سهم فضای آموزشی از بودجه کم است

سهم فضای آموزشی از بودجه کم است

تابستان نفس‌های آخر را می‌کشد. در یک قدمی فصل بازگشایی مدارس هستیم. والدین در کنار فشار اقتصادی، در شروع سال تحصیلی، نگران یافتن مدرسه‌ای برای ثبت‌نام فرزندان خود هستند. دلهره‌ای که چالشی برای خانواده‌ها محسوب می‌شود. مهلا، دختر ۱۲ ساله‌ای دارد که امسال در پایه ششم باید درس بخواند. مدیر مدرسه حاضر به ثبت نام نیست. اولین مدرسه‌ای که فرزندش را پذیرش می‌کند با منزل آنها چند مسیر تاکسی فاصله دارد. باید به فکر سرویس مدرسه برای دخترک باشند. مهر نزدیک است. دختر هنوز نمی‌داند مدرسه‌اش کجاست؟

براساس آمار سازمان آموزش و پرورش، به دلیل زلزله سال ۹۶، ۱۷ مدرسه از مدارس شهر کرمان تخلیه شدند. ۱۲۰۰۰ دانش آموز مهاجر و جدید به دانش آموزان سال گذشته، اضافه شد. ۳۰ مدرسه خشت و گلی، از چرخه آموزش خارج شد که برابر با  ۸۰ کلاس در شهر کرمان بوده است. این مشکل باعث شد که تراکم دانش آموزان در مدارس سطح کرمان بالا برود. به گفته «واعظی»، مدیر کل سازمان نوسازی مدارس، با توجه به اینکه مدارس غیردولتی هم به کمک آموزش و پرورش آمدند ولی نتوانستند این میزان تراکم را به طور چشمگیری جبران کنند. بنابراین نتیجه این اتفاقات در سال‌های اخیر باعث شد تا کلاس­‌های برخی از مدارس، بیش از حد پر شود.

سرانه فضای آموزشی مدارس استان در چه وضعیتی است؟

سرانه فضای آموزشی، یعنی میزان فضایی که به ازای هر دانش آموز در مدرسه وجود دارد. استاندارد سرانه فضای آموزشی در کشور ۸ و ۲ دهم مترمربع است، که سهم دانش آموزان کرمانی تنها ۴ و ۹ دهم مترمربع است. این میزان حتی ۳ دهم از میانگین کشوری کمتر بوده و زیر ۵ و ۲ دهم متر مربع است. این در حالی است که اگر ۲۷۰ مدرسه زیر ۵ نفر و۷۱۰ مدرسه زیر ۱۰ نفر را از سرانه آموزشی کم کنیم، آنگاه دلیل شلوغی مدارس شهر کرمان را درمی‌یابیم. مدارسی که قرار است حتی جوابگوی کلاس‌های ۴۰ نفره در سطح شهر باشد.

براساس آمار اداره کل آموزش و پرورش استان، ۶۳۵ هزار دانش آموز در ۷ هزار و ۱۷۰ مدرسه استان در حال تحصیل هستند. استان کرمان به همراه استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان، البرز و تهران در جمع ۱۱ استانی است که در لیست سرانه پایین فضای آموزشی قرار دارد. این در حالی است که کرمان همجوار استانی مانند یزد است که سرانه فضای آموزشی آن حتی بالاتر از استاندارد کشور است.

سهم سرانه فضای آموزشی از بودجه استانی و اعتبارات ملی چقدر است؟

به گفته «رودری»، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان کرمان، بخشی از سرانه فضای آموزشی توسط بودجه استانی و بخش زیادی از آن، به صورت ملی تامین می‏‌شود. در واقع اعتباری که سازمان نوسازی می‏‌گیرد، بیشتر ملی است. وی افزود: سهم فصل عمرانی آموزش در سال ۹۷، حدود ۷ و نیم درصد کل اعتبارات استان است که این میزان در سال ۹۸ بیشتر شده و نزدیک ۷ و ۶ دهم درصد شده است. وی افزود: این مبلغ پیش بینی شده در سال گذشته ۷۱ و نیم میلیارد تومان از ۱۲۷۳ میلیارد بوده که در نهایت، ۶۰ و نیم میلیارد تومان به بخش عمران آموزشی اختصاص یافت.

