بخش اسفندقه در جیرفت به‌تنهایی در همه بخش‌های گردشگری حرف برای گفتن دارد، اما در بی‌توجهی مسئولان گمنام و مهجور مانده است. اسفندقه جایگاهی در برنامه‌های گردشگری ندارد

بخش اسفندقه در جیرفت به‌تنهایی در همه بخش‌های گردشگری حرف برای گفتن دارد، اما در بی‌توجهی مسئولان گمنام و مهجور مانده است. اسفندقه جایگاهی در برنامه‌های گردشگری ندارد
گزارش | سمیه خدیشی
مدیرکل میراث فرهنگی استان مطرح کرد: در نگاه بازبینی وخامت وضعیت فعلی در جیرفت مشهود بود و منطقه با داشتن بزرگ‌ترین سرمایه‌های ملی، مظلوم واقع شده است.
کاغذ وطن – بخش اسفندقه در شهرستان جیرفت با وجود ابنیه تاریخی و جاذبه‌های طبیعی، کشاورزی و صنایع‌دستی در همه بخش‌های گردشگری قابلیت جذب گردشگر و علاقه‌مندان را دارد، اما در غفلت مسئولان این منطقه در گمنامی به سر می‌برد و این ظرفیت بدون استفاده مانده است.
دنیا با شتاب در حال پیشرفت در صنعت گردشگری است. آن‌طور که می‌گویند، گردشگری بعد از پتروشیمی و نفت سومین صنعت پول‌ساز جهان است. وقتی فاصله ایران با این صنعت زیاد است، انتظار نداریم در استانی که اعتبارات با واژه محرومیت در آن خرج می‌شود نگاه به این صنعت پررنگ باشد. استان کرمان با هشت اثر جهانی و بسیاری از آثار تاریخی و ملی نتوانسته جایگاه خود را در این زمینه ارتقا دهد و وضعیت گردشگری در جنوب کرمان که آثار تاریخی و کشفیات کنار صندل جیرفت زبانزد جهان شد از عقب‌ماندگی تاریخی رنج می‌برد.
هفته‌ای به نام گردشگری نام‌گذاری شده است. علاوه بر نبود زیرساخت که یکی از ضعف‌های همیشگی این حوزه نام‌برده می‌شود، غفلت متولیان امر از ابنیه و آثار تاریخی، صنایع‌دستی گردشگری و نبود تلاش برای معرفی قابلیت‌های گردشگری در نزد جامعه هدف به چشم می‌آید.
اسفندقه یکی از بخش‌های شهرستان جیرفت است که تمام‌قد در همه بخش‌های گردشگری حرف برای گفتن دارد. در کنار ابنیه تاریخی مختلف، مکان‌های گردشگری طبیعی، باغات و زمین‌های کشاورزی و آب‌وهوای خاص منطقه، نمای بافت قدیمی منازل مسکونی در جای‌جای کوچه‌های روستا و وجود دارهای قالی فرش دستبافت گل سرخ اسفندقه این منطقه را منحصربه‌فرد می‌کند.
هر روستای این بخش که قدم بگذاری جاذبه‌ای خاص خود دارد. داشتن طبیعت بکر با چنارهای چندصدساله که راه ثبت ملی را طی می‌کنند، وجود قنوات بسیار در دل روستاها، خانه و قلعه‌های قدیمی و تاریخی بزرگان پیشین، مدارسی که قدمت آنها به حدود یک‌صد سال می‌رسد، ظرفیت کشاورزی و محیط‌زیست که پای سرمایه‌گذاران را به منطقه بازکرده همه‌وهمه راه گردشگران در هر حوزه‌ای را به سمت اسفندقه سوق می‌دهد و خود یک‌تنه نیاز گردشگر تاریخی گردشگر فرهنگی و یا طبیعت، غذا، کشاورزی، سلامت و صنایع‌دستی و . را جوابگوست.
این همه ظرفیت و قابلیت در غفلت مسئولان مسکوت مانده است تا جایی که ساکنان مجاور این بخش هم از وجود آن بی‌خبرند.
اسفندقه باید منطقه هدف گردشگری شود
یک فعال حوزه گردشگری در جنوب کرمان به کاغذ وطن می‌گوید: ضعف در این بخش با معرفی اسفندقه به‌عنوان منطقه هدف گردشگری قابل‌جبران است.
