درخواست رئیسجمهور از مردم برای صرفهجویی در مصرف انرژی. آغاز خاموشیهای برنامهریزیشده؛ مسعود پزشکیان از مردم خواست دمای منازل را ۲ درجه کاهش دهند
مسعود پزشکیان، رئیسجمهور ایران، با انتشار ویدیویی از مردم خواست دمای منازل و محل کار خود را ۲ درجه کاهش دهند تا از تشدید خاموشیهای زمستانی جلوگیری شود. این درخواست در حالی مطرح شد که خاموشیهای برنامهریزیشده به دلیل کمبود گاز و توقف مازوتسوزی در سه نیروگاه کلیدی کشور آغاز شده است.
آغاز خاموشیهای زمستانی؛ بحران انرژی و درخواست رئیسجمهور از مردم
خاموشیهای برنامهریزیشده در سراسر ایران به دلیل کمبود سوخت نیروگاهها و توقف مازوتسوزی در نیروگاههای اراک، کرج و اصفهان آغاز شده است. مسعود پزشکیان، رئیسجمهور ایران، با انتشار ویدیویی از مردم خواست تا دمای منازل و محیطهای کاری خود را ۲ درجه کاهش دهند. وی هدف از این اقدام را مدیریت مصرف انرژی و جلوگیری از قطع گسترده برق در مناطق مختلف کشور عنوان کرد.
رئیسجمهور در این پیام ویدیویی اظهار داشت: «از همه هموطنان عزیز تقاضا دارم برای کمک به پایداری شبکه برق و جلوگیری از خاموشیها، دمای منازل و محل کار خود را فقط ۲ درجه کاهش دهند. این اقدام کوچک میتواند تأثیر بزرگی در مدیریت مصرف داشته باشد.»
در پی این درخواست، وزارت نیرو نیز از مردم خواست با کاهش مصرف برق و گاز، به تأمین پایدار انرژی کمک کنند. سخنگوی دولت، فاطمه مهاجرانی، نیز در اظهاراتی مشابه بر ضرورت همراهی مردم تأکید کرد و گفت: «شرط عدالت نیست که برای تولید برق، بخشی از جامعه با جان خود هزینه آن را پرداخت کند. از همین رو، مازوتسوزی در سه نیروگاه اراک، کرج و اصفهان که شرایط ویژهای دارند، متوقف شده است.»
قطع مازوتسوزی و آغاز خاموشیها؛ دلایل و پیامدها
توقف مازوتسوزی در سه نیروگاه بزرگ کشور، یعنی اراک، کرج و اصفهان، به منظور کاهش آلودگی هوا و جلوگیری از افزایش آلایندههای زیستمحیطی انجام شده است. این تصمیم که به دستور مستقیم رئیسجمهور اتخاذ شده، باعث کاهش توان تولید برق در نیروگاههای حرارتی و افزایش احتمال اعمال خاموشیهای برنامهریزیشده شده است.
همایون رحیمی، معاون بهرهبرداری و دیسپاچینگ شرکت توزیع نیروی برق کرمانشاه، با اشاره به این موضوع گفت: «خاموشیهای دو ساعته از امروز آغاز شده و این خاموشیها بین ساعت ۹ صبح تا ۱۷ عصر اعمال خواهد شد.»
همچنین شرکتهای توزیع نیروی برق استانهای مختلف، جداول خاموشیهای برنامهریزیشده را منتشر کردهاند و مشترکان میتوانند با مراجعه به سایتهای این شرکتها و اپلیکیشن “برق من” از زمان دقیق قطع برق مطلع شوند.
ناترازی انرژی؛ تکرار بحرانهای گذشته
خاموشیهای زمستانی که هر سال تکرار میشود، ناشی از ناترازی تأمین برق است؛ بحرانی که در سالهای گذشته نیز در فصول سرد و گرم، به ویژه در سالهای ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲، نمود پیدا کرد. افزایش مصرف گاز خانگی در فصل سرما و اولویت تأمین این نیاز، سوخترسانی به نیروگاهها را با اختلال مواجه کرده و تولید برق را کاهش داده است.
