«کاغذ وطن» در گفت و گو با مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان از افزایش میزان آرسنیک در آب شهرهای صنعتی خبر می‌دهد،ردیابی آرسنیک در آب شهرهای نعمتی

آب شهرهای استان کرمان، دیگر آن آب گوارای قدیم نیست. برخی نمایندگان استان مثل معتمدی‌زاده نماینده سیرجان و بردسیر در اظهارنظرهایی از سمی شدن آب با آرسنیک در برخی مناطق خبر دادند. گزاره‌های مشابه در سایر نقاط صنعتی استان و حتی جیرفتی که عملاً نزدیک صنعتی‌شدن هم نیست، شنیده شده است. خبرنگار «کاغذ وطن» در یک مصاحبه تلفنی با مدیرعامل شرکت آب‌وفاضلاب سعی کرده تا ابعاد این ماجرا را روشن کند. علیرضا عبدیان در این مصاحبه با اعتراف به موارد بیشتر از ده‌گانه «هشدار آرسنیک» در سال، همچنان از ارائهٔ آمار دقیق طفره می‌رود. بااین‌حال این مصاحبه سندی است بر رابطه معنادار افزایش هشدار آرسنیک و شهر صنعتی و معدنی بودن، عبدیان در این مصاحبه به‌صراحت تأیید می‌کند که میزان آرسنیک در آب شهرهای صنعتی و معدنی ما بیشتر از سایر شهرهاست.
سوال:آقای عدبدیان آب شهرستان جیرفت آلوده به آرسنیک است؟ آیا در سفر وزیر نیرو بودجه‌ای برای این امر در نظر گرفته شد؟
در سفر وزیر، موضوع آرسنیک و کیفیت آب جیرفت به میان نیامد و صحبتی مطرح نشد. تأمین آب بلندمدت و پایدار جیرفت از سد جیرفت پیش‌بینی شده که نزدیک به ۴ سال است که روی این موضوع کار می‌شود. در سفر آقای وزیر هم خیلی دنبال این بودیم که این موضوع تأمین اعتبار شود و آب جیرفت و عنبرآباد به یک پایداری برسد. در اثر اینکه بارندگی‌ها کم شده و برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی رخ داده، عمق چاه‌های ما پایین رفته و سطح ایستایی آب کاهش یافته است. جیرفتی که یک روزی چاه آرتزین داشت، حالا عمق چاه‌هایش از ۱۸۰ متر بالاتر رفته است. فلز آرسنیک هم در اعماق زمین و در رگه‌های خاک بیشتر است و عمق چاه‌ها که پایین‌تر می‌رود، نسبت آرسنیک بالا می‌رود. البته یکی از دلایل آلودگی منابع آب زیرزمینی به آرسنیک، عمق چاه‌ها است. دلایل دیگری هم برای این موضوع وجود دارد، مثل فعالیت‌های معدنی، صنعتی و کشاورزی، استفاده از کود و سم، و همچنین لندفیل‌های زباله.

سوال: پس شما بالا بودن میزان آرسنیک در منابع آب شرب جیرفت را تایید می‌کنید؟ آبقا چه اقدامی برای حذف آرسنیک از منابع آب شرب جیرفت کرده است؟
ما برای حذف آرسنیک دو تصفیه‌خانه در جیرفت داریم. یک تصفیه‌خانه ۹۰ لیتر بر ثانیه داریم که با روش جاذب کار می‌کند و فیلترهایش از روش جاذب استفاده می‌کنند و یک تصفیه‌خانه ۲۲۰ لیتر بر ثانیه داریم که اکسیداسیون برخی مواد را انجام می‌دهد و آرسنیک را حذف می‌کند. ما فاز سوم با ظرفیت ۲۲۰ لیتر بر ثانیه را تا سه ماه آینده به بهره‌برداری می‌رسانیم و این دغدغه‌ای که بعضاً مطرح می‌شود راجع به آب جیرفت کاملاً برطرف خواهد شد.

