه‌جایی سوسک سرخرطومی حنایی که احتمالاً این آفت از طریق پاجوش آلوده وارد منطقه بم شده است.
او ادامه داد: اولویت کاری جهاد کشاورزی بم مبارزه با این آفت است و برای ردیابی و کنترل سوسک سرخرطومی حنایی بسیج شده‌ایم؛ اما تا باغدار به کمک ما نیاید، موفق نمی‌شویم.
او اظهار داشت: باتوجه‌به قدرت بالای این سوسک در پرواز و تعداد زیاد تخم‌ریزی در هر مرحله بیش از ۲ نسل در سال تولید می‌کند و یک جفت سوسک سرخرطومی حنایی طی یک سال توانایی تولید هزار آفت دیگر را دارد.
این کارشناس جهاد کشاورزی گفت: باغداران باید حساس باشند و با کوچک‌ترین علامتی که روی درخت مشاهده می‌شود حتماً به کارشناسان جهاد کشاورزی اطلاع دهند.
او تأکید کرد: باغداران از آبیاری بیش از حد درختان اجتناب کنند و همان مدت هفت تا ۱۰ روز آبیاری درخت را انجام دهند؛ زمانی که با آفت روبه‌رو شویم و آلودگی درخت نیز محرز شود اقدام به تیمارکردن درخت می‌شود.
فرخی ادامه داد: ابتدا کانال‌های ورود آفت را پیدا می‌کنیم و کانال‌هایی که مملو از شیرابه همراه با خرده چوب است را خالی و پاک‌سازی می‌کنیم، سپس از قرص گازی برای کنترل آفت در محل ورود هر کانال استفاده می‌کنیم و دورتادور درخت را با پلاستیک می‌پوشانیم به‌نحوی‌که گاز حاصل از قرص بیرون نرود و وارد کانال‌های درخت شود تا آفت را از بین ببرد.
او افزود: یکی دیگر از راه‌های کنترل آفت استفاده از تله است که برای ردیابی آفت از یک نمونه تله فرمونی نیز استفاده می‌کنیم که داخل سطل‌ها آب قرار می‌گیرد و در سطح باغ تله‌ها کار گذاشته می‌شود.
شهر بم ۷۵۰ نخلستان دارد که باتوجه‌به باغ شهر بودن و ثبت جهانی آن، باغ‌ها و نخلستان‌های این شهر نیز ثبت جهانی شده است؛ اما اکنون این میراث ثبت شده درگیر آفت سوسک سرخرطومی حنایی شده و می‌طلبد مسئولان کشوری و استانی برای جلوگیری از شیوع و انتشار این آفت تدابیر لازم را بیندیشد.
1830 | ۰۳/۰۹/۱۲
1829 | ۰۳/۰۹/۱۱
1828 | ۰۳/۰۹/۱۰