کاهش عرضه زغال‏‏‌سنگ، دومین اقتصاد جهان را تهدید می‌کند

کاهش عرضه زغال‏‏‌سنگ، دومین اقتصاد جهان را تهدید می‌کند

بهای زغال‌‌‌سنگ در بازارهای جهانی در مسیر رشد مستمر قیمتی حرکت می‌کند و هیچ سیگنالی ظرف هفته‌‌‌های اخیر نتوانسته است از صعود بی‌‌‌سابقه آن جلوگیری کند. در حال حاضر، نرخ برخی از محموله‌‌‌های زغال‌‌‌سنگ در دنیا نسبت به ابتدای امسال افزایش ۲۳۰درصدی داشته است. برتری تقاضا نسبت به عرضه، یکی از مهم‌ترین دلایل رشد قیمت زغال‌‌‌سنگ در بازارهای جهانی با محوریت چین بوده است. در این شرایط، کسری گاز طبیعی در کشورهای اروپایی و رشد بهای آن، زمینه ایجاد تقاضای جدید برای زغال‌‌‌سنگ حرارتی در این مناطق و همچنین امکان رشد مجدد قیمتی این انرژی را فراهم می‌کند. افزایش مستمر بهای زغال‌‌‌سنگ حرارتی و کسری عرضه این محصول، چین را به‌‌‌عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده این انرژی در دنیا با چالش‌‌‌های جدی روبه‌رو کرده است؛ چالشی که ابتدا گریبان صنایع این کشور را گرفت، اما در حال حاضر، زندگی بخشی از مردم این کشور را نیز با دشواری‌های جدید روبه‌رو کرده است. نزدیک شدن به روزهای سرد سال در چین، آن هم در شرایطی که بخش قابل‌توجهی از انرژی گرمایی در این کشور از زغال‌‌‌سنگ حرارتی تامین می‌شود، می‌تواند بر چالش‌‌‌های دومین اقتصاد دنیا در زمینه تامین انرژی بیفزاید.

زغال‌‌‌سنگ همچنان در مسیر رشد نرخ گام برمی‌دارد. این افزایش قیمت شامل حال زغال‌‌‌سنگ حرارتی و زغال‌‌‌سنگ کک‌‌‌شو می‌شود. گرمای کم‌‌‌سابقه هوا در کشورهای نیمکره‌شمالی در تابستان سال‌جاری میلادی یکی از دلایل افزایش ملموس تقاضا برای برق بود و از آنجا که سهم قابل‌توجهی از تولید برق در دنیا به‌‌‌خصوص در چین از زغال‌‌‌سنگ حرارتی تامین می‌شود، این گرمای بی‌‌‌سابقه به رشد تقاضا برای زغال‌‌‌سنگ حرارتی منجر شد. متناسب با افزایش تقاضا برای زغال‌‌‌سنگ حرارتی، میزان عرضه این محصول به بازارهای جهانی افزایش پیدا نکرد و همین موضوع زمینه صعود کم‌سابقه بهای این کالا را در بازارهای جهانی فراهم کرد. بهای زغال‌‌‌سنگ حرارتی «hard» تحویل در پایانه زغال‌‌‌سنگ «Dalrymple» واقع در استرالیا (DBCT) روز سه‌‌‌شنبه ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۱ به ۳۴۱دلار به ازای هر تن رسید. این در حالی بود که این محصول در روزهای ابتدایی ژانویه امسال به قیمت ۱۰۲دلار به ازای هر تن مورد دادوستد قرار ‌‌‌گرفت. به این ترتیب این محصول در بازه زمانی ۹ماهه رشد ۲۳۵درصدی داشته است.

صعود کم‌‌‌سابقه بهای زغال‌‌‌سنگ حرارتی به افزایش هزینه و در نتیجه قیمت تمام‌شده تولید برق در بسیاری از مناطق دنیا منجر شده است؛ مناطقی که بخشی از انرژی ‌برق خود را بر پایه این انرژی تامین می‌کنند.

