نامزدهای ریاست جمهوری برای گردوغبار شرق کرمان برنامه دارند؟

شرق کشور درگیر با ریزگردها

نامزدهای ریاست جمهوری برای گردوغبار شرق کرمان برنامه دارند؟

سیستان و بلوچستان و کرمان طی سال های اخیر به کانون ریزگردها در کشور تبدیل شده اند اما سوال اساسی این است 

که نامزدهای ریاست جمهوری برای حل این مشکل چه راهکاری دارند؟

 در مناظره نامزدهای ریاست جمهوری اشاره‌ای کوتاه به بحث ریزگردها شده و نکته جالب توجه اینکه زمانی که مباحث زیست محیطی مطرح شد کمتر نامزدی به بحث ریزگردها اشاره کرد و نکاتی هم در این زمینه مطرح شد بدون اشاره به دو کانون اصلی ریزگردها در کشور یعنی استان‌های سیستان و بلوچستان و کرمان بود.

خوزستان که طی سالهای گذشته یکی از کانون‌های ریزگردها بود بعد از آبگیری هورالعظیم و مهار کانون‌های ریزگردها طی سالهای اخیر کمتر با این مشکل رو برو می‌شوند اما دو استان بزرگ کشور که رتبه نخست از نظر وسعت دارند با ریزگردها درگیر شده‌اند.کافیست طی هشت سال گذشته نگاهی به راهکارهای عملی دولت برای مقابله با ریزگردها بکنید عملاً اقدام قابل توجهی برای حل مشکل انجام نشده است و متأسفانه در سطوح ملی کمتر مسئولی حتی دغدغه‌ای برای حل مشکل داشته است.

گرمای بی سابقه و کاهش رطوبت در دو استان بزرگ کشور

اما واقعیت این است که با ادامه خشکسالی در دو استان ذکر شده با کمترین میزان بارندگی وارد مرحله بحرانی شده‌اند، کانون‌های بیابانی و ریزگردها افزایش یافته است در مقابل رطوبت هوا کمتر و تغییرات اقلیمی گرمای هوا را در این استان بیشتر کرده به طوری که طی روزهای اخیر شهرستان دلگان در سیستان و بلوچستان دمای بالای ۵۰ درجه را تجربه کرده است و استان کرمان نیز در شرق و جنوب استان گرمای بی سابقه‌ای را سپری کرد.

وزش بادهای ۱۲۰ روزه بستر خشک هامون و هیرمند در سیستان و بلوچستان و همچنین بستر خشک باتلاق جازموریان و رودخانه‌های شرق کرمان را به مرکز ریزگردها تبدیل کرده ات وجود بیابان لوت ریزگردها را تشدید کرده است و مدیرکل محیط زیست استان کرمان از این استان به عنوان دومین کانون ریزگردها یاد می‌کند.

حالا سوال این است که برای رفع مشکل خشکسالی و کنترل طوفان‌های مکرر شن و ریزگردها برنامه‌های دولت آینده چیست؟ این در حالیست که عملاً مردم دو استان تاکنون از زبان نامزدها مطلبی در این زمینه نشنیده‌اند.این مساله آنقدر برای مردم استان‌های شرق کشور اهمیت دارد که حل مشکل ریزگردها در این استان‌ها با ادامه زندگی مردم در روستاها گره خورده است، عدم رفع مشکل ریزگردها یعنی خالی شدن روستاها از سکنه و تبعات اقتصادی و امنیتی، در حال حاضر نیز می‌توان بسیاری از روستاها در این دو استان را مشاهده کرد که طی دو دهه اخیر از سکنه خالی شده‌اند.نمونه این مناطق شهرستان ریگان در شرق کرمان است، طبق آمار رسمی ۶۰ روستا طی سال‌های اخیر به کلی متروک شده‌اند، حالا پای ریزگردها در کرمان از گسترده بادهای ۱۲۰ روزه سیستان و بلوچستان گسترده‌تر شده است و حالا کویر بین یزد و کرمان نیز به کانون ریزگردها تبدیل شده و تمامی شهرستانهای استان درگیر شده‌اند.