در تابستانهای گذشته نیز به دلیل افزایش مصرف برق برای استفاده از وسایل سرمایشی مانند کولرهای گازی، شبکه برق کشور با ناترازی مواجه شد و خاموشیهای گستردهای اعمال شد. یکی از عوامل تکرار این بحران، عدم توسعه زیرساختهای تولید برق، بهویژه نیروگاههای تجدیدپذیر و مقیاس کوچک، عنوان شده است.
نادرقلی ابراهیمی، نماینده مردم اراک، خنداب و کمیجان در مجلس، درباره این ناترازی هشدار داده و اعلام کرد: «ایران با ۲۰ هزار مگاوات کسری برق مواجه است، زیرا تقاضای مصرف زیاد است که این بهطور حتم تشدید خواهد شد و تولید پاسخگو نیست.»
درخواست از مردم؛ کاهش مصرف برای جلوگیری از خاموشیهای بیشتر
رئیسجمهور با درخواست از مردم برای کاهش ۲ درجهای دمای منازل و محل کار، بر نقش کلیدی مردم در مدیریت مصرف تأکید کرد. وزارت نیرو و شرکتهای توزیع برق استانها نیز در اطلاعیههای خود از مشترکان درخواست کردند که از وسایل پرمصرف در ساعات اوج مصرف استفاده نکنند و با خاموش کردن وسایل غیرضروری، از قطع گسترده برق جلوگیری کنند.
این اقدام که در گذشته نیز مورد درخواست مسئولان قرار گرفته بود، با هدف کاهش بار شبکه در ساعات اوج مصرف و حفظ پایداری برق صورت گرفته است. کارشناسان معتقدند که حتی کاهش ۲ درجهای دمای منازل میتواند تأثیر قابلتوجهی بر کاهش مصرف گاز و برق داشته باشد.
نقش نیروگاههای خورشیدی در کاهش ناترازی برق
در واکنش به این بحران، مدیران شرکت شهرکهای صنعتی نیز از برنامهریزی برای کاهش وابستگی به گاز و برق از طریق استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر خبر دادند. مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی استان کرمان اعلام کرد که در حال طراحی نیروگاههای خورشیدی برای تأمین برق این شهرکها هستند. وی اظهار داشت: «این عقبماندگی تاریخی نیازمند زمان و سرمایهگذاری است. ما در تلاشیم با ایجاد نیروگاههای خورشیدی، وابستگی شهرکهای صنعتی به گاز و برق را کاهش دهیم.»
استفاده از نیروگاههای خورشیدی به عنوان راهکاری پایدار برای کاهش وابستگی به سوختهای فسیلی و جلوگیری از بحرانهای مشابه مطرح شده است. با این حال، اجرای این طرحها به دلیل نیاز به سرمایهگذاری کلان و زمانبر بودن مراحل اجرایی، همچنان با چالشهای زیادی همراه است.
نتیجهگیری؛ همکاری مردم برای گذر از بحران
قطع مازوتسوزی در نیروگاههای کلیدی اراک، کرج و اصفهان، همراه با کاهش عرضه گاز به نیروگاهها، شبکه برق کشور را در وضعیت بحرانی قرار داده است. درخواست رئیسجمهور از مردم برای کاهش ۲ درجهای دمای منازل و محل کار، به عنوان راهکاری کوتاهمدت برای کاهش مصرف انرژی و جلوگیری از خاموشیهای گسترده مطرح شده است.
هرچند دولت تلاش دارد با اقدامات کوتاهمدت و مشارکت مردم از تشدید بحران جلوگیری کند، اما حل پایدار این مشکل نیازمند سرمایهگذاریهای بلندمدت در توسعه نیروگاههای خورشیدی و افزایش ظرفیت تولید برق کشور است. این مسئله که در سالهای گذشته بارها مورد تاکید کارشناسان و نمایندگان مجلس قرار گرفته، همچنان در انتظار اجرا باقی مانده است.
مسئولان امیدوارند با همراهی مردم و کاهش ۲ درجهای دمای منازل و محل کار، پایداری شبکه برق حفظ شود. اما برای جلوگیری از تکرار بحرانهای مشابه در آینده، اجرای طرحهای بلندمدت نظیر توسعه انرژیهای تجدیدپذیر و بهینهسازی مصرف برق در صنایع و منازل ضروری به نظر میرسد.