حرکت دنیا به سمت کاهش انتشار آلاینده‌‌‌های کربنی باعث شد تا ظرف سال‌های اخیر از میزان فعالیت‌‌‌های اکتشافی و استخراجی در معادن زغال‌‌‌سنگ دنیا کاسته شود. در واقع با توجه به سیاست‌‌‌های حذف آلاینده‌‌‌های کربنی، کمتر فعال معدنی انتظار افزایش تقاضا برای زغال‌‌‌سنگ و رشد قیمتی برای این محصول را داشت. همین موضوع باعث شد تا در سال‌های اخیر از میزان تولید و عرضه این محصول معدنی به بازارهای دنیا کاسته شود. همزمانی کاهش عرضه با رشد تقاضا در سال‌جاری باعث اوج‌‌‌گیری قیمت در این بازار شد.

چین، بزرگ‌ترین مصرف‌کننده زغال‌‌‌سنگ در دنیاست که علاوه بر تولید داخلی، بخش قابل‌توجهی از نیاز خود به این محصول را از طریق واردات تامین می‌کند. در سال گذشته به ترتیب استرالیا، اندونزی، روسیه، مغولستان، کانادا و ایالات متحده آمریکا بیشترین سهم را در تامین نیاز این کشور به زغال‌سنگ برعهده داشتند.

ظرف ماه‌‌‌های گذشته، تنش‌‌‌های تجاری بین چین و استرالیا شدت گرفت و همین موضوع بر واردات زغال‌‌‌سنگ چین از این کشور تاثیر منفی گذاشت. در عین حال شدت گرفتن شیوع کرونا در مغولستان در ماه‌‌‌های اخیر باعث شده است تا روند تامین زغال‌سنگ از این کشور برای چینی‌‌‌ها با اخلال و کاهش قابل ملاحظه روبه‌رو شود و همین موضوع بر کسری عرضه و رشد قیمت زغال‌‌‌سنگ در این کشور افزوده است.

کمبود گاز در اروپا به تقویت بهای زغال‌‌‌سنگ می‌‌‌انجامد

ظرف هفته‌‌‌های اخیر کشورهای اروپایی با مشکل تامین انرژی روبه‌رو شدند؛ افزایش تقاضا و کمبود تولید گاز طبیعی در این منطقه به رشد کم‌سابقه بهای گاز طبیعی در این کشورها انجامیده است. در این شرایط برآورد می‌شود که کشورهای اروپایی با سرمای کم‌‌‌سابقه زمستان روبه‌رو شوند و این موضوع بر تقاضای مصرفی این کشورها برای گاز بیفزاید. افزایش سرما و کمبود گاز در کشورهای اروپایی، زمینه شیفت تقاضا از گاز به زغال‌‌‌سنگ برای تولید برق در این کشورها را فراهم می‌کند که این موضوع نیز از رشد قیمتی زغال‌‌‌سنگ حرارتی در دنیا حمایت خواهد کرد.

استمرار ریسک تامین امن و تقویت قیمت در بازار

چینی‌‌‌ها خواهان افزایش سریع واردات زغال‌سنگ به‌منظور تامین برق مصرفی خود هستند. برق تولیدی از زغال‌‌‌سنگ حرارتی در این کشور به مصرف خانگی و مصارف صنعتی می‌رسد و حتی تامین بخشی از آب مصرفی در این کشور نیز وابسته به برق است. از همین رو باید گفت، واردات زغال‌‌‌سنگ برای بخش‌‌‌های مختلف در این کشور از اهمیت زیادی برخوردار است. وابستگی زیاد چین به زغال‌سنگ در صنعت برق موجب شده است تا ریسک نوسان نرخ در این بازار افزایش یابد، همچنین تامین امن آن به یکی از دغدغه‌‌‌های این کشور بزرگ بدل شود. این در حالی است که سخت‌‌‌گیری‌‌‌های زیست‌‌‌محیطی موجب شده است تا با کاهش عرضه، بهای زغال‌‌‌سنگ در بزرگ‌ترین بازار مصرف این کالا در جهان افزایش یابد، تا جایی که شاهد سهمیه‌‌‌بندی برق در چین هستیم؛ رخدادی که غیرمنتظره است، ولی چاره آن تنها در واردات جست‌وجو می‌شود. از سوی دیگر، تامین گرما در بخش‌‌‌های بزرگی از چین هنوز با زغال‌‌‌سنگ صورت می‌گیرد؛ بنابراین ریسک تامین امن زغال‌‌‌سنگ برای این کشور جدی است و نگرانی‌ها ادامه خواهد داشت. از سوی دیگر، رشد بهای زغال‌‌‌سنگ می‌تواند به تحریک عرضه منجر شود و شاید به مرور زمان بتوان انتظار داشت که از شدت بدبینی‌‌‌ها به این بازار کاسته شود.