«واعظی»، مدیر کل سازمان نوسازی مدارس گفت: «از ۶۰ و نیم میلیارد تومان بودجه استانی تخصیص یافته، ۳۶ میلیارد تومان به بخش نوسازی مدارس رسیده است. در سال قبل ۱۵۳ میلیارد تومان اعتبارات ملی اختصاص یافته که همه این اعتبار در  استان کار شده است».

سهم تورم و اسناد خزانه اسلامی از شلوغی کلاس‌ها چقدر است؟

براساس گفته «واعظی»، یک سری پروژه‌های پیمانکاری، با وجود تورم و افزایش نرخ مصالح، متوقف شدند. پیمانکاران نتوانستند آن پروژه‌ها را با نرخ تورم پیش آمده به اتمام برسانند. ما مجبور شدیم بعضی از این پروژه‌ها را خاتمه پیمان داده و مجدداً برای مناقصه بگذاریم. وی افزود: قیمت‌ها  ۲ برابر یا بیشتر شدند و هم‌زمان با بحث افزایش قیمت‌ها، بحث اسناد خزانه اسلامی به جای پول نقد هم در دولت بود و باز هم باعث افزایش قیمت‌ها شد. این ها همه زمان بر بوده و اتمام پروژه‌ها را به تاخیر انداخته است. طبق گفته سامانه فرابورس ایران، اسناد خزانه اسلامی، اوراق بهادار با نامی است که دولت به منظور تصفیه بدهی‌های خود بابت طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای با قیمت اسمی و سررسید معین به طلبکاران غیردولتی واگذار می‌کند. دارنده اوراق درصورت نیاز به وجه نقد، این اوراق را در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس ایران به فروش می‌رساند. بزرگترین دغدغه فعالان بازار سرمایه درخصوص اسناد خزانه اسلامی، عدم ایفای تعهدات دولت در زمان سررسید است.

برای رسیدن به میانگین کشوری چقدر اعتبار لازم است؟

براساس گفته سازمان نوسازی مدارس، «برای ساخت هر مترمربع فضای آموزشی مبلغی، برابر با ۳ تا ۳ و نیم میلیون تومان بودجه لازم است». این بودجه در بهترین حالت تنها برای ساخت ۱۲ هزار مترمربع فضای آموزشی است. این میزان فضا، براساس میانگین کشوری، به ۲ هزار و ۳۰۷ دانش آموز تعلق می‏‌گیرد. حال آنکه بر اساس بررسی‌های سازمان نوسازی، ۲۱۵ هزار متر مربع زیر بنای آموزشی لازم است تا به سرانه متوسط فضای آموزشی کشوری برسیم. بنابراین در بهترین حالت، مبلغی برابر با  ۶۴۵ میلیارد تومان اعتبار لازم است.

هم اکنون، ۴۱ هزار و ۳۴۶ دانش آموز فضای آموزشی ندارند. این در حالی است که براساس آمار سازمان آموزش و پرورش، ۱۲۰۰۰ دانش آموز مهاجر و جدید، به تعداد دانش آموزان سال قبل اضافه شده است. یعنی میزان بودجه تخصیص یافته سال ۹۷ به بخش نوسازی مدارس استان، حتی فضای آموزشیِ یک ششم دانش آموزان اضافه شده نسبت به سال قبل در شهر کرمان را  تامین نمی‌کند. این در حالی است که ۱۷ مدرسه هم در سطح شهر کرمان، به دلیل زلزله تخلیه شده است.

برنامه ارگان‌های مربوطه برای خلوت کردن کلاس‌ها چیست؟

براساس گفته سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان کرمان، اولویت در بخش عمران آموزشی، طرح‌های نیمه تمام است. ولی در مناطقی که در اولویت خاص باشند، توسعه برنامه ریزی شهری استان در آن منطقه، می‏ تواند تغییر کند. تا پروژه‌هایی که مدنظرشان است، تحقق یابند. طبق آمار سازمان نوسازی مدارس، در حال حاضر ۳۱۴ پروژه نیمه تمام  فعال در سطح استان وجود دارد که در حال اجرا هستند.

