گزارشی از وضعیت قدیمی‌ترین دبیرستان جیرفت از وعده‌های بی‌سرانجام تا پس‌لرزه‌های نابودی. دبیرستان امیرکبیر جیرفت؛ در معرض تخریب

گزارشی از وضعیت قدیمی‌ترین دبیرستان جیرفت از وعده‌های بی‌سرانجام تا پس‌لرزه‌های نابودی. دبیرستان امیرکبیر جیرفت؛ در معرض تخریب
کاغذوطن
سمیه‌خدیشی – در قلب تاریخ شهر جیرفت، بنای ارزشمندی به نام مدرسه امیرکبیر، روزگار سختی را می‌گذراند. این مدرسه که در سال ۱۳۳۲ تأسیس شده، نه‌تنها یکی از قدیمی‌ترین مدارس شهرستان و اولین دبیرستان در جنوب کرمان بوده است، بلکه خاستگاه بسیاری از نخبگان، پزشکان، مسئولان استانی و کشوری هم است. اما امروزه، این میراث گران‌بها در معرض تخریب و نابودی قرار دارد.
*نابودی امیرکبیر پیش چشمان شهر
مدرسه امیرکبیر، ۷۱ سال است که به‌عنوان یکی از افتخارات شهر جیرفت شناخته می‌شود. این مدرسه، علاوه بر نقش آموزشی خود، به‌عنوان کانون فرهنگی و اجتماعی شهر نیز عمل می‌کرده است. بسیاری از دانش‌آموزان فارغ‌التحصیل از این مدرسه، به مقامات بلندپایه و متخصصان برجسته‌ای تبدیل شده‌اند که نام شهر جیرفت را در سطح کشور مطرح کرده‌اند.
نابودی این مدرسه پیش چشمان شهر جیرفت برای ساکنان این شهر سخت است و این موضوع باعث شده که هرازچندگاهی کسانی که با این مدرسه خاطره دارند و دوران شیرین تحصیل خود را در آن گذرانده‌اند با دیدن دیوارهای در حال فروریختن مدرسه، دست‌به‌قلم برداشته و خطر نابودی این بنا را گوشزد کند.
هفته گذشته حمید شریفی، استاد دانشگاه و عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان که یکی از دانش‌آموختگان این مدرسه است چند تصویر از وضعیت رو به ویرانی مدرسه منتشر کرد و نوشت: «بی‌حوصله و نگران رانندگی می‌کردم و مقصد خاصی نداشتم. خاطرات روزهای خوب و دوستانی را که چندنفری از آن‌ها به دیار باقی شتافته بودند را مرور کردم و گاهی لبم به لبخند گشوده می‌شد. از میدان شهرداری به سمت خانه دوم و شاید اول سال‌های دور پیچیدم، جایی که همیشه منبع آرامشم بود، اگرچه نصف شده بود و پر از زباله ولی باز هم دوستش داشتم ناگهان چشمم به تکه‌ای فروریخته از دیوارش و چند تا از درهای کنده‌شده‌اش افتاد. گوشه‌ای ایستادم و پیاده شدم و از همان تکهٔ فروریخته وارد شدم از چیزهایی که دیدم تعجب می‌کردم دبیرستان امیرکبیر با آن حال زار و خاطرات روزهای خوبش احساسی دوگانه در من ایجاد کرده بود.
بله دبیرستان امیرکبیر در ابتدای ویرانی است. پرسش‌های بسیاری در ذهنم شکل گرفت.»
او از نحوه برخورد متولیان با یک اثر تاریخی فرهنگی که بخشی از هویت شهر هم هست ابراز تعجب کرده است و این ساختمان را تاریخ آموزشی شهر قلمداد می‌کند و ادامه می‌دهد: «این ساختمان که حالا دونبش است و دارای موقعیت ویژه تجاری است، فقط یک ساختمان نیست تاریخ آموزشی و فرهنگی جیرفت و جنوب کرمان است که به این روز افتاده است.»
این دانش‌آموز سال‌های دور مدرسه امیرکبیر که از احتمال تخریب شبانه مدرسه بیمناک است، می‌نویسد: «اشک در چشمانم حلقه زد و در حیاط مدرسه نشستم و اشک ریختم. می‌ترسیدم نکند نیمه‌شبی خرچنگ‌های مکانیکی به جانش بیفتند و تا صبح اثری از این میراث‌فرهنگی جنوب کرمان باقی نماند؟
بلند شدم و چند عکس از حال روز مدرسه‌ای که اولین دبیرستان جنوب کرمان بود و در زمان دفاع مقدس، به‌خاطر شهدای دانش‌آموز پر تعدادش نامش را به شهید بهشتی تغییر دادند و قبول‌شدگانش در بهترین دانشگاه‌های کشور و در اوج محرومیت، به نام و نشان و مفاخر استان کرمان رسیدند و به آن لقب دانشگاه دادند، گرفتم و از همان دیوار فروریخته‌اش بیرون رفتم با خودم فکر می‌کردم چرا؟
شاید مسئولین امروز آموزش‌وپرورش فارغ‌التحصیلان دبیرستان‌های غیرانتفاعی هستند و احساسی به این ساختمان که هنوز هم از بسیاری از مدارس کنونی بهتر است ندارند؟ نمی‌دانم!!»
حمید شریفی متعجب از اینکه چرا با این اثر تاریخی چنین رفتاری شده ادامه می‌دهد: «چیزی که برایم مسلم است این است که در هیچ کجای دنیا با آثار ویژه و خاص این گونه نامهربانی نمی‌کنند.
و تنها می‌توانم امیدوار باشم که مسئولین چشم‌ها را بشویند و جور دیگری ببینند.