او می‌گوید: اسفندقه آیتم‌ها و پتانسیل‌های منطقه گردشگری را دارد و برای اینکه در یک منطقه آبادی به‌عنوان روستای هدف گردشگر معرفی شود، باید مستندات سازی‌های لازم با کمک ارگان‌های ذی‌ربط انجام بگیرد که متأسفانه دراین‌رابطه هیچ تلاشی صورت نمی‌گیرد.
این فعال حوزه گردشگری دررابطه‌با مزایای مناطق هدف گردشگری بیان کرد: با معرفی یک منطقه به‌عنوان هدف گردشگری دولت اعتبار مشخص برای زیر ساخت و دیگر مسائل آن منطقه اختصاص می‌دهد.
او اظهار کرد: این زیرساخت، شامل جاده آب و اینترنت و هر زیرساختی که به توسعه گردشگری کمک می‌کند می‌شود.

نمره منفی تبلیغات گردشگری جیرفت
او در این گفتگو نمره تبلیغات را در شناسایی ظرفیت‌های گردشگری برای اسفندقه و حتی جیرفت منفی دانست و گفت: هیچ تابلو و یا پوستری در مسیرهای جاده‌ای و یا رسانه‌ها از معرفی این مناطق دیده نمی‌شود.
این فعال گردشگری با اشاره به ظرفیت بوم‌گردی‌ها در منطقه باهدف جذب گردشگر می‌گوید: متأسفانه صاحبان خانه‌های قدیمی و تاریخی هم در اسفندقه همکاری لازم را ندارند. به‌طوری‌که یکی از قلعه‌های قدیمی که بین وراث است ظرفیت تبدیل به یک بوم‌گردی جذاب را دارد که علی‌رغم تلاش اداره میراث‌فرهنگی به توافق نرسیدند
تاریخی به قدمت استقرار بشر
نادر علیدادی سلیمانی فردی است که در عملیات کاوش اسفندقه فعال است و همیشه نام او در کنار کلیدواژه اسفندقه می‌آید. او که رئیس مرکز ثبت آثار تاریخی اداره کل میراث‌فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی استان کرمان است به کاغذ وطن گفت: اسفندقه تا کوه‌های پیرامون را بررسی باستان‌شناسی انجام دادم و آثاری که در این منطقه کشف شد از قدیمی‌ترین دوره‌های استقرار بشر تا دوره‌های بعد تراز آن است.
علیدادی سلیمانی می‌گوید: به مدت سه فصل در تپه گاوکشی این منطقه به کاوش باستان‌شناسی پرداختیم که متأسفانه به دلیل نبود اعتبار مجبور به تعطیلی این کاوش‌ها شدیم.
او قدیمی‌ترین آثار اسفندقه را ابزارهای سنگی که به چشم عوام نمی‌آید و به دوره پارینه‌سنگی بر می‌گردند ذکر کرد و ادامه می‌دهد: بعد از دوره پارینه‌سنگی، دوره نوسنگی است که قدیمی‌ترین دوره استقرار دائم بشر در سراسر جنوب شرق ایران در تپه «گاوکشی» به دست آمد و در این کشفیات وجود یک معبد، آثار معماری و اشیا به‌دست‌آمده از حدود ۹ هزار سال قدمت خبر می‌دهد.
این کارشناس باستان‌شناسی بیان می‌کند: علاوه بر چهار اثر ملی به ثبت رسیده؛ مانند مقبره «میرحیدر»، قلعه اسفندقه و دو تپه باستانی «گاوکشی» و تپه دیگر که در جنوب منطقه قرار گرفته است به همراه مدارس قدیمی فردوس و دولت‌آباد و خانه‌های قدیمی موجود اسفندقه، آثار غنی عصر مفرغ کشف شده اسفندقه جیرفت را مهم‌تر می‌کند.
وخامت اوضاع میراث فرهنگی در جیرفت
سعید شاهرخی که کمتر از یک ماه است به‌عنوان مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کرمان منصوب شده، در سخنان مراسم معارفه خود وزارت میراث‌فرهنگی را یک مجموعه فرابخشی نامید و الگوگیری از کارهای موفق و تشکیل اتاق فکری برای شناسایی نواقص و معایب را در برنامه کاری خود معرفی کرده است.