«واعظی»، مدیر کل سازمان نوسازی مدارس، ضمن بیان اینکه برنامه‌های مورد نظر با کمک دولت و هم مشارکت خیرین نتیجه‌بخش خواهد بود، گفت: قرار است با تبدیل و بازسازی مدارس کوچک‌تر به مدارس بزرگ‌تر و مشارکت خیرین ظرف مدت ۲ سال، به متوسط کشوری و ظرف سه سال به استاندارد کشوری برسیم. با توجه به اینکه در شهر کرمان، هر ساله رشد دانش آموز، روندی افزایشی دارد. باید این رشد را در فضای آموزشی جبران کنیم تا از میزان فعلی پایین‌­تر نیاییم و از طرفی به میانگین کشوری نزدیک­‌تر شویم.

وی افزود: «در حال انجام یک آمایش منطقه‌‌ای بر اساس سند تحول هستیم. نگاهمان به آینده است. یعنی بیشتر سعی‌ بر این است در مناطقی سرمایه‌گذاری کنیم که رشد جمعیت داشته باشد. به طور مثال قرار است در مناطقی مدرسه بسازیم که پنج سال آینده آن مدرسه باز هم دانش آموز داشته باشد و آن منطقه خالی از سکنه نشود. مقدمات این کار انجام شده، آمار و اطلاعاتی مورد نیاز از مراکز بهداشت دریافت شده‌است و مناطق مختلف مورد بررسی قرار گرفته‌اند.

خیرین مدرسه ساز در سال ۹۷ چقدر مدرسه ساخته‌اند؟

طبق آمار مدیرکل سازمان آموزش و پرورش، در سال ۹۷ تعداد ۶۱ پروژه شامل ۳۶۱ کلاس درس توسط خیران مدرسه‌ساز ساخته شده و در اختیار آموزش و پرورش استان کرمان قرار داده شده است. براساس گفته مدیر کل سازمان نوسازی مدارس، سهم خیرین در مدرسه سازی استان کرمان بین ۳۰ تا ۳۵ درصد است.

سهم ارگان‌ها از شلوغی کلاس‌های شهر کرمان

«رودری»، مدیر کل سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان، درباره چگونگی تخصیص بودجه استانی به بخش عمران آموزشی گفت: تخصیص بودجه استانی به این بخش، بر اساس برنامه‌های توسعه و اسناد حوزه آمایش و حوزه آموزش و پرورش است. در واقع اطلاعات و نیازهای مربوط به این بخش توسط سازمان آموزش و پرورش ارایه می‏‌شود. این سازمان تعیین می‏‌کند که چه مکان‌هایی نیاز دارند؟ اولویتشان چه بخش‌هایی و در واقع چه مناطقی است. وی افزود: سازمان نوسازی مجری است، در واقع برنامه‌ریز بودجه، سازمان آموزش و پرورش است.

براساس گفته «رودری»، گزارش‌های تخصصی درباره مشکلات و نیازهای آموزشی شهر، باید توسط سازمان آموزش و پرورش، ارائه شود، سپس اعتبار سرجمع در اختیار کمیته شهرستان قرار می‏‌گیرد و شهرستان با توجه به اولویت و نیازهای بخش‌ها، اعتبار را بین پروژه‌ها تقسیم می‏‌کند.

در نهایت، مسوولان مرتبط با کمبود سرانه فضای آموزشی، موضوع کیفیت آموزشی دانش آموزان را در نظر بگیرند. دانش آموزانی که قرار است چند صباحی دیگر مدیریت کشور را به دست بگیرند و آینده سازان این مرز و بوم هستند. در پایان سوال این است مطرح میشود، آیا در سندهای پیشنهادی ارگان‌های مربوطه به سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان، افزایش ۱۲۰۰۰ دانش آموزان مهاجر و جدید، از رده خارج شدن ۱۷ مدرسه پس از زلزله سال ۹۶ و جشن پایان مدارس خشت و گلی را در نظر گرفته شده است؟