برنامه مدونی برای مقابله با ریزگردها وجود ندارد

هر چند گفته می‌شود اعتباری در راستای مقابله با ریزگردها در استان اختصاص یافته است اما اگر پای حرف مسئولان بنشینید هیچ برنامه مدونی در حال حاضر تدوین و در حال اجرا باشد ندارند و تنها وعده آینده را می‌دهند.

حال باید دید برنامه‌های نامزدهای ریاست جمهوری برای مقابله با این تهدید بزرگ زیست محیطی چیست و آیا روند توسعه‌ای گسترش ریزگردها و طوفان شن در استان کرمان ادامه می‌یابد یا خیر.

بی عملی طی دهه اخیر و خشک شدن جازموریان و ادامه سد سازی

بی عملی در راستای مقابله ریزگردها کار را به جایی رسانده است که عملاً دیگر فقط ریگان و فهرج در شرق کرمان درگیر با این پدیده نیستند و جازموریان در جنوب کرمان نیز به کانون ۲۵ درصد از ریزگردهای کشور تبدیل شده است و حتی شهرهای شمالی استان نیز از این مشکل متأثر شده‌اند و طی سال جاری بروز ریزگردها در استان کرمان به امری عادی تبدیل شده است.

بهنام حسینی، فعال زیست محیطی و استاد دانشگاه در این خصوص گفت: ما هنوز هیچ طرح و برنامه‌ای از سوی ستادها و یا نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری در خصوص بحران خشکسالی و تبعات آن در استان کرمان نشنیده‌ایم.

او افزود: هم اکنون مهمترین مشکل که در دراز مدت حیات در استان را تهدید می‌کند خشکسالی، تغییرات اقلیمی و ریزگردها است اما این مسائل در دولت‌های مختلف فقط به یک شعار تبدیل می‌شود، در دو دولت گذشته شاهد بودیم که هیچ کار مثبتی در این زمینه انجام نشد و هر روز گستره ریزگردها در استان بیشتر شد.

او ادامه داد: چند روز قبل ریزگردها کل استان کرمان را فرا گرفت و ادارات را تعطیل کرد اما عجیب اینکه مسئولان استان حتی از منشأ این ریزگردها هم صحبت نکردند.

هامون و جازموریان به منبع شن‌های روان تبدیل شده‌اند

حسینی افزود: خشکسالی یکی از دلایل افزایش ریزگردهاست اما دلیل اصلی ریزگردها در استان کرمان سد سازی بر روی سرشاخه‌های رودخانه‌های اصلی است ضمن اینکه خشک شدن جازموریان به عنوان مهمترین حوضه آبریز استان کرمان در این زمینه تأثیر گذار بوده است اما در سیستان بلوچستان مهمترین کانون ریزگردها خشک شدن بستر هامون است.او گفت: عدم اختصاص حق آبه هیرمند بستر این رودخانه را هم به مکانی مساعد برای ریزگردها تبدیل کرده است بحران آنقدر گسترش یافته که ریزگردهای هامون به استان کرمان هم می‌رسد.

کویر لوت بزرگ‌تر می‌شود

این در حالیست که مدیرکل محیط زیست استان کرمان مهمترین کانون ریزگردهای استان را کویر لوت می‌داند و می‌گوید: بخش قابل توجهی از لوت در استان کرمان است و با توجه به کاهش رطوبت و خشکسالی با وزش باد شاهد بروز ریزگردها هستیم.

مرجان شاکری به تغییرات اقلیمی اشاره کرد و گفت: کرمان کمترین میزان بارش در سال آبی جاری را داشته است و وضعیت در عرضه محیط زیست بسیار بحرانی شده است.او افزود: طبیعی است بعد از خشکسالی کانون‌های ریزگردها در استان تشدید می‌شوند اما امیدواریم با یک برنامه جامع و اختصاص بودجه لازم بتوانیم مشکلات را رفع کنیم.

باید دید دولت آینده برای عبور از ریزگردها برنامه‌ای دارد یا خیر و اصولاً راهکاری برای عبور از مشکلات زیست محیطی و خشکسالی اندیشیده شده است یا مثل سال‌های اخیر شاهد سکوت مسئولان خواهیم بود؟