سوال: جاذب تصفیه‌خانه ۹۰ لیتر بر ثانیه چند وقت است که عوض نشده؟
ببینید، ما فقط ۹۰ لیتر بر ثانیه جاذب داریم که حالا به نوعی اشباع شده و باید عوض شود. این هم در دستور کار ماست و الان در حال خرید جاذب هستیم تا آن را عوض کنیم. ولی عمده کار ما با تصفیه‌خانه ۲۲۰ لیتر بر ثانیه با روش اکسیداسیون برخط است که با کلروفریک انجام می‌شود و الآن تصفیه‌خانه در حال کار است و آب را تصفیه می‌کند. این آب با سایر چاه‌ها اختلاط می‌شود و وارد شبکه می‌شود. تصفیه‌خانه ۲۲۰ لیتری هم هیچ مشکلی ندارد و به خوبی کار می‌کند.
سوال: تصفیه‌خانه جاذب بعد از بهره‌برداری تصفیه‌خانه سوم، به طور کامل کنار گذاشته می‌شود؟
با توجه به اینکه جاذب‌ها خارجی هستند و وارداتشان یک خورده مشکل دارد، ما بعد از اینکه تصفیه‌خانه ۲۲۰ لیتر به بهره‌برداری رسید، آن را به روش اکسیداسیون برخط و کلروفریک تبدیل خواهیم کرد. عملاً در جیرفت بعد از راه‌اندازی تصفیه‌خانه سوم نیازی به تصفیه‌خانه ۹۰ لیتری نداریم، اما ما نقشه‌ها و روش کار تصفیه‌خانه جاذب را گرفتیم تا این تصفیه‌خانه را هم به تصفیه‌خانه اکسیداسیون برخط تبدیل کنیم.

سوال: در شرایط فعلی، با توجه به اینکه تقریباً یک سوم مراحل تصفیه از طریق همین جاذب است، احتمال دارد مقدار آرسنیک بیشتر از حد مجاز وارد شبکه شده باشد و کیفیت آب کاهش پیدا کرده باشد؟
ببینید، ما ۱۶ آزمایشگاه در سطح استان داریم که مرتباً آب را پایش می‌کنند. اگر آرسنیک آب بالا برود، حتماً با علوم‌پزشکی هماهنگ می‌کنند و تدابیری می‌اندیشند.

سوال: یعنی شما تا الآن موردی نداشتید که میزان آرسنیک آب در شبکه بیشتر از حد مجاز باشد؟
ببینید، نمی‌شود گفت موردی نداشتیم. خب در سطح استان مرتباً کیفیت آب هم از نظر میکروبی هم از نظر آلودگی‌های دیگر آزمایش می‌شود. بعضاً اتفاق افتاده که یک جا کولر آب کم می‌شود. به هر حال اگر مشکلی باشد، بلافاصله آزمایشگاه آنجا آلارم می‌دهد و اصلاح می‌شود.

سوال: مرتباً یعنی هر چند وقت یکبار آزمایشگاه‌ها کیفیت آب را پایش می‌کنند؟
ما روزانه از آب آزمایش می‌گیریم، خروجی آزمایشگاه را می‌گیریم و کیفیت آب را رصد می‌کنیم؛ به هر حال کیفیت آب شرب خط قرمز ماست.

سوال:آقای عبدیان همین ماه، نماینده سیرجان و بردسیر اعلام کردند که آرسنیک در برخی از مناطق سیرجان به قدری بالاست که آب سمی است.
من نشنیدم، ولی در سیرجان ما تصفیه‌خانه داریم. سد سیرجان هم به علت عدم بارندگی از مدار خارج شده و فعلاً آبی از سد به ما نمی‌دهند. ما کل آب‌های چاه‌ها را به تصفیه‌خانه منتقل می‌کنیم تا آرسنیک را به حد صفر برسانیم و بعد به شبکه تزریق می‌کنیم.

سوال: در کدام مناطق بیشتر آزمایشگاه‌های شما آلارم میزان بالای آرسنیک را داده‌اند؟
بیشتر شهرهای صنعتی-معدنی ما، البته ثابت نشده که این آرسنیک به خاطر فعالیت‌های صنعتی معدنی است. اما به هر حال بیشتر شهرهایی که اطراف معادن هستند، آرسنیک آبشان بالا می‌رود. ما مشاور گرفتیم که این موضوع را بررسی کند و ببینیم آیا این موضوع ناشی از فعالیت‌های معادن هست یا نیست.

سوال: اگر بخواهیم دقیقاً نام ببریم، یعنی شما در سیرجان، بردسیر و رفسنجان آرسنیک بیشتری در آب می‌بینید؟
بله، و همین‌طور شهربابک.