او در گفتگو با «کاغذ وطن» گفت: در اداره کل میراث‌فرهنگی نگاه بازاندیشی و بازبینی به منطقه داریم و در این نگاه وخامت وضعیت فعلی در جیرفت مشهود بود و نشان از این دارد که منطقه با داشتن بزرگ‌ترین سرمایه‌های ملی، مظلوم واقع شده است.
* کاوش‌های اسفندقه رونق می‌یابد
شاهرخی منطقه اسفندقه را خیلی غنی عنوان کرد و ادامه داد: اولویت اول ما در این منطقه رونق کاوش‌ها و در پله بعدی مرمت بناهای موجود است.
او با اشاره به اینکه گردشگری همه چیز را به دنبال دارد و زندگی همه انسان‌ها به‌نوعی با گردشگری مرتبط و منحصر به قشر خاصی نیست، افزود: با توسعه در این حوزه همه نیازهای انسان برطرف می‌شود و در اقدام‌های بعدی در تلاش هستیم که با جذب سرمایه‌گذار راه‌اندازی بوم‌گردی در منطقه گسترش یابد.
در یک تور گردشگری به مقصد اسفندقه از چند جاذبه گردشگری این منطقه بازدید شد. یکی از این آثار “مقبره امیر حیدر مهنی” است که در سال ۱۳۸۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی به ثبت رسیده، آرامگاهی است که طبق گفته کارشناسان میراث‌فرهنگی منسوب به یکی از عرفای دوره صفوی است نمای چندضلعی این بنا در بین باغ‌های بادام و انار در بخش غربی دولت‌آباد اسفندقه خودنمایی می‌کند.
یکی دیگر آثار ملی، قلعه تاریخی اسفندقه یا قلعه «ابوسعیدی‌ها» است که به دوره اول پهلوی برمی‌گردد. این بنا تنها بادگیر در جنوب کرمان را دارد و با نقشه و طراحی زیبا به همراه جانمایی باغ در میان ساختمان چون نگینی در دشت اسفندقه دیده می‌شود.
چنارهای چندصدساله در روستاهای اسفندقه که بیشتر در جوار قنات‌های آبادی‌ها قرار گرفته‌اند، مانند چنار بقبقویه، مدارس قدیمی مثل مدرسه دولت‌آباد که تأسیس آن به سال ۱۳۰۵ برمی‌گردد، وجود هنرمندان فرش‌باف که صنعت دست آنها فرش دستباف معروف گل سرخ اسفندقه است، در کنار کشاورزی کم‌نظیر منطقه و باغات انار، پسته و بادام جای‌جای این منطقه را دیدنی کرده است به‌طوری‌که راه سرمایه‌گذار را برای راه‌انداختن مجموعه پرورش اسب مسابقه‌ای به منطقه باغ بیابان اسفندقه بازکرده است.
خانم شهرزاد اصلانی که در تهران متولد شده و تابعیت کشور اروپایی هم دارد، نزدیک به پانزده سال است که اسفندقه را برای جانمایی مجموعه خود انتخاب کرده است و در حالی آخرین روزهای ششمین دهه زندگی خود را پشت سر می‌گذراند که به‌تنهایی این مجموعه را مدیریت کرده و علاوه اشتغال‌زایی، آبادی را هم رونق داده است.
مجموعه خانم اصلانی که در ساخت آن از معماری منطقه بهره گرفته و خود داور مسابقات اسب‌دوانی هم است یکی از مراکز دیدنی بوده و اسب‌های پرورشی این مرکز در مسابقات اسب‌دوانی کشور مقام‌های برتر را کسب کرده‌اند.
سرمایه‌گذار دیگری که اسفندقه را برای کسب‌وکار خود انتخاب کرده، آقای حسین نظری است که با تحت پوشش بردن چند صد هکتار از اراضی منطقه به کشت باغات پسته و گلخانه هیدروپونیک نه‌تنها نقش مؤثری در اشتغال‌زایی بومی‌های منطقه داشته است بلکه بر رونق کشاورزی منطقه تأثیر گذاشته و مجموعه او یکی از ظرفیت‌های گردشگری کشاورزی اسفندقه است.
راه اسفندقه برای رونق صنعت گردشگری طولانی است و این نشان از کم‌کاری متولیان این حوزه است که منطقه‌ای در حوزه گردشگری حرف برای گفتن دارد در نبود زیر ساخت و جای خالی تبلیغات و توجه، ابنیه آن رو به تخریب رود و اسفندقه همچنان مهجور بماند.