از دل این بنای کهن می‌شود یک موزهٔ چندمنظوره آموزشی؛ مفاخر، و شهدای دانش‌آموز به وجود آورد که با حفظ ارزش‌های علمی و معنوی الگویی مناسب برای پرورش نسل‌های نو مورداستفاده قرار گیرد.
این فقط یک ساختمان و آجر و سیمان نیست، روح دارد احساس دارد، هنوز نفس می‌کشد؛ ولی حالش خوش نیست و به توجه نیاز دارد تا دوباره به آینه‌ای تبدیل شود که بسیاری از مدیران امروزی جنوب و حتی کشور روزهای خاطره و شادی و اندوه خود را ببینند و برای فرزندان خود تعریف کنند.
نگران و امیدوار به خانه برگشتم و دوباره دست‌به‌قلم شدم و این مطلب را نوشتم تا تلنگری باشد بر مسئولان ذی‌ربط و بدانند این فقط یک ساختمان با زمینی دونبش نیست.
شاید اگر جنوب استان کرمان صاحب ادارات کل آموزش‌وپرورش و میراث‌فرهنگی بود، این بنا و دیگرابنیه‌تاریخی، این‌گونه در حال شمارش نفس‌های آخر خود نبودند.»
ولی‌اله مرتضوی فعال رسانه‌ای اهل جیرفت که تحصیل در مدرسه امیرکبیر را در خاطرات خود دارد، معتقد است: می‌توان از فضای این مدرسه به‌عنوان یک موزه تعلیم و تربیتی برای معرفی مشاهیر، بزرگان آموزش‌وپرورش و دانش‌آموزان افتخارآفرین جیرفت استفاده کرد، چرا که جای چنین مکانی در شهر خالی است.
او می‌گوید: این بنا در خاطرات نسل من و تاریخ جیرفت جایگاه ویژه‌ای دارد و با تغییر کاربری مدرسه امیرکبیر به موزه‌ای که بیانگر تاریخ آموزشی منطقه است می‌توان این جایگاه را حفظ و به نسل جدید منتقل کرد.
* وعده‌های بی سرانجام
مسئولان شهر در سال‌های گذشته تصمیمات مختلفی برای این مدرسه گرفته‌اند که تا کنون این تصمیمات برای این بنای تاریخی ره‌آوردی نداشته است.
سال ۹۵ باهدف احیای این مدرسه قدیمی تفاهم‌نامه‌ای برای ایجاد مرکز مستقل رشد و فناوری بین اداره کل راه و شهرسازی جنوب کرمان، پارک علم و فناوری استان کرمان و آموزش‌وپرورش جیرفت امضا شد. بر اساس این تفاهم‌نامه قرار بود مرکز رشد و فناوری جیرفت که فاقد ساختمان اداری بود در راستای طرح سکونتگاه‌های غیررسمی، مدرسه امیرکبیر جیرفت، بازسازی و به ساختمان اداری این مرکز تبدیل شود.
و این موضوع به نتیجه نرسید.
بعد از آن در آبان‌ماه ۱۴۰۰ در آیین یادواره شهدای دانش‌آموز شهرستان جیرفت به میزبانی مدرسه امیرکبیر امام‌جمعه شهرستان به دلیل اینکه دبیرستان امیرکبیر شهدای بسیاری را پرورش داده و برای ثبت خاطرات این مدرسه در حافظه تاریخ به مدیر آموزش‌وپرورش و مسئولان شهرستان پیشنهاد داد که باید قسمت قدیمی باقی‌مانده از دبیرستان امیرکبیر را به‌عنوان موزه شهدای دانش‌آموز حفظ کنند.
*دستان خالی آموزش و پرورش
آن‌طور که رئیس آموزش‌وپرورش جیرفت به «کاغذوطن» می‌گوید: طرح بازسازی و احیای بنای مدرسه باهدف کاربری تجاری در نظر گرفته شده بود تا جایی که سرمایه‌گذار هم مشخص بود، اما با مخالفت تعدادی از مسئولان ارگان‌های مختلف مواجه شدند.
سید ایوب حسینی افزود: در اولین شورای اداری شهرستان که تشکیل شود موضوع ساماندهی این مدرسه را مطرح می‌کنم و اگر که قرار باشد این مدرسه به موزه مردم‌شناسی یا شهدا اختصاص یابد باید ادارات ذی‌ربط و متولی پای‌کار باشند چرا که اجرای چنین طرحی از دستان خالی آموزش پرورش بر نمی‌آید.
وضعیت این مدرسه روزبه‌روز به نابودی کامل نزدیک‌تر می‌شود. بی‌توجهی مسئولان باعث شده تا ساختمان مدرسه دچار تخریب‌های جدی شود. دیوارهای ترک‌خورده، سقف‌های فروریخته و پنجره و درهایی که از آن‌ها فقط قاب خالی مانده، حکایت از بی‌مهری‌هایی است که بر پیکر این مدرسه روا شده است. تخریب مدرسه امیرکبیر، عواقب جبران‌ناپذیری برای شهر جیرفت خواهد داشت. ازدست‌دادن این بنای تاریخی، به معنای ازبین‌رفتن بخشی از هویت فرهنگی و تاریخی شهر است. در کنار اینکه کارگروهی ویژه برای بررسی وضعیت مدرسه و تدوین برنامه‌ای جامع برای احیای آن، می‌تواند از نابودی کامل این میراث ارزشمند جلوگیری کند. حفظ بناهای تاریخی، وظیفه همگانی است و همه ما باید برای نجات مدرسه امیرکبیر تلاش کنیم.