سبقت بیابان‌زایی از بیابان‌زدایی. مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری شمال استان کرمان: گسترش بیابان‌زایی در سیرجان و رفسنجان سرعت گرفته است

سبقت بیابان‌زایی از بیابان‌زدایی. مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری شمال استان کرمان: گسترش بیابان‌زایی در سیرجان و رفسنجان سرعت گرفته است
ایسنا
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان با اشاره به اینکه امسال بیش از ۸۰۰ هکتار از اراضی شهرستان راور بذر کاری شده، گفت: اداره کل منابع طبیعی و بیابان استان کرمان پیشانی بیابان‌زدایی کشور است.
علیرضا ابوالحسنی اظهار کرد: ۱۴.۴ میلیون هکتار مساحت شمال استان کرمان است که ۱۳.۳ میلیون هکتار آن اراضی ملی است و از این میزان ۶.۶ میلیون هکتار، اراضی بیابانی هستند.
او با بیان این مطلب که ۲۰ درصد بیابان‌های کشور در شمال استان کرمان واقع شده‌اند، افزود: حدود سه میلیون هکتار از اراضی شمال استان کرمان اراضی شن‌زاری فعال و نیمه فعال و اراضی فاقد پوشش گیاهی هستند.
« از ۱۷ شهرستان در شمال کرمان، ۱۴ شهرستان آن تحت کانون‌های فرسایش قرار دارند که پنج شهرستان شرقی مخصوصا ریگان و فهرج دارای فرسایش بیشتری هستند و ۲۸ کانون فرسایش بادی بیشتر با مساحتی بالغ بر ۱.۲ میلیون هکتار در این ۱۴ شهرستان وجود دارد.» این مطلب بخشی از سخنان مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری شمال استان کرمان بود.
وی بیان کرد: رفسنجان، سیرجان و اخیرا برخی نقاط شهرستان بافت تحت تاثیر بیابانی شدن قرار گرفته‌اند و دلیل آن کم بارشی و خشکسالی است. البته رفسنجان و سیرجان در گذشته عرصه‌های بیابانی داشته‌اند اما اکنون به دلیل خشکسالی و تخریب پوشش گیاهی، بیابانی شدن در آنها سرعت گرفته است.
*مراتع مورد حمله چرای بی‌رویه قرار گرفته‌اند
ابوالحسنی با انتقاد شدید از چرای بی‌رویه در مراتع، افزود: افزایش دام و چرای بی‌رویه باعث فقیر شدن پوشش گیاهی شده و طبق آخرین بررسی، مراتع استان به سمت بیابانی شدن می‌روند.
وی خشکسالی، معدن‌کاوی و بهره‌برداری از معادن، افزایش سطح زیرکشت غیراصولی، اراضی کشاورزی رها شده به دلیل کم آبی، برداشت بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی و … را در بیابانی شدن موثر دانست.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری شمال استان کرمان با اشاره به اجرای پروژه‌های مدیریت رواناب در شرق استان، اظهار کرد: مدیریت رواناب می‌تواند به افزایش سطح پوشش گیاهی و تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی کمک کند.
به گفته وی، نهال کاری از سال ۱۳۴۵ در استان کرمان آغاز شده و بزرگترین جنگل دست‌کاشت(درخت تاغ) به وسعت بیش از ۳۵ هزار هکتار در اطراف شهر کرمان است و شهر را از طوفان شن محافظت کرده است.
*آفت به جان تاغ‌زارها افتاده است
«متاسفانه به دلیل خشکسالی، جنگل‌های دست‌کاشت دستخوش آفت‌های گیاهی هم شده‌اند و در کرمان با آفت سوسک چوبخوار تاغ روبه‌رو هستیم که هرس و جوان‌سازی تاغ‌زاها راهکار مقابله با آن است و تاغ‌زار زرند هر ساله مبتلا به آفت ملخ کوهان دار تاغ است که با سمپاشی سعی در حفظ جنگل تاغ داریم.» این مطلب بخش دیگری از گفت و گوی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری شمال استان کرمان با خبرنگار ایسنا بود.
وی افزود: در برخی از مناطق که میزان بارندگی آن مطلوب است، به سمت بذرکاری و بذرپاشی رفته‌ایم و به طور مثال امسال بیش از ۸۰۰ هکتار از اراضی شهرستان راور بذرکاری شده است.
