اعتبارات محرومیت‌زدایی غیرشفاف هزینه می شوند

اعتبارات محرومیت‌زدایی غیرشفاف هزینه می شوند

 منابع مالی در کشور به شکل عادلانه توزیع شده است و تورم نیز بر این نابرابری دامن زده است این مطلب بخشی از یادداشت الهام پی پر فعال رسانه ای است که برای بازار ارسال شده است.

زدودن فقر و حمایت از قشرهای آسیب پذیر یکی از اصلی ترین وظایف دولت ها در کل دنیاست. دولت ها از طریق بیمه تامین اجتماعی، مساعدت های اقتصادی- اجتماعی و تنظیم بازار کار و… افراد را حمایت می کنند. انگار رییس جمهور ایران قصد دارد فقرا را شناسایی کند.

زمانی که سرانه اقتصاد پایین است و اقتصاد غیررسمی نیز حجم بزرگی دارد بخش عظیمی از نیروی کار از بیمه برخوردار نخواهند بود و دستمزدی که دریافت می کنند کمتر از حداقل دستمزد قانونی است. این گونه می شود که مساعدت های اجتماعی در جهت رفاه اقشار جامعه لازم می شود.

مبارزه با فقر و محرومیت زدایی بعد از انقلاب اسلامی در ایران در صدر شعارهای دولت های مختلف کشور بوده است.

البته آن طور که در اصل سوم قانون اساسی ذکر شده جمهوری اسلامی موظف است تا از تمامی امکانات و توان خود برای ایجاد رفاه و همچنین برطرف کردن فقر و هر نوع محرومیتی از جمله مسکن و کار و…استفاده کند.

قوانین بسیاری در این راستا تاکنون به تصویب رسیده که می توان به هدفمندسازی یارانه ها، حمایت از کودکان و نوجوانان بدسرپرست و بی سرپرست نیز در این زمینه اشاره کرد. البته این مساله نیز قابل توجه است که هر ساله اعتبارات خوبی به نهادهای حمایتی برای رفع محرومیت در استان ها اختصاص یافته است که باید دید این اعتبارات کجا هزینه شده است. هر ساله توسط دولت های مختلف اعتبارات زیادی به محرومیت زدایی در کشور اختصاص داده شده اما این اعتبارات به شکلی ناکارآمد و غیرشفاف هزینه شده اند.

سیاست پرداخت یکسان یارانه به تمامی اقشار جامعه

در زمینه پرداخت یارانه ها در کشور نیز شاید بهتر بود دقت شود تا «دهک های پایین تر درآمدی» که بیشتر نیازمند حمایت هستند از این مزایای حمایتی بهره مند شوند.

می شود گفت اگر شناسایی دقیق تری در این بخش انجام می گرفت منابع بیشتری به سمت خانوارهای آسیب پذیر و کم درآمد سرازیر می شد. اما سیاست پرداخت یکسان یارانه به تمامی اقشار جامعه اجرا شد. البته اگر دولت هایی که روی کار می آمدند از سیاست اصلاح قیمت ها نیز در این راستا استفاده می کردند شاید وضعیت اکنون بهتر بود. طبق اعلام مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در بودجه سال ۱۴۰۱ برای ارتقای عملکرد اعتبارات محرومیت زدایی نظرات و پیشنهاداتی داده شده است.

تسهیلات بانکی و وام های خرد

البته از نقش تسهیلات بانکی نیز در جهت توانمندسازی اقشار مختلف جامعه نمی توان چشم پوشی کرد. تسهیلات یا وام های خرد بهترین راه برای بهبود وضعیت معیشت افراد هستند و در جهت ایجاد اشتغال موثرند.

فردی که این تسهیلات را دریافت می کند موظف است که تسهیلات را بازگرداند و این مسیر از تسهیلات بلاعوض در جهت ایجاد شغل موفق تر است. اغلب افراد جامعه با مشاهده بلاعوض بودن تسهیلات به سمت دریافت این وام ها به بانک ها و…هجوم می برند و در آخر نیز این تسهیلات در بخش اشتغال به کار گرفته نمی شود.

فقرای کشور باید شناسایی شوند متاسفانه آن طور که بررسی‌های مرکز پژوهش های مجلس نشان می‌دهد منابع مالی در اقتصاد کشور به شکل عادلانه توزیع نشده است و تورم نیز بر این نابرابری دامن زده است.

