سهم زنان کرمانی از اشتغال صنعتی زیر ۲۰ درصد. با مرگ قالیبافی فاتحه زنان صنعتگر کرمانی خوانده شد
گزارش| مرضیه قاضیزاده
صنعت فقط ماشینآلات عظیم و تولید خودرو نیست. قالیبافی، سوزندوزی، صنایع بستهبندی و غذایی همه صنعتاند. جای کرمان همواره در بازار کار خالی بوده. از یک دهه قبل این به چشم میآمد. درحالیکه زنان در تصاحب صندلیهای دانشگاهها سهم عمده دارند؛ اما بر پایه گزارش مرکز آمار ایران نرخ بیکاری زنان جوان شهری در کرمان ۷۴ درصد اعلام شد و کرمان در بین ۱۴ استان با بالاترین نرخ بیکاری زنان، سوم شد. بهمرور همان زنانی هم که پای دار قالی مینشستند با متلاشیشدن این کسبوکار و صادرات قالی به آمریکا و سایر کشورها رفتند و اکنون آن طور که گزارش مرکز آمار از بهار ۱۴۰۳ نشان میدهد، کمتر از ۲۰ درصد از اشتغال صنعت در تابستان بر عهده زنان است.
طبق گزارش مرکز آمار، در بهار امسال سهم زنان از اشتغال بخش صنعت در کل کشور به طور میانگین ۲۵.۵ درصد بود. بهعبارتدیگر، از هر ۱۰۰ زن شاغل، ۲۵ زن در بخش صنعت مشغول به کار بودند. دادههای مرکز آمار نشان میدهد که در بهار امسال، زنان در استان سیستان و بلوچستان بیشتر از نصف اشتغال بخش صنعت را به خود اختصاص دادهاند. در مقابل، در ۱۳ استان کشور سهم زنان از اشتغال بخش صنعت کمتر از ۲۰ درصد است. سه استان لرستان، ایلام و کهگیلویه و بویراحمد هم سهم زنان از اشتغال بخش صنعت در آنها کمتر از ۱۰ درصد است.
بررسیها نشان میدهد شاغلان بخش صنعت در صورت عدم مهاجرت، جذب بخش خدمات شدهاند. کار تولیدی بهویژه طی سالهای اخیر با ریسکهای متعددی در ایران روبهرو بوده است، از همین رو شاغلان این بخش به دلایل مختلف از جمله ریسک کمتر و درآمد بیشتر به بخش خدمات کوچ کردهاند. بخش خدمات همچنین، بیشترین نرخ ثبات اشتغال نیروی کار را در بین بخشها (خدمات، صنعت و کشاورزی) داشته است. بررسیهای مرکز آمار نشان میدهد، بسیاری از فعالان بازار کار، تمایل بیشتری به بخش خدمات در مقایسه با دو بخش کشاورزی و صنعت داشتهاند.
نتایج یک پژوهش مستقل که با شبیهسازی مبتنی بر شبکههای عصبی میزان مشارکت نیروی کار زنان، مردان و کل جمعیت در یک بازه ۱۰ساله را بررسی کرده، پیشبینی کرده که مشارکت نیروی کار جمعیت ایران تا سال ۱۴۰۷ روند نزولی داشته باشد.
این پژوهش در دوفصلنامه جامعهشناسی اقتصادی و توسعه توسط حسین محمودیان و نصیبه اسماعیلی دو تن از اعضای هیئتعلمی دانشکده جامعهشناسی دانشگاه تهران منتشر شده و پژوهشگران نتایج آن را «زنگ هشداری برای برنامهریزان و سیاستگذاران در سطح کلان» عنوان کردهاند.