ابوالحسنی، کرمان را مبدع تله رسوب‌گیر اعلام کرد و افزود: اداره کل منابع طبیعی و بیابان استان کرمان پیشانی بیابان‌زدایی کشور است.
طبق گفته این مسئول، بادشکن زنده و غیرزنده، قرق مناطق بیابانی، اجرای طرح‌های مشارکتی با صنایع استان از جمله اقدامات بیابان‌زدایی اداره کل منابع طبیعی استان کرمان است.
به اعتقاد ابوالحسنی، مالچ‌پاشی یک مُسکن در بحث بیابان‌زدایی است و طی سه سال گذشته حدود ۳۳۰۰ هکتار از اراضی بیابانی استان مالچ‌پاشی شده‌اند. بعدا روی عرصه‌هایی که مالچ پاشی شده درختکاری می‌شود.
وی حفظ سلامت مردم ساکن مناطق بیابانی را اولویت اقدامات بیابان‌زدایی دانست و بیان کرد: با توجه به اقدامات بیابان‌زدایی، اکنون شاهد مهاجرت معکوس به روستاهایی هستیم که به دلیل بیابان شدن در حال خالی از سکنه شده بودند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری شمال استان کرمان با تشریح اقدامات بیابان‌زدایی در مناطق مختلف استان و تاثیر آن بر زندگی مردم و حفظ زیرساخت‌ها تصریح کرد: با همکاری اداره کل راه آهن، برای حفظ خطوط راه آهن کرمان – زاهدان از هجوم شن‌ها در منطقه شورگز اقدامات بیابان‌زدایی انجام خواهد شد.
به گفته وی، میانگین بارندگی استان کرمان حدود ۱۴۰ میلیمتر است، در حالی که میزان تبخیر و تعرق ۱۵۰۰ تا ۴۵۰۰ میلیمتر است بنابراین باید با مدیریت عرصه‌ها پوشش گیاهی را افزایش داد و با مشارکت مردم مخصوصا دامداران می‌توان در این ماموریت موفق شد.
*سرعت بیابان‌زایی کرمان بیشتر از بیایان‌زدایی
به اعتقاد این مقام مسئول، اگر طی چند سال آینده پوشش گیاهی موجود را حفظ و سپس تقویت کنیم، از مرحله سخت بیابانی شدن، رد خواهیم شد. مسیر کنونی نگران‌کننده است.
طبق اعلام وی، میزان فرسایش خاکی شمال استان کرمان حدود ۳۰ تا ۳۵ تن در سال و این درحالی است که میانگین کشوری حدود ۱۶ تن در سال است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری شمال استان کرمان بیان کرد: در سه سال گذشته در حوزه مالچ‌پاشی حدود ۵۰۰ میلیارد تومان و تقریبا ۱۳۴.۵ میلیارد تومان در سایر حوزه‌های بیابان‌زدایی هزینه شده است.
به اعتقاد وی، سرعت بیابان‌زایی استان کرمان بیشتر از بیابان‌زدایی است زیرا اکوسیستم خشک و شکننده‌ای داریم و با اعتبارات دولتی نمی‌توان بر این مهم غلبه کرد و فقط با مشارکت مردم می‌توان سرعت بیابانی شدن را کاهش داد.
ابوالحسنی افزود: در سال‌های اخیر شاید روستایی به دلیل خشک شدن منابع آبی، خالی از سکنه شده باشد، اما هیچ روستایی به واسطه بیابانی شدن خالی از سکنه نشده است.
با توجه به اینکه ایران در کمربند خشک و نیمه‌خشک قرار دارد و به دلیل تغییرات اقلیمی و افزایش دما، هرساله میانگین دمای زمین، افزایش و میزان بارندگی‌ها نیز کاهش می‌یابد، بنابراین در این شرایط پوشش گیاهی مناطق مختلف از بین می‌روند و موجب افزایش بیابان‌ها می‌شوند. برداشت بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی، آلودگی آب‌های زیرزمینی از طریق پساب‌های صنعتی شهری و کشاورزی و دخالت‌های انسانی ازعوامل اصلی بیابان‌زایی هستند.