طبق دستور رییس جمهور تمامی فقرا در کشور باید شناسایی و تحت حمایت قرار گیرند. در آخرین نشست‌های ستاد اقتصاد مقاومتی استان کرمان در سال قبل عنوان شد که بیشتر از ۳۲ درصد افرادی که از خدمات کمیته امداد استفاده می کنند فقیر واقعی نیستند و هم اکنون بیش از ۱۱۰ هزار خانواده فقیر در استان تحت حمایت هیچ نهاد حمایتی قرار ندارند. میزان کمک هایی که ریاست جمهوری اعلام کرده هنوز مشخص نیست و انگار داشتن درآمد زیر ۴ میلیون تومان برای هر خانواده ملاک سنجش فقر قرار داده شده است.

شورایی برای شناسایی فقرا

نماینده ولی فقیه در استان کرمان اقدام به تشکیل یک شورا برای شناسایی فقرای استان کرده و انگار در این شورا حدود ۵۰۰ مشکل استان نیز شناسایی شده است. فقر مادر مسائلی است که در این شورا به عنوان یکی از هشت بخش مهم و اصلی معرفی شده است. رحمان جلالی معاون سیاسی استاندار کرمان هم چند روز قبل در یکی از نشست های خود گفته که نخستین بانک اطلاعاتی فقرای استان به زودی توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی راه اندازی خواهد شد. طبق تعریف سازمان تعاون افرادی که توان تامین خوراک، پوشاک و سرپناه خود را ندارند در فقر مطلق به سر می برند.

آن طور که جلالی ادعا می کند افرادی که درآمد کمتر از ۴ میلیون تومان دارند، بی شناسنامه ها و بیماران اعصاب و روان و معتادان متجاهر نیز تحت حمایت این طرح قرار خواهند گرفت. البته این در حالی است که هنوز منابع لازم برای این طرح مشخص نشده اند. عدم توجه به مشاغل خرد به افزایش افراد بی اعتماد به نفس در جامعه منجر می‌شود.

زینی‌وند استاندار کرمان نیز اسفندماه سال گذشته در مراسم رونمایی در دستاوردهای کمیته امداد در کرمان عنوان کرد که برای ریشه کنی فقر و توازن در زندگی مردم باید به ابعاد مختلف اقتصاد خرد و کلان توجه کرد. استاندار کرمان معتقد است که اگر به مشاغل خرد توجه نشود به زودی با خیل عظیمی از افراد بی اعتماد به نفس در جامعه مواجه خواهیم شد.

استاندار کرمان سامانه هوشمند سها را بهترین راه برای برطرف کردن فقر از چهره استان می داند و می گوید: با استفاده از این سامانه می توانیم نیازمندان واقعی را شناسایی و نوع نیازهایشان را نیز دسته بندی کنیم.

برنامه ریزی برای محرومیت‌زدایی در کشور منسجم نیست

این مساله قابل توجه است که برنامه ریزی برای محرومیت زدایی در نقاط مختلف کشور به شکل منسجم صورت نمی گیرد. منابع رفع محرومیت استان کرمان در مرحله نخست باید مشخص شود و سپس تمامی این منابع به مسائل اولویت دار استان اختصاص یابد. منابع مختلف در راستای محرومیت زدایی از جمله قانون استفاده متوازن از امکانات کشور و سه درصد درآمد صادرات نفت و گاز به شکل جداگانه به استان ها اختصاص پیدا می کند و توسط دستگاه های مختلف هزینه می شود. یکپارچه نبودن مدون سازی و گردآوری اولویت های محرومیت زدایی و تخصیص اعتبارات هر منطقه باعث می شود تا در نهایت با عدم شفافیت در هزینه کرد این اعتبارات مواجه شویم، که در نهایت شاهد تعداد زیادی از پروژه های نیمه تمام و عدم پاسخگویی در این زمینه هستیم.

البته اگر محرومیت در بودجه و قوانین مربوطه تعریف روشنی داشت شاید وضعیت به این شکل نبود.

اعتبارات به شکلی ناکارآمد و غیر شفاف به برخی از بخش ها اختصاص می یابد که نشان می دهد به شدت به اصلاح و بازبینی شاخص های مختلف محرومیت نیاز است.