سوال: پس جیرفت جز مواردی بوده که کمتر گزارش آرسنیک داده شده؟ به هر حال جیرفت شهر صنعتی نیست.
تقریباً جیرفت جز مواردی است که فعالیت‌های صنعتی معدنی در آنجا کمتر اتفاق می‌افتد. آرسنیک ما در آنجا به دلیل رگه‌های خاکی است که در اعماق زمین آرسنیک دارند. اما در شهرهای صنعتی و معدنی ما مشاور گرفتیم که ببینیم واقعاً دلیلش فعالیت‌های معدنی است یا نه.

سوال: آزمایشگاه شما در طول ماه چند بار گزارش می‌دهد که فرضاً در سیرجان آرسنیک آب بیشتر از حد مجاز است؟
ببینید ناظر ما علوم‌پزشکی است. علاوه بر اینکه ما آزمایش می‌گیریم، علوم پزشکی هم مرتباً کیفیت آب را کنترل می‌کند تا سلامتی شهروندان به خطر نیفتد.

سوال: آقای عبدیان، من جواب سوالم را نگرفتم. تعداد تقریبی آلارم‌های آزمایشگاه‌های شما که هشدار آرسنیک بالا را می‌دهند، در طول سال چه‌قدر است؟
ببینید، ما یک مدیر مرکز پایش داریم که روزانه این موضوعات را رصد و پایش می‌کند. جایی اگر به مرحله‌ای برسد که نتوانند این موضوع را خودشان حل و فصل کنند، به بنده منتقل می‌کنند تا ما بتوانیم از طریق تأمین اعتبار یا روش‌هایی مثل تأمین مواد گندزدا و سایر موارد، این موضوع را برطرف کنیم. به هر حال به صورت روزانه مدیر مرکز پایش ما داشبورد مدیریتی دارد و این موضوعات را پایش می‌کند.

سوال: مواردی که در طول سال به شما گزارش می‌شود، به ۱۰ مورد می‌رسد؟ منظور بنده مواردی است که مدیر پایش توان کنترل نداشته و به شخص شما گزارش شده است.
موارد بیشتر از ۱۰ مورد است ولی مواردی که نیاز باشد که مستقیماً بنده دخالت کنم، تعداد زیادی ندارد.

سوال: در مورد آب پشت سد صفارود چه طور؟ گفته شده تونل انتخاب آب از سد صفارود حاوی فلزات سنگین است و قرار بوده تا شرکت آب و فاضلاب با احداث تصفیه‌خانه این فلزات سنگین را حذف کند، الآن آب و فاضلاب چه اقدامی در این رابطه انجام داده است؟
ببینید، انتقال آب از سد صفارود به کرمان مدت‌هاست که متوقف است. بنا به دلایلی، چون مشکلات اجتماعی، این طرح متوقف شده و ادامه نیافته است.

سوال: آقای عبدیان، تونل انتقال آب هر سال بودجه گرفته و اسناد رسمی آن هم وجود دارد و کار پیش رفته است. سوال بنده این است که برای حذف فلزات سنگین از این تونل چه اقدامی شده است؟
نه، این طور نیست که تونل در مراحل نهایی باشد. البته کارتونل مربوط به شرکت آب نیرو است و این شرکت پروژه انتقال آب را مدیریت می‌کند. مدتی است که تونل هم متوقف شده و دلیلش هم مشکلات اجتماعی است.

سوال: یعنی آب و فاضلاب پروژه‌ای برای تصفیه آب تونل ایجاد نکرده است؟
آب و فاضلاب چنین چیزی نساخته است، اما تصفیه‌خانه شهر کرمان برای همین موضوع ساخته شده و پیشرفت ۹۳ درصدی دارد. شرکت آب نیرو همین ایام اعلام آمادگی کرده است که تصفیه‌خانه را تحویل ما بدهد. این تصفیه‌خانه هم بیشتر برای همان آب سطحی ساخته شده که به کرمان نرسیده است و ما اکنون صد درصد آب کرمان را از منابع آب زیرزمینی تأمین می‌کنیم.

سوال: آقای عبدیان به عنوان سوال نهایی،کیفیت آب شرب کرمان نسبت به ده سال قبل چقدر تغییر کرده است؟
آیتم‌های آب شهر کرمان کاملاً در رنج استاندارد هستند و هیچ مشکلی، الحمدالله، ندارند. آب کرمان روی مرز استانداردی است که برای آرسنیک، نیترات و سایر پارامترهای سختی آب قرار گرفته و الحمدالله آب شهر کرمان هیچ مشکلی ندارد.