اختلالات گفتاری قابل درمانند

اختلالات گفتاری قابل درمانند

به گفته سنجری  آسیب‌شناس گفتار و زبان، بسیاری از اختلالات زبانی، گفتاری به صورت 100 درصدی قابل درمان هستند.

اختلالات زبانی ، گفتاری  نوعی از اختلالات ارتباطی هستند که میلیون ها نفر  در سراسر دنیا  با آن درگیر و از آن رنج می برند و لکنت زبان یکی از انواع آنها است،  بیست و دوم اکتبر، از سال ۱۹۹۸ به عنوان روز جهانی توجه به لکنت زبان نامگذاری شده است. هدف از این نامگذاری، افزایش آگاهی عمومی نسبت به ناروانی گفتار و مشکلات زبانی است. برای آشنایی بیشتر با اختلالات زبانی، گفتاری با مرضیه سنجری «آسیب‌شناس گفتار و زبان» به گفتگو نشستیم که در ادامه بخش‌هایی از آن را می خوانید.

 به طور کلی تعریف اختلالات زبانی، گفتاری  و انواع آن چیست؟

اختلالات زبان، اختلال ارتباطی محسوب می شوند، البته باید از زبان و گفتار دو تعریف مجزا داشته باشیم ، زبان، برچسب یا عنوانی است که روی هر چیزی می توان زد مثلا ما روی میز برچسب  میز را میزنیم  اما گفتار آن زنجیره آوایی است که کنار هم قرار می گیرند و یک نمودار آوایی تولید می کنند ،اختلالی  که در درک و بیان به وجود می آید را اختلالات زبان می گویند  که  از سطح جانشینی صداهای ساده و عدم تولید صداهای ساده شروع می شود تا به این که فرد کلا نتواند صحبت کند و حتی توانایی درک کردن را هم نداشته باشد. اختلالات گفتار و زبان  را به چند نوع می توان دسته بندی کرد ، اختلالات گفتار و زبان «کودکی و بزرگسالی»  یا « وراثتی و اکتسابی از محیط» . اما اگر بخواهیم تنها از آن ها اسم ببریم ، اختلالاتی مثل تاخیر در گفتار ، لکنت یا ناروانی که می تواند در کودکی شروع شود و اگر درمان نپذیرد ممکن است تا بزرگسالی ادامه پیدا کند  یا  در بزرگسالی اتفاق بیفتد. اختلالات صوت، اختلالات تشدید ، که گفتار درمان گر می تواند  برای درمان همه ی آنها کمک کند.

فرق اختلالات زبانی و مشکلات طبیعی زبان چیست؟

این سوال بسیار پر اهمیت است زیرا والدین گاها به دلیل عدم آگاهی، به مشکل فرزندشان بی توجه می شوند و حتی بعد از  مراجعه ، فکر می کنند موضوع طبیعی است و دلایل غیر علمی مثلا «عمو یا دایی هم این طور بودند» را مطرح می کنند و حتی گاهی به دلیل این نا آگاهی  ما سن طلایی را برای رفع مشکل مراجعینمان از دست می دهیم.  ما در بچه ها یک روند رشدی داریم که  متناسب با سن پیش می رود، یک روند رشدی، درکی داریم و یک روند رشدی، بیانی  هم داریم  این  که مثلا بچه ها در یک سنی شروع به صدا سازی می کند  و آن 7  یا 8 ماهگی است و در یک سالگی بیان تک کلمات را شروع می کنند و در سن  18 ماهگی عبارت های 2 کلمه ای و در 24 ماهگی بچه به سمت جمله گفتن می‌رود هر گونه اختلالی که در این روند رشد صورت بگیرد یک اختلال زبانی گفتاری  محسوب می شود  یا در هر سنی بچه ها می توانند صدا های خاصی را  بگویند  مثلا تکامل صدای س و ش در حدود 4 سالگی است  اگر  بعد از این سن، بچه این صداها را اشتباه بگوید این موضوع یک اختلال محسوب می شود. در مورد فرق اختلالات زبان و مشکلات طبیعی زبان، ما مشکل طبیعی در زبان نداریم فقط یک جاهایی  بحثی پیش می آید که  به آن اصطلاح طپق زدن یا ناروایی  می گویند که ممکن در اثر خستگی  یا در اثر مواد خاص مثل کافیین به وجود آمده و در لحظه  فرد دچار یک سری از ناروانی ها شود اما  وقتی که در مورد اختلال زبانی  حرف می زنیم، اشاره به یک اختلال پا برجا و پایدار داریم که تکرار شونده است.

آیا اختلالات زبانی قابل درمان هستند؟

با توجه به اینکه اختلالات زبانی انواع مختلفی دارند بعضی از آنها  هستند  که منشا نورو لوژیکی دارند و  معمولا صد درصد قابل درمان نیستند مثلا ضایعات مغزی که شدید هستند و بخشی از مغز را درگیر کرده است  اما می توان به روند بهبود این اختلال کمک کرد و درجه این اختلال را تا حدی تغییر داد اما اختلالات شایعی که ما  امروز بیشتر بین مراجعه کنندگان داریم اختلالاتی هستند مثل تاخیر لکنت،  اختلالات تولید ، اختلالات صوت، اختلالات بلع  و اختلالات تشدید که باید گفت خوشبختانه  خیلی  از این انواع را می توانیم  حتی به درمان کامل امیدوار باشیم و بعد از یک دوره درمان فرد با این مشکلات، با سلامتی کامل  ترخیص شود و فرد می تواند به روند زندگی عادیش ادامه دهد  اما در اختلال لکنت که کمی عمومی تر و ناامیدی در آن زیادتر هم هست، احتمال درمان بالا است.اما برای درمان یک اختلال زبانی و گفتاری، آگاه بودن فرد و خانواده اش از این اختلال بسیار تاثیر گذار است  و این موضوع در روند شروع درمان خیلی مهم است ،  یک سری اختلالات هم هستند که صرفا با مراجعه به گفتار درمان،  درمان می شوند و هیچ مسیر دارو درمانی و روانشناسی برایشان وجود ندارد اما در اختلالات نورولوژیکی مسیر درمان هم دارو درمانی و هم توانبخشی است، همیشه گفتار درمانی تاثیر گذار است.

سن طلایی برای درمان اختلال زبانی، چه زمانی است؟

یک سری اختلالات هستند مثل اتیست، سندرم ها  یا عقب ماندگی ها،  کودک با یک اختلال زمینه ای به دنیا می آید و در این نوع موارد ما می گوییم درمان از همان دوران نوزادی شروع می شود اما  در  بعضی از موارد اختلالات زبان زمان طلایی 3 سالگی و در بعضی هایشان 5 سالگی است  و بهترین زمان برای شروع درمان است  اما این موضوع به این معنا نیست که اگر بعد از این سن شروع به درمان کنیم، نتیجه نمی دهد بلکه امکان دارد، درمان طولانی تر شود یا کيفيت  زمان طلایی را نداشته باشد،خیلی مهم است که فورا بعد از به وجود آمدن اختلال به سرعت در پی درمان باشیم. در مورد درصد درمان اختلالات زبانی  هم نمی توانیم عدد دقیقی بگوییم به طور مثال اختلالات زبانی ، گفتاری  که منشا حرکتی داشته باشند یا برخی از لکنت ها معمولا 100 درصد درمان می شوند و  به طور کلی خیلی از مشکلات گفتار به صورت کامل درمان می شوند.