«کاغذ وطن» در روز تغییر دولت نگاهی به وضعیت اقتصادی کشور می‌اندازد. دولت چهاردهم وارث ناترازی‌های سنگین
گزارش| مرضیه قاضی‌زاده
دلار ۵۸ هزارتومانی و سکه ۴۱ میلیون‌تومانی. این ۲ متغیر مهم اقتصادی در زمانی است که مسعود پزشکیان کلید پاستور را تحویل میگیرد. نرخ نقدینگی از شروع دولت سیزدهم تا پایان سال قبل دوبرابر شده و برابر ۷ هزار و ۷۸۱ هزار میلیارد تومان است، بااین‌حال بانک مرکزی موضوع افت شتاب رشد نقدینگی و برجسته کرده و از عملکردش در کنترل نقدینگی دفاع کرده است. کاغذ وطن در این گزارش به‌مرور شاخص‌های مهم اقتصادی من‌جمله تورم، وضعیت شامخ، وضعیت صنعت، واردات خودرو، کشاورزی، برق و سایر عوامل اقتصادی را می‌پردازد. در وضعیت فعلی کشور ابر چالش‌هایی که دولت چهاردهم با آن مواجه است بیشتر از تورم و یا حتی نقدینگی کشور، ناترازی‌های سنگین در حوزه برق و انرژی است و آب سد راه جدی هر گونه اقدام توسعه‌ای در ایران است.
*تورم به کانال ۲۰ درصد می‌رسد؟
علی‌رغم اینکه بانک مرکزی هدف تورمی سال ۱۴۰۳ را کانال ۲۰ درصدی تورم اعلام کرده بود؛ اما تورم نقطه‌به‌نقطه در تازه‌ترین گزارش مرکز آمار که برای خردادماه ۳۲.۲درصد بود که برای سومین ماه متوالی افزایش بوده است. ضمن اینکه برای اینکه تورم به کانال ۲۰ درصد برسد باید نرخ تورم ماهانه پایین‌تر از ۲.۲ باشد که از اول سال تا همین خردادماه تورم ماهانه بالای ۲.۲ بوده و در خردادماه هم تورم ماهانه روی ۲.۶ درصد بوده است. دولت پزشکیان رسما کلید دولت را از تیرماه تحویل میگیرد و باید دید که آیا این دولت می‌تواند با کنترل نقدنگی و چاپ نکردن پول به عنوان اصلی‌ترین عامل تورم را وارد کانال ۲۰ درصد کند.
*بازار خودرو از نگاه واردات و تولید
از ابتدای زمستان سال ۱۴۰۱، رسماً پس از توقف حدوداً پنج‌ساله، مجدد درهای کشور برای واردات خودرو بازگشایی شد.وزارت صمت وقت وعده کرد که تا پایان سال ۱۴۰۱، ۱۰۰ هزار دستگاه و تا پایان بهار ۱۴۰۲، ۲۰۰ هزار دستگاه خودرو وارد کشور خواهد شد؛ بنابراین طی شش‌ماهه مذکور بایستی حداقل ۲۰۰ هزار دستگاه خودرو وارد کشور می‌شد؛ این وعده نه‌تنها محقق نشد که تا پایان سال گذشته به ۱۰ درصد آن نزدیک هم نشد؛ به عبارت آمار، تا ۲۱ اسفندماه سال گذشته، واردات حدود ۱۱ هزار و ۸۷۴ دستگاه خودرو سواری به ارزش ۲۳۴ میلیون و ۵۶۰ هزار دلار به گمرکات اظهار شد که از این تعداد ۹۷۰۹ دستگاه از طریق گمرکات کشور ترخیص قطعی شد.
*افت بالغ بر شش‌درصدی تولید خودروی سواری
وزارت صمت فعلی، برای سال جاری برنامه تولید یک میلیون و ۷۰۰ هزار دستگاهی با رشد ۲۰ درصدی را هدف‌گذاری کرده. مسعود پزشکیان در حالی سکان‌دار دولت می‌شود که آمار تولید در فصل اول ساری جاری چندان جالب به نظر نمی‌رسد و حکایت از افت بالغ بر شش‌درصدی تولید خودروی سواری نسبت به مدت مشابه سال گذشته دارد.
ایران خودرو ( طی سه ماه سال جاری)
۱۱۸ هزار و ۱۲۸ دستگاه
سایپا
۸۹ هزار و ۱۱۹ دستگاه
پارس خودرو
۲۴ هزار و ۷۰۳ دستگاه
چنانچه با این وضعیت ادامه پیدا کند، شاید دوباره همچون روال سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۳۹۹ تولید خودرو حتی به یک میلیون دستگاه هم نرسد.
