نبود اعتبار برای لوت؛ کاری‌تر از زخم آفرود

نبود اعتبار برای لوت؛ کاری‌تر از زخم آفرود
گزارش | ایرنا
در پی نگرانی از تخریب کویر لوت بوسیله آفرود‌سواران معاون میراث فرهنگی اعلام کرد: آفرود بیشتر برای کویر نفع دارد تا ضرر، نبود اعتبار به کویر لطمه می‌زند.
نگرانی از تخریب‌های آفرود یا همان بیراهه و بیابان‌نوردی که تن کویر جهانی لوت را زخمی می‌کند در حالی طی هفته‌های اخیر در سطح ملی خبرساز بوده که کویر دوستان و مدیران میراث مرتبط با این اثر ثبت جهانی معتقدند کمبود اعتبار و بی‌پولی در این عرصه، مخرب‌تر است.
بیابان جهانی لوت به‌عنوان الماس بیابان‌های جهان از شگفت‌انگیزترین و بکرترین مناطق دنیا به شمار می‌رود؛ اما آن‌طور که بیان می‌شود کم‌توجهی در اختصاص اعتبار و امکانات برای حفظ، نگهداری و ساماندهی این گوهر طبیعی ارزشمند در سطح دنیا، خطری جدی‌تر پیشروی آینده آن است.
کمتر رهگذر، بازدیدکننده و گردشگری از بیابان لوت گذشته که شیفته زیبایی طبیعت اسرارآمیز و پر از شگفتی این اثر جهانی نشده باشد و خاطرات ماندگاری از جاذبه‌های پرشمار و اعجاب‌انگیز این منطقه به‌ویژه شب‌های پرستاره آن با خود به یادگار نیاورده باشد.
سابقه تاریخی کهن و جاذبه‌های طبیعی کویر لوت برای عموم علاقه‌مندان ناشناخته نبود؛ اما ثبت بیابان لوت در ۲۷ تیرماه سال ۹۵ در فهرست کمیته میراث جهانی به‌عنوان نخستین اثر ثبت طبیعی کشور و بیست و یکمین اثر ثبت جهانی ایران، به این منطقه اهمیت و ارزش دو چندانی داد و آوازه آن را جهانی کرد.
*منافع یا مخاطرات آفرود
اما یکی از جاذبه‌ها و فعالیت‌های متداول در گردشگری مناطق سخت‌گذر مانند بیابان لوت آفرود سواری است که زیرشاخه گردشگری ماجراجویانه شناخته و با خودروهای ویژه انجام می‌شود که به لحاظ جذابیت و هیجان در سال‌های اخیر به‌شدت مورد اقبال افراد و گردشگران قرار گرفته است.
در هفته‌های گذشته اخباری مبنی بر تردد آفرود سواران در مناطق کویری و مخاطرات این فعالیت گردشگری منتشر شد که نگرانی کارشناسان و علاقه‌مندان به این طبیعت بی‌نظیر به‌ویژه در کویرجهانی لوت را بیشتر از گذشته به همراه داشت.
*منافع آفرود در کویر بیشتر از مضرات آن است
معاون گردشگری اداره کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان کرمان، با اشاره به نگرانی فعالان میراث جهانی بیابان لوت از آسیب‌های آفرود در این منطقه تصریح کرد: بیابان لوت بزرگ‌ترین محوطه میراث جهانی با مساحت ۴۰ هزار کیلومتر در کشور است که بین استان‌های کرمان، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان قرار دارد.
معین افضلی بیان داشت: ۸۰ درصد بیابان لوت در استان کرمان قرار دارد و بیشترین ورود آفرودسواران به کویر لوت از این استان انجام می‌شود که منافع و مضرات آفرود در کرمان بیشتر از مناطق دیگر است. منافع آفرود در کویر بیشتر از مضرات آن است.
*ضرورت توجه عینی به بیابان لوت
مدیر پیشین پایگاه میراث جهانی بیابان لوت شهداد با بیان اینکه به لحاظ استاندارد گردشگری باید مسیرهای گردشگری مشخصی در بیابان لوت به تصویب برسد خاطرنشان کرد: دستورالعمل گردشگری برای بیابان لوت چند سال قبل تهیه و باید در اجرا بیشتر به آن توجه شود.
*کمپ کویری شهداد
افضلی با اشاره به اینکه برای گردشگری در لوت نیازمند مسیر مصوب و ابلاغی از طریق وزارت میراث‌فرهنگی هستیم افزود: لوت اینک نیازمند حمایت اعتباری در ردیف‌های ملی و نیز استانی است؛ همه مدیران در سطوح مختلف به‌ویژه نمایندگان مجلس نیز باید در این زمینه حمایت لازم را به عمل‌آورند.
مدیر پیشین پایگاه میراث جهانی بیابان لوت شهداد با تأکید بر ضرورت تقویت اعتبارات وزارت میراث ادامه داد: اعتبارات حوزه میراث‌فرهنگی اغلب صرف هزینه بناهای تاریخی می‌شود و مکان‌های طبیعی مانند بیابان لوت کمتر از اعتبارات بهره‌مند می‌شوند.
*۵۰ میلیارد ریال اختصاص اعتبار طی سه سال برای لوت
او گفت: در طول سه سال گذشته ما تنها توانستیم از اعتبارات سفر استانی شهید آیت‌الله رئیسی به کرمان برای حوزه بیابان لوت استفاده کنیم که تقریباً ۵۰ میلیارد ریال بود و این اعتبار اصلاً برای چنین محوطه‌ای با وسعت زیاد همخوانی ندارد و ناچیز است.
افضلی تصریح کرد: پایگاه میراث جهانی لوت با همکاری محیط‌زیست و منابع طبیعی امور مربوطه این منطقه را اداره می‌کند، اما تنها بضاعت ما یک خودرو و یک نفر نیروی انسانی است و ادامه‌یافتن این شرایط باعث دلسردی ما می‌شود.
معاون گردشگری میراث‌فرهنگی استان کرمان تأکید کرد: ما آن‌قدر که به دنبال برداشت منافع از بیابان لوت هستیم به دنبال حفاظت و نگهداری از این منطقه نیستیم، البته در بحث حفاظت از مناطق بیابانی، استان کرمان بیشترین استانداردها را داشته است.
*حضور بی‌رویه آفرود سواران نداشتیم
او تأکید کرد: در ارزیابی‌های سالانه یونسکو در میان بیابان‌های ثبت جهانی، تاکنون حتی یک تذکر هم نداشته‌ایم، اما این موضوع دلیلی نمی‌شود که کوتاهی‌ها و کم‌توجهی‌ها نادیده گرفته شود و اگر بیابان لوت برای کشور مهم است برای آن باید وقت و اعتبار بیشتری باید گذاشته شود.
افضلی با اشاره به نگرانی از حضور آفرودسواران در کویر خاطرنشان کرد: در سال‌های اخیر ورود بی‌رویه خودروهای آفرودی به بیابان لوت در استان کرمان را نداشتیم و تمامی فعالیت‌های آفرودی فقط با دریافت مجوز از اداره کل میراث‌فرهنگی استان ممکن است، شاید برخی افراد بدون مجوز وارد کویر لوت شوند، اما تعداد آنها بسیار کم است.
* حضور خودروهای آفرود در کویر
مدیر پیشین پایگاه میراث جهانی بیابان لوت شهداد تصریح کرد: تعداد خودروهای آفرودی که در یک مسیر بیابان لوت بخواهند وارد شوند، نباید بیشتر از هفت خودرو باشد و باید حتماً در همان مسیر حرکت کنند و ردیاب ماهواره‌ای (GPS) هم نصب کنند تا بتوانیم کنترل روی خودروها داشته باشیم.
افضلی با اشاره به اینکه بحث آفرود از منافع مهم گردشگری بیابان جهانی لوت است تصریح کرد: بسیاری از گردشگرانی که در حوزه آفرود فعالیت دارند دوره‌های گردشگری اکوتوریسم را فراگرفته‌اند و گردشگری مسئولانه را دنبال و گردشگری استاندارد را انجام می‌دهند و دراین‌بین استان کرمان در این حوزه پیش‌گام است.
*مهاجرت معکوس در حاشیه کویر پس از ثبت جهانی بیابان لوت
او با اشاره به پیشرفت و توسعه گردشگری در مناطق حاشیه کویر لوت گفت: در یک دهه گذشته، حتی پس از ثبت جهانی بیابان لوت رونق گردشگری در مناطقی مانند شهداد، فهرج بسیار چشمگیر بوده و فعالیت از بخش کشاورزی به سمت گردشگری میل پیدا کرده است و بیش از ۷۰ بوم‌گردی و سه هتل در شهداد و مناطق حاشیه کویر لوت فعال هستند که عمده آن پس از ثبت جهانی ایجاد شده‌اند.
*حضور گردشگران در کلوت‌های بیابان لوت
مدیر پیشین پایگاه میراث جهانی بیابان لوت شهداد تأکید کرد: ثبت جهانی بیابان لوت نقش بسیار مهمی در مهاجرت معکوس از شهر به روستاهای حاشیه این کویر داشته است، به طور مثال در روستای شفیع‌آباد که از دروازه‌های ورود به کویر لوت محسوب می‌شود، ۸۰ درصد از مردم از محل گردشگری امرارمعاش می‌کنند.
آن‌طور که این کارشناس باسابقه بیابان لوت اظهار می‌دارد ضرورت دارد چنین ظرفیت‌های جهانی که می‌توانند به جذب گردشگر حداکثری داخلی و خارجی بیانجامید باید بیشتر موردتوجه مسئولان استانی و ملی قرار گیرد تا با تزریق اعتبار لازم و تقویت زیرساخت‌های منطقه‌ای، به محلی برای توانمندسازی بیشتر ساکنان این مناطق و افزایش درآمدهای ناشی از گردشگری را شاهد باشیم.