کمبود برق ناشی از کاهش عرضه زغال‌‌‌سنگ، بخش‌‌‌های بزرگی از صنعت دومین اقتصاد بزرگ دنیا را فلج کرده است. افزایش تقاضا برای زغال‌‌‌سنگ در عین محدودیت تقاضا باعث رشد کم‌‌‌سابقه بهای این محصول شده است. در این شرایط مقامات چینی خواستار رشد واردات زغال‌‌‌سنگ حرارتی در این کشور با هر قیمتی هستند؛ چرا که کمبود و قطع برق خسارات بسیاری در این زمان برای بخش‌‌‌های مختلف به وجود آورده است.

سازمان‌های خبری و رسانه‌‌‌های اجتماعی گزارش‌‌‌ها و پست‌‌‌هایی را منتشر کردند که نشان می‌دهد، کمبود برق در شمال شرق چین باعث خاموش شدن چراغ‌‌‌های راهنمایی، آسانسورهای مسکونی و پوشش تلفن همراه ۳G و همچنین تعطیلی کارخانه‌‌‌ها شده است. حتی یکی از مقامات جیلین هشدار داد که کمبود برق می‌تواند در هر زمان منابع آب را هم مختل کند.

شهرهایی مانند شنیانگ و دالیان، محل زندگی بیش از ۱۳میلیون نفر، تحت‌تاثیر قرار گرفته‌‌‌اند و کارخانه‌‌‌های متعلق به تامین‌‌‌کنندگان شرکت‌های جهانی مانند اپل (AAPL. O) و تسلا (TSLA. O) دچار اختلال شده‌‌‌اند. هان جون، فرماندار استان جیلین با جمعیت نزدیک به ۲۵میلیون نفر، روز دوشنبه در گفت‌‌‌وگو با شرکت‌های برق محلی گفت که باید «کانال‌‌‌های متعددی» برای تضمین عرضه زغال‌‌‌سنگ ایجاد شود و چین باید منابع بیشتری را از روسیه، مغولستان و اندونزی تامین کند. وی افزود: این استان همچنین تیم‌‌‌های ویژه‌‌‌ای را برای تنظیم قراردادهای تامین در منطقه همسایه مغولستان اعزام می‌کند.

گلدمن ساکس تخمین زد که ۴۴درصد از فعالیت‌‌‌های صنعتی چین تحت‌تاثیر کمبود برق قرار گرفته و به‌‌‌طور بالقوه، باعث کاهش یک‌درصدی رشد سالانه تولید ناخالص داخلی در سه‌ماهه سوم و کاهش ۲درصدی از اکتبر تا دسامبر شده است. در یادداشتی که روز سه‌‌‌شنبه منتشر شد، آمده است که پیش‌بینی رشد تولید ناخالص داخلی چین در سال ۲۰۲۱ از ۲/۸ به ۸/۷ درصد کاهش می‌‌‌یابد. کمبود برق به دلیل کمبود منابع زغال‌‌‌سنگ، تشدید استانداردهای انتشار گازهای گلخانه‌‌‌ای و افزایش تقاضا در صنعت، قیمت زغال‌‌‌سنگ را به اوج خود رسانده است. از هفته گذشته در بسیاری از مناطق شمال‌‌‌شرقی چین در ساعات اوج مصرف سهمیه‌‌‌بندی اجرا شده که باعث گزارش رسانه‌‌‌های دولتی مبنی بر قطع برق در بسیاری از شهرها شده و نگرانی شهروندان را برانگیخته است.