این در حالی است که پس از حدود دو سال از کسب موفقیت در تولید خودروهای “عبور مستقیم” و توقف تولید خودروهای ناقص که در حقیقت از خردادماه سال ۱۴۰۱ محقق شد و تا همین چندی پیش هم دیگر خودرویی به سبب ناقصی در پارکینگ‌ها نمی‌ماند و پس از تولید، مستقیماً وارد مرحله عرضه می‌شدند؛ اما مجدد طبق آنچه که از سوی خودروسازان عنوان می‌شود، به دلیل مشکلات صنعت و برخی عوامل همچون محدودیت‌های برق صنایع و…، پای خودروهای ناقص به پارکینگ‌های آنها دوباره باز شده است.
* دولت چهاردهم وارث ناترازی برق
در حالی دولت سیزدهم به پایان رسید که ناترازی برق در روزهای گرم تابستان به‌شدت جولان می‌دهد. اکنون نیز صنعت برق با تغییر ساعات کاری ادارات و اعمال محدودیت برای صنایع توانسته به حیات خود ادامه دهد.
دولت سیزدهم نیز در ابتدای فعالیت خود با ناترازی ۱۵ هزار مگاواتی روبرو بود و طی این مدت توانست ظرفیت تولید برق کشور را به ۹۳ هزار مگاوات برساند، بااین‌حال با توجه به رشد ۵ تا ۷ درصدی مصرف ، دولت چهاردهم وارث ناترازی ۱۸ هزار مگاواتی است و به نظر می‌رسد که اگر سیاست‌ها برای امسال بدون خاموشی نیز پاسخگو باشد، دولت چهاردهم کار سنگینی برای حل چالش ناترازی صنعت برق پیشرو دارد.
*رکود تولید و فروش صنایع
بررسی شامخ صنایع کشور در خردادماه ۱۴۰۳، نشان از افت وضعیت ۱۱ صنعت دارد. افت میزان فروش محصولات با شیب تند و کاهش استخدام نیروی انسانی و کاهش میزان صادرات کالا و خدمات نامطلوب‌ترین وضعیت صنعت در ماه گذشته بوده است.
خوداظهاری صاحبان بنگاه‌های صنعتی حاکی از آن است که موجودی مواد اولیه کاهش چشمگیری داشته است و در مقابل قیمت خرید مواد اولیه با شیب زیادی به سمت بیشترشدن است. در نتیجه می‌توان گفت حاشیه سود برای تولیدکنندگان کاهش‌یافته است و قیمت‌گذاری دستوری به تولیدکنندگان اجازه اعمال افزایش قیمت خرید مواد اولیه بر قیمت نهایی محصول را نمی‌دهد.
*آب، ابر چالش پیشروی دولت
کشاورزی نقش بسیار مهمی در استقلال کشور، خودکفایی، تجارت و… دارد.
ما از سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰ واردکننده تخم‌مرغ بودیم، اکنون اما در بسیاری از زمینه‌ها همچون مرغ و تخم‌مرغ به خودکفایی رسیده و از کشور واردکننده به کشور صادرکننده تبدیل شده‌ایم. مشکل اساسی ما در این بخش اما آب
است. کشور دچار بحران کم‌آبی است و بیش از ۸۰ درصد آب مصرفی ما در این بخش مصرف می‌شود. تا کنون دولت سیزدهم با کاهش حجم پروانه‌های بهره‌برداری به میزان ۲۵ درصد و مسدودکردن چاه‌های غیرمجاز سعی در به تعویق‌انداختن ابر جالشی داشته؛ اما به نظر می‌رسد که دولت سیزدهم در راستای واقعی‌کردن قیمت آب و کاهش مصرف آب در این بخش و یا حتی حذف کاشت یک‌سری از محصولات باید تصمیم جدی بگیرد.
* وضعیت وخیم گردشگری در ایران
تا قبل از پاندمی کرونا تعداد گردشگران خارجی ایران نزدیک ۹ میلیون نفر بوده است. طبق آخرین آمار که مربوط به سال گذشته است تعداد گردشگران خارجی ۶ میلیون و ۳۸۰ هزار نفر بوده که وزیر میراث‌فرهنگی مدعی رشد ۵۰.۸ درصدی آن است؛ اما در این آمار افاغنه که برای کار به ایران آمدند جز گردشگران حساب شدند. بر اساس تعاریف جهانی کسانی که با ویزای کار یا تحصیل به یک کشور وارد می‌شوند، گردشگر محسوب نمی‌شوند، این موضوع درباره افغان‌هایی که با ویزای کار به ایران می‌آیند هم صدق می‌کند؛ اما از سال ۱۴۰۱ این افراد جزو گردشگران حساب شدند و به‌این‌ترتیب آمار آنها افزایش یافت.
در ایران خدمات مرتبط با توریسم ارزان است و همین موضوع کشورمان را برای گردشگران جذاب می‌کند. بااین‌حال به‌رغم اینکه ایران لغو یک‌طرفه روادید را برای کشورهای زیادی لحاظ کرده، توریست‌های این کشورها مقصد سفرشان را ایران قرار نداده‌اند.
1842 | ۰۳/۰۹/۲۸
1841 | ۰۳/۰۹/۲۷
1840 | ۰۳/